Η περίπτωση της Megan Kanka αποτελεί παράδειγμα κοινωνικού ακτιβισμού ουσίας και όχι εντυπώσεων που πάλεψε συστημικά και κατάφερε να επηρεάσει το νομικό σύστημα.

Ο πρωθυπουργός, δεσμεύτηκε, ότι η κατάσταση της διάσπαρτης και εν πολλοίς εδραιωμένης ανομίας στη χώρα θα αλλάξει.

Νεοτρομοκρατία; Ποια, τα γκαζάκια; Σε μια χώρα που έχει υποστεί την τρομοκρατία με τα 45αρια και τα ΑΚ 47 (Καλάσνικοφ) αντιλαμβάνομαι ότι το γκαζάκι αποτελεί... υποβάθμιση. Σχεδόν ντροπή. Κι όμως δεν είναι έτσι. Οι νέο-τρομοκράτες μοιράζονται πολλά κοινά με τους παλαιούς «συντρόφους» τους αλλά έχουν και αρκετές διαφορές.

Νέα Υόρκη, λίγο μετά τη Πρωτοχρονιά του 1997. Ξεκίνησα να πάω στο πανεπιστήμιο μου από το οποίο απείχα 20 μίλια. Κάπου 30 χιλιόμετρα. Συνηθισμένη απόσταση για τα δεδομένα των ΗΠΑ. Η παρακολούθηση του δελτίου καιρού, είναι μια συνήθεια που έχω ακόμα και την οποία απέκτησα στα χρόνια που  ζούσα στις ΗΠΑ. Εκείνη τη μέρα δεν χρειάστηκε να κοιτάξω. Τα εκχιονιστικά ήταν «ακροβολισμένα» από νωρίς. Παντού. Κυριολεκτώ.

Η Ελλάδα είναι η πιο πρόσφατη προσθήκη σε μια σειρά άλλων χωρών που αντιμετώπισαν το ζήτημα. Στις ΗΠΑ, η σύζυγος/σύντροφος συνήθως πάμπτωχη υποχωρούσε και αναιρούσε την αρχική καταγγελία. Η απάντηση της πολιτείας ήταν η πολιτική της υποχρεωτικής σύλληψης. Δηλαδή η αστυνομία ήταν υποχρεωμένη να κάνει σύλληψη ανεξαρτήτως αν το θύμα ανακαλούσε την καταγγελία. Το πείραμα πέτυχε και τα περιστατικά μειώθηκαν.

Σπιτονοικοκύρης που απουσιάζει/αδρανεί. Έτσι είχα χαρακτηρίσει την ελληνική πολιτεία, παλαιότερα. Ένα κράτος που είχε σιωπηρά εκχωρήσει την εξουσία του σε κάθε λογής περιθώριο. Που φοβόταν να αντιδράσει απέναντι σε παρανόμους και ακραίους ακτιβιστές που με προκλητικό και βίαιο τρόπο αμφισβητούσαν την κρατική εξουσία σε κάθε τομέα της κοινωνικό-πολιτικής ζωής. Αυτό έληξε στις εκλογές του 2019.

Σχεδόν ολόκληρη η χώρα ενοχλήθηκε, θύμωσε και αντέδρασε με την εικόνα χιλιάδων ανθρώπων να συγκεντρώνονται χωρίς μάσκες και αποστάσεις στην πλατεία Συντάγματος για την αλλαγή του χρόνου. Μαζί τους και εγώ. Βέβαια, ίσως όχι για τους ίδιους λόγους. Εγώ προσωπικά ενοχλήθηκα για την κατάφωρη παραβίαση των μέτρων κατά του Covid. Για την περιφρόνηση της κρατικής εξουσίας.

Είναι πλέον σαφές ότι δεν ζούμε σε ήρεμες εποχές. Λόγω της έντονης αλληλεπίδρασης όλων των τομέων της ζωής μας, οι διαδοχικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε μας δίνουν την αίσθηση ότι η μια κρίση διαδέχεται την άλλη χωρίς ανάσα. Επειδή όμως το έγκλημα, και η ασφάλεια μας απασχολούσαν πριν και θα μας απασχολούν και μετά τη λήξη της πανδημίας, ας δούμε μια σειρά από προκλήσεις για την επόμενη χρονιά.

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το κύμα βίας που φαίνεται να έχει ξεσπάσει στη χώρα μας. Γυναικοκτονίες, ξεκαθάρισμα λογαριασμών, αυτόκλητοι «υπερασπιστές του συντάγματος»... Ενώ φαινομενικά δεν σχετίζονται όλα αύτα, αποτελούν εκφάνσεις μιας κοινωνίας με ιδιαίτερα κοινωνικά, πολιτικά και ιστορικά χαρακτηριστικά που εξηγούν την εκδήλωση τέτοιων φαινομένων.

