Αρχές του έτους και είθισται να πραγματοποιείται αποτίμηση των πεπραγμένων αλλά και εκτιμήσεις για την εξέλιξη των μελλοντικών γεγονότων.

Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει εισέλθει στον ένατο μήνα, οι συνέπειές του έχουν διαχυθεί παγκοσμίως και χώρες της Δύσης έχουν διατυπώσει ανοικτά τη στάση που θα κρατήσουν, τίθεται λόγος για τη στάση που θα κρατήσει η Ελλάδα. Ορισμένοι προτείνουν να είναι σχετικά επιφυλακτική έναντι των δύο αντιπάλων.

Πληθαίνουν διαρκώς τα δημοσιεύματα που εξετάζουν τις πιθανότητες εξαπόλυσης ενός προειδοποιητικού πυρηνικού πλήγματος από τη Ρωσία.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αναμφίβολα θα αποτελέσει σημείο καμπής στην εξέλιξη των διεθνών σχέσεων και ισορροπιών στη γηραιά ήπειρο αλλά και πέραν αυτής. Εξίσου όμως σημαντικά συμπεράσματα θα προκύψουν και για τη διεξαγωγή των στρατιωτικών επιχειρήσεων καθώς μετά από δεκαετίες δύο σύγχρονοι στρατοί συμμετείχαν σε σύγκρουση υψηλής έντασης, σε ένα ευρωπαϊκό πεδίο μάχης.

Τα βλέμματα όλου του πλανήτη το τελευταίο δεκαήμερο είναι στραμμένα στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία γεγονός που σίγουρα θα επιφέρει σημαντικές μεταβολές στην παγκόσμια ισορροπία και θα επηρεάσει εμπλεκόμενες και μη δυνάμεις. Ειδικότερα οι στρατιωτικοί αναλυτές προσπαθούν, με τις λιγοστές μέχρι τώρα πληροφορίες και μέσα στη σύγχυση της σκόπιμης παραπληροφόρησης, να εξαγάγουν τα πρώτα συμπεράσματα σχετικά με τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων.

Καθώς η προσοχή όλων μας είναι σήμερα στραμμένη στις εξελίξεις στην Ουκρανία είναι τελείως φυσικό να περάσει σχετικά απαρατήρητη η 70η επέτειος της ελληνικής (ταυτόχρονα και τουρκικής ένταξης) στην Ατλαντική Συμμαχία. Οι μεταπολεμικές προσπάθειες απόκτησης συμβατικών εγγυήσεων ασφαλείας για την Ελλάδα δρομολογήθηκαν κυρίως από το 1947 και υλοποιήθηκαν με την επικύρωση - με ευρεία πλειοψηφία - του Σχεδίου Νόμου για την ελληνική ένταξη από την Ελληνική Βουλή στις 18 Φεβρουαρίου 1952.

Στην ιστορική χώρα της «φαιδράς πορτοκαλέας» η δημοσίευση ενός non paper του State Department πυροδότησε δεκάδες δημοσιεύματα με απίθανες αντιδράσεις θυμικού αλλά και παντελή άγνοια του τρόπου λειτουργίας των διεθνών σχέσεων. Το χειρότερό όμως είναι ότι η εκπλήρωση των εθνικών στόχων μας επαφίεται στις ευγενείς προθέσεις τρίτων μερών και η τυχόν μη ευνοϊκή εκπλήρωση τους είναι αποτέλεσμα της ανικανότητας των εκάστοτε κυβερνώντων να περιφρουρήσουν τα αυτονόητα εθνικά δίκαια και να αποτρέψουν διεθνείς εναντίον μας συνωμοσίες.

Αναμφισβήτητα η διεθνής εμπλοκή, και όχι μόνο αμερικανική, στο Αφγανιστάν δεν επέφερε τα επιζητούμενα αποτελέσματα και σήμερα, εν μέσω αλληλοκατηγοριών για την αρνητική έκβαση, προκύπτει σειρά ερωτημάτων που δεν επιδέχονται εύκολων απαντήσεων και συνοδεύονται από εντεινόμενη ανησυχία, καθώς οι περιπτώσεις αστάθειας αυξάνονται. Ήταν όμως καταδικασμένη εξ αρχής η επέμβαση στο Αφγανιστάν;

Οι κοινωνίες όλου του πλανήτη φαίνονται ανήμπορες σήμερα να αντιμετωπίσουν μια σειρά απειλών που προέρχονται από ανθρωπογενή ή και μη αίτια. Παραδόξως οι τεχνολογικές πρόοδοι μάλλον αύξησαν δραματικά τον αριθμό και ένταση όλων αυτών των απειλών και των καταστροφικών τους συνεπειών. Φονικές πυρκαγιές, καταστροφικές πλημμύρες, σεισμοί, υποβάθμιση του περιβάλλοντος πλαισιώνονται από τις σύγχρονες υβριδικές και ασύμμετρες απειλές και δημιουργούν μια αίσθηση ανασφάλειας και αδυναμίας στις κοινωνίες.

Το επιζητούμενο σήμερα είναι η σφυρηλάτηση ικανών κρατικών μηχανισμών που κινούμενοι σε όλα τα επίπεδα και ανεξαρτήτως πολιτικών ηγεσιών θα διασφαλίζουν μια σταθερή πολιτική και θα αποτρέπουν κομματικούς και ατομικούς τυχοδιωκτισμούς και ερασιτεχνισμούς. Διορθωτικές κινήσεις, πλέον της επιβαλλόμενης ενίσχυσης των μέσων, πρέπει να ληφθούν και στις ένοπλες δυνάμεις με σκοπό την αύξηση της μαχητικότητας.

Εικοσιπέντε χρόνια μετά την κρίση των Ιμίων οι εμπειρίες μας έχουν εμπλουτιστεί και με τα συμπεράσματα της μακροχρόνιας έντασης του 2020. Αμφότερες οι περιπτώσεις (1996 και 2020) αναμφισβήτητα αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα κρίσεων στις διεθνείς σχέσεις καθώς Ελλάδα και Τουρκία θεωρούσαν ότι διακυβεύονταν ζωτικά συμφέροντα τους, ο κίνδυνος στρατιωτικής σύγκρουσης (μικρής ή μεγάλης κλίμακος)  ήταν υπαρκτός, ενώ η πίεση χρόνου ήταν πάντα παρούσα και απειλητική.

Η φετινή αλλαγή του χρόνου συμπορεύεται -με μικρή χρονικά διαφορά- και με την αναμενόμενη αλλαγή του ενοίκου στον Λευκό Οίκο. Νέος χρόνος, νέος «πλανητάρχης», ίδια προβλήματα και μια πρωτόγνωρη πανδημία! Αρχικός ενθουσιασμός στην Αθήνα για την εκλογή Biden που διαδέχεται η έκδηλη ανησυχία για πιθανή επανεκκίνηση των πληγωμένων αμερικανοτουρκικών σχέσεων από νέα βάση.

Οι συναντήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κορυφής του Δεκεμβρίου ολοκληρώθηκαν, η ανάληψη του προεδρικού αξιώματος από τον υποψήφιο Πρόεδρο Biden δρομολογείται και επί του παρόντος τουλάχιστον, η Τουρκία, μετά από ένα κρεσέντο διαρκείας προκλητικών ενεργειών και δηλώσεων προς κάθε κατεύθυνση, φαίνεται (ακόμη) να μην επιλέγει την πιθανολογούμενη περαιτέρω όξυνση στα ελληνοτουρκικά.