Το Καφέ του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ένας χώρος όπου το βλέμμα ξαποσταίνει ανάμεσα στις μυθικές μορφές του κήπου, φιλοξενεί τον Αύγουστο μια έκθεση που κοιτάζει ευθέως το παρόν. Ο Τόνι Μιλάκης δεν νοσταλγεί ούτε ωραιοποιεί. Ζωγραφίζει την πλατεία Κολιάτσου και τη γύρω περιοχή – αυτό το μεταπολεμικό τοπίο της αθηναϊκής καθημερινότητας που για πολλούς παραμένει αόρατο, ακόμη κι αν το διασχίζουν καθημερινά.
Τα έργα του έχουν τον χαρακτήρα αστικής τοιχογραφίας, όχι με την έννοια του μεγάλου σχήματος, αλλά της εμμονικής παρατήρησης. Δίνουν χρώμα σε γνώριμα σχήματα για να τα επανασυστήσουν στο βλέμμα, σαν να θέλει ο καλλιτέχνης να τα αποσπάσει από τη ρουτίνα της καθημερινής θέας και να τα ξανατοποθετήσει μπροστά μας ως νέα, ζωντανά αντικείμενα.Έτσι, η όψη μιας πολυκατοικίας, η σκιά ενός μπαλκονιού ή τα απλωμένα ρούχα αποκτούν νέα ζωή, αποδεσμευμένη από την τυπική τους χρήση, και λειτουργούν σαν αυτόνομα μορφικά γεγονότα μες στον καμβά. Όπως ένας ανθρωπολόγος του χρώματος, ο Μιλάκης παρακολουθεί τις αλλαγές των όψεων, τη φθορά, τα περάσματα ανθρώπων και εποχών. Οι πολυκατοικίες του, άλλοτε μνημεία φιλοδοξίας, άλλοτε σιωπηλοί φορείς εγκατάλειψης, μοιάζουν να αιωρούνται. Η ζωγραφική του αγγίζει τα όρια της αφαίρεσης, όχι για να απομακρυνθεί από το πραγματικό, αλλά για να το ανασυντάξει μέσα από τη μορφολογία της πόλης.
Έργο του Τόνι Μιλάκη
Η επιλογή του να δείξει αυτά τα έργα στο πιο ιστορικό μουσείο της χώρας είναι όχι απλώς σημειολογική, αλλά βαθιά πολιτισμική. Ο διάλογος του «παλιού» με το «καινούργιο» που τόσο τον απασχολεί, εδώ δεν είναι απλώς θεωρητικός. Η Πατησίων του Μιλάκη απαντά στην Πατησίων του 19ου αιώνα, τότε που τα νεοκλασικά υψώνονταν σε χωράφια· και συναντά τη σημερινή, όπου η συνύπαρξη ετερόκλητων πληθυσμών είναι καθημερινό στοίχημα.
Έργο του Τόνι Μιλάκη
Αλλά η ματιά του καλλιτέχνη δεν είναι ούτε κοινωνιολογική ούτε πολιτική με την επιθετική έννοια. Είναι μια στάση απέναντι στο βλέμμα. Ο Τόνι Μιλάκης βλέπει – και μας μαθαίνει να βλέπουμε. Μας καλεί να αναγνωρίσουμε την πολυπλοκότητα μιας γειτονιάς που, από τη δεκαετία του ’60 και μετά, έγινε τόπος συγκέντρωσης ονείρων, μετοικεσιών και ματαιώσεων· να διακρίνουμε την αισθητική ποιότητα ακόμη και σε μια ρωγμή σοβά ή σε ένα ρετιρέ που έχασε τη λάμψη του.
Έργο του Τόνι Μιλάκη
Αυτό που εν τέλει προτείνει η έκθεση είναι μια νέα μορφή εγγύτητας. Η τέχνη δεν εκτίθεται στο μουσείο για να θυμηθούμε το παρελθόν, αλλά για να επανεξετάσουμε την καθημερινή μας ζωή. Ίσως τελικά, όπως μας υπενθυμίζει ο ζωγράφος, να μην αρκεί να μένεις σε μια πόλη για να την κατοικείς. Πρέπει να τη βλέπεις. Και να τη ζωγραφίζεις με τα μάτια ανοιχτά.
«Συσχετισμοί» του Τόνι Μιλάκη σε επιμέλεια της Αιμιλίας Κουγιά. Διάρκεια έκθεσης έως και την Τρίτη 5/9/2025. Ώρες λειτουργίας: καθημερινά 8:00-19:00 και κάθε Τρίτη 13:00-19:00. Ελεύθερη η είσοδος στο Καφέ του ΕΑΜ.