Το να κάνεις αντιποίηση αρχής είναι από τα πιο σοβαρά παραπτώματα. Στις δυτικές δημοκρατίες η συντεταγμένη πολιτεία ορίζει, εκπαιδεύει και εντέλει συγκεκριμένα πρόσωπα για την εφαρμογή το Νόμου. Πρόσωπα που έχουν ορκιστεί να «προστατεύουν και να υπηρετούν» (to protect and to serve), πρόσωπα που εκπροσωπούν το κράτος δικαίου και την έννομη τάξη.

Είναι αφελές, να μην ασχολούμαστε με τον κατασταλτικό χαρακτήρα της αστυνομίας, που αποτελεί και το κύριο στοιχείο αξιολόγησης του αστυνομικού έργου από την κοινωνία. Η καταστολή έχει λοιδορηθεί πολύ αλλά εξακολουθεί να είναι προτεραιότητα και απαραίτητη συνθήκη για την κοινωνική ειρήνη. Είναι σαφές, ότι το νέο αστυνομικό δόγμα έχει ήδη αποτελέσματα. Η αστυνομία αποφάσισε, ότι η ασφάλεια των πολιτών είναι προτεραιότητα και το δηλώνει με τρόπο εμφατικό.

Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη ζήτησε από την αξιωματική αντιπολίτευση να αφήσει εκτός των κομματικών της παιχνιδιών την Ελληνική αστυνομία. Το κόμμα που ως κυβέρνηση απέδειξε ότι δεν ενδιαφέρεται για «αστικές εμμονές» όπως την διάκριση εξουσιών, είναι δυνατόν να αφήσει έναν κρατικό θεσμό εκτός της μικροκομματικής του τακτικής;

Η Αστυνομία που θέλουμε θα πρέπει να είναι σύγχρονη, καλά εκπαιδευμένη, με συγκεκριμένες σαφείς και εφαρμόσιμες διαδικασίες εμπλοκής και αυστηρά πρωτόκολλα. Μια Αστυνομία με υψηλό βαθμό λογοδοσίας σε δύο επίπεδα: Απέναντι στην κοινωνία, λογοδοτώντας στην πολιτική ηγεσία. Και απέναντι στο Νόμο, τηρώντας τον ευλαβικά. Θα πρέπει να υπάρξει αναβάθμιση της διεθνούς αστυνομικής συνεργασίας ενώ θα πρέπει να δοθεί σημασία στην κοινωνική αποδοχή της Αστυνομίας.

Ο αστυνομικός είναι εκπαιδευμένος και εντεταλμένος από την πολιτεία για να προστατεύσει το κοινωνικό σύνολο. Μέσα στα πλαίσια της αποστολής του είναι η άσκηση νόμιμης βίας, η οποία μπορεί να έχει και τον χαρακτήρα της οπλοχρησίας. Οι πράξεις του πρέπει να κρίνονται από πειθαρχικά συμβούλια και, αν υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες, να ασκείται αργότερα ποινική δίωξη.

Ο διάσημος ψυχίατρος και φοιτητής του Sigmund Freud, Carl Jung είπε κάποτε ότι «το πρόβλημα του σύγχρονου ανθρώπου, είναι ότι δε μπορεί να δει τον Θεό, διότι δεν κοιτάζει αρκετά χαμηλά». Τι εννοούσε με αυτό το (φαινομενικά) παράδοξο; Ότι όλοι μας έχουμε κοινωνικοποιηθεί να αναζητούμε το σπουδαίο στο ασυνήθιστο και το σπάνιο, ενώ η ουσία βρίσκεται σε αυτό που αποκαλούμε καθημερινότητα.

Το οξύμωρο ρητό που αποτελεί ένα ιδιοφυές ψυχολογικό τρικ, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί από κάθε λογής παραβάτες ανά τους αιώνες, μου ήλθε στο μυαλό στο άκουσμα της προκλητικής ληστείας στην Τράπεζα Πειραιώς στο κέντρο της Αθήνας. Όλοι έχουμε εκπαιδευτεί κοινωνικά να πιστεύουμε ότι οι παράνομοι κρύβονται σε σπηλιές και λαγούμια. Είναι λοιπόν ιδιαιτέρως ευφυές να κρύβεις ή να διεξάγεις μια εγκληματική ενέργεια εκεί που κανείς δεν το περιμένει.

Πολύς λόγος γίνεται εσχάτως για την ατομική ευθύνη και αν είναι πιο σημαντική από την κρατική ευθύνη απέναντι στους πολίτες. Έχω την αίσθηση ότι αυτό είναι ψευτοδίλημμα. Το κράτος έχει σίγουρα ευθύνη να προστατεύει τους πολίτες ακόμα και αν εκείνοι δεν επιθυμούν να προστατευθούν… Το σύγχρονο περιβάλλον απειλών όμως είναι ιδιαιτέρως περίπλοκο και εντός αυτού δεν μπορεί να υπάρξει το «κράτος-πατερούλης» που θα μεριμνά για τα πάντα.