Σ’ αυτή τη χώρα, μα το Θεό, μας θρέφει ο καβγάς. Προσέξτε - όχι η αντιπαράθεση, η πολιτισμένη δηλαδή ανταλλαγή απόψεων και η σύνθεσή τους, αλλά ο πεζοδρομιακός καβγάς.
Η ένταση, η σύγκρουση, η τοξικότητα∙ αυτά είναι τα χαρακτηριστικά του δημόσιου λόγου. Ιστορικά, πάντα βρίσκαμε πράγματα για να διχαζόμαστε - και όχι μόνο τα σοβαρά. Όταν η τοξικότητα δεν βρίσκει διέξοδο στα μεγάλα και τα σπουδαία, τότε ξεσπά στα μικρά.
Τώρα που μας τελείωσαν τα «ξυλόλια» και τα εξαφανισμένα βαγόνια, τώρα που ολόκληρη η συνωμοσιολογία κατέρρευσε με πάταγο, η τοξικότητα της αντιπολίτευσης βρήκε νέο πεδίο δράσης στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη.
Λες και δεν υπάρχουν άλλοι χώροι έκφρασης αγανάκτησης ή πένθους. Λες και, λερώνοντας το ιστορικό μας παρελθόν, θα χτίσουμε σοβαρότερο μέλλον…
Όμως αυτά τελείωσαν - ή τουλάχιστον έτσι νομίζαμε - με την ψήφιση του νέου νόμου για τη φύλαξη και την προστασία του Μνημείου.
Η κυβέρνηση, δυστυχώς, φαίνεται πως όσο φοβήθηκε να συγκρουστεί με την παρανοϊκή αφήγηση του «ξυλολιού» και των «εξατμισμένων βαγονιών», άλλο τόσο διστάζει να εφαρμόσει τον ίδιο τον νόμο που ψήφισε.
Από αυτό εδώ το μετερίζι προτείνω να αντιμετωπιστεί το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη όπως κάθε χώρος που έχει αφεθεί στην παραβατικότητα και την απαξίωση.
Το κράτος οφείλει να αλλάξει στάση. Από αδιάφορος σπιτονοικοκύρης (absentee landlord), να μετατραπεί σε πραγματικό «ιδιοκτήτη» - σε έναν θεσμό που δηλώνει βροντερό «παρών» και ανακαταλαμβάνει την περιουσία του, μέτρο το μέτρο, τετραγωνικό το τετραγωνικό.
Η αστυνομία οφείλει να είναι παρούσα, να επιβλέπει με σοβαρότητα και σύνεση, μακριά από φωνές που επιδιώκουν πολεμικές συγκρούσεις μέσα στον αστικό ιστό.
Δυστυχώς, το ζήτημα αυτό αφέθηκε να κακοφορμίσει τόσο, που η αυτονόητη πλέον προσέγγιση μοιάζει με δυσεπίλυτο γρίφο.
Εδώ λοιπόν πρέπει να επιστρέψουμε στα βασικά.
Τι κάνει ένας ιδιοκτήτης που σέβεται την περιουσία του; Την καθαρίζει, την φωτίζει, την καλλωπίζει και - το κυριότερο - την περιφρουρεί.
Μία από τις πιο κλασικές και δοκιμασμένες μεθόδους αντιμετώπισης της εγκληματικότητας παγκοσμίως είναι η CPTED - Crime Prevention Through Environmental Design. Στα καθ’ ημάς: πρόληψη της εγκληματικότητας μέσω του σχεδιασμού του χώρου.
Η μέθοδος αυτή έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε πολλές χώρες και βασίζεται σε μια απλή αρχή: η εγκληματικότητα ακολουθεί τον φυσικό κύκλο της ζωής.
Όταν οι νόμιμες δραστηριότητες αποσύρονται, ο χώρος καταλαμβάνεται από παράνομες. Η νομιμότητα χρειάζεται φως· η παρανομία ευδοκιμεί στο σκοτάδι.
Γι’ αυτό, για να επικρατήσει η νομιμότητα, απαιτείται ριζική παρέμβαση στο περιβάλλον: έντονος φωτισμός, καθαριότητα, καλλωπισμός, σεβασμός στο δημόσιο χώρο και παρουσία της πολιτείας με τρόπο σταθερό και αξιοπρεπή.
Ο χώρος του Μνημείου οφείλει να είναι πρότυπο τάξης, αισθητικής και ιστορικής ευπρέπειας - όχι γιατί το απαιτεί η παράδοση, αλλά γιατί το αξίζει η μνήμη εκείνων που έπεσαν χωρίς όνομα, για να έχει όνομα η πατρίδα.
Ο Άγνωστος Στρατιώτης δεν είναι απλώς ένα μνημείο. Είναι καθρέφτης της σχέσης μας με το κράτος, με την Ιστορία και με τον ίδιο μας τον εαυτό. Καιρός να δείξουμε ότι ξέρουμε πια τι σημαίνει να τον φυλάσσουμε στ’ αλήθεια.
*Ο Κωνσταντίνος Δούβλης είναι εγκληματολόγος, διδάκτωρ κοινωνιολογίας της αστυνόμευσης.
