Απολαμβάνω να βλέπω τον Oversimplified μαζί με τον 12χρονο γιο μου. Όχι γιατί γίνεται «υπέρ - απλουστευτικός» με καρτουνίστικες φιγούρες, αλλά γιατί καταφέρνει κάτι σπάνιο: με χιούμορ, σαρκασμό και μέθοδο συμπυκνώνει επεισόδια της Ιστορίας – από τους Καρχηδονιακούς πολέμους έως τον Ψυχρό πόλεμο – σε σύντομα, απολαυστικά βίντεο που πατούν σε σοβαρή τεκμηρίωση.
Στο YouTube, το κανάλι του έχει γίνει ένα είδος άτυπου σχολείου με εκατομμύρια προβολές – πολύτιμο εργαλείο που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ακόμη και στη διδασκαλία. Η αφήγηση των σχολικών βιβλίων δύσκολα μεταφέρει το δράμα, την ειρωνεία και την αλυσίδα των γεγονότων που οδηγούν την Ιστορία. Ο Oversimplified, με τον δικό του τρόπο, δείχνει ότι μπορείς να μάθεις για τις πιο σύνθετες ιστορικές διεργασίες πέραν των φαινομένων και των έτοιμων σχημάτων, οδηγώντας σε μιαν αναγωγή που δεν είναι άλλη από τη δημιουργό της Ιστορίας, ανθρώπινη φύση.
Με αυτό το πνεύμα αξίζει να δούμε την «ιστορική», όπως τη χαρακτήρισε ο Λευκός Οίκος, συνάντηση του Τραμπ με τον Πούτιν στο Άνκορατζ της Αλάσκας. Ιστορική; Ναι, αλλά όχι όπως το εννοούν. Στην πραγματικότητα, ήταν μια σκηνή όπου ο ανιστόρητος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών κάθισε απέναντι σε έναν πρώην πράκτορα της KGB που βγήκε από τη διεθνή απομόνωση με το πιο πλατύ χαμόγελο. Ο Τραμπ πήγε στη συνάντηση έχοντας ήδη πετάξει στα σκουπίδια τα βασικά εργαλεία πίεσης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής: υπονόμευσε τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, έβαλε στον πάγο τις κυρώσεις στη Μόσχα, αποδυνάμωσε τις ίδιες τις δομές που παραδοσιακά θα μπορούσαν να πιέσουν το Κρεμλίνο. Και το αποτέλεσμα ήταν να χαρίσει στον Βλαντίμιρ Πούτιν αυτό που επιζητούσε εδώ και καιρό: ισότιμη αναγνώριση και διεθνή νομιμοποίηση. Αντί να παραμείνει περιθωριοποιημένος, ο Πούτιν αναστήθηκε πολιτικά και μαζί του το φάντασμα της σοβιετικής αυτοκρατορίας.
Το περίφημο μπλουζάκι του Λαβρόφ με τα αρχικά της Σοβιετίας, ακόμη και στη γλώσσα των συμβόλων, από νωρίς έδειξε πως το παιχνίδι ήταν στημένο. Όχι για την Ουκρανία, αλλά για τη Δύση συνολικά. Κι εδώ είναι που θυμόμαστε τον ευφάνταστο youtuber. H σύγκριση με τη στρατηγική του άλλοτε ηγέτη των Ρεπουμπλικάνων, Ρόναλντ Ρέιγκαν, είναι ηχηρό ράπισμα, ικανό για να πανηγυρίζουν οι θιασώτες του ολοκληρωτισμού και στη χώρα μας.
Στη δεκαετία του ’80, ο Ρέιγκαν πίεσε τη Σοβιετική Ένωση μέχρι να λυγίσει: εξοπλισμοί στο φουλ, οικονομικές κυρώσεις, ρητορική περί αυτοκρατορίας του κακού. Μπορεί να μιλούσε συχνά με υπερβολές, αλλά το πλαίσιο ήταν ξεκάθαρο: η Δύση θα στεκόταν απέναντι στη Μόσχα και θα την απομόνωνε μέχρι τελικής πτώσεως. Το αποτέλεσμα το ξέρουμε: η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε σαν σαπουνόφουσκα.
Στο Άνκορατζ το 2025, ο Τραμπ πέτυχε το ακριβώς αντίθετο. Αντί να απομονώσει τον Πούτιν, του έστρωσε κόκκινο χαλί. Αντί να τον πιέσει, τον ανέδειξε. Αντί να συνεχίσει την κληρονομιά Ρέιγκαν, γύρισε τον διακόπτη και έφερε πίσω, έστω και ως φάντασμα, μια αυτοκρατορία που έπρεπε να μείνει στο χρονοντούλαπο. Κάθε μέρα που περνάει χωρίς πραγματική πίεση στη Μόσχα είναι μέρα χαμένη στο μέτωπο – και μέρα κερδισμένη για τον Πούτιν. Εκεί, όμως, δεν κρίνεται μόνο η μοίρα της Ουκρανίας. Κρίνεται και η Δύση. Μια Δύση που χτίστηκε επάνω στην ιδέα ότι η δημοκρατία υπερασπίζεται τον εαυτό της, ότι τα αυταρχικά καθεστώτα δεν πρέπει να επιβραβεύονται, ότι η ελευθερία έχει κόστος αλλά αξίζει τον κόπο.
Αν αυτά γκρεμιστούν στο όνομα ενός βραβείου Νόμπελ, τότε η Δύση μετατρέπεται σε αυτό που φοβόταν: μια κοινοπραξία κρατών που ποζάρουν για τις κάμερες, ενώ οι αντίπαλοί τους ξαναγράφουν τον χάρτη. Το ερώτημα είναι απλό: θα καταλάβει η Δύση ότι δεν αρκεί να κάνει αγοραπωλησίες με αυταρχικούς ηγέτες; Ή θα αφήσει την «παγωμάρα» του Άνκορατζ να γίνει η νέα κανονικότητα – όπου η Ιστορία παίζεται σαν καρτούν, αλλά οι συνέπειες γράφονται με αίμα;
Δείτε την ιστορία του Ψυχρού Πολέμου μεταφερμένη από τον Oversimplified εδώ.
