Στην καρδιά οποιασδήποτε μελλοντικής μόνιμης ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας θα βρίσκεται κάποιος τύπος εγγύησης ασφάλειας – ένα ζήτημα που επανέφερε η πρόσφατη συνάντηση με Ευρωπαίους ηγέτες, με στόχο να αποτραπεί μια νέα ρωσική επίθεση στην Ουκρανία.
Μέχρι σήμερα, οι ΗΠΑ είχαν αποφύγει να αναλάβουν δεσμεύσεις σε αυτό το μέτωπο, αφήνοντας την πρωτοβουλία στη Βρετανία και τη Γαλλία και στον λεγόμενο «Συνασπισμό των Προθύμων». Ωστόσο, πρόσφατα σχόλια από τον Λευκό Οίκο δείχνουν ότι η Ουάσινγκτον ίσως είναι πλέον έτοιμη να συνεισφέρει ενεργά.
Ποιες μορφές θα μπορούσε να πάρει αυτή η εγγύηση; Σύμφωνα με ανάλυση του BBC, υπάρχουν τέσσερις βασικές πιθανότητες:
«Χερσαίες δυνάμεις:»: Η παρουσία χερσαίων δυνάμεων θεωρείται το λιγότερο πιθανό σενάριο. Ο Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίζει τον πόλεμο στην Ουκρανία ως ζήτημα της Ευρώπης και έχει επανειλημμένα τονίσει ότι «δεν θα είχε συμβεί ποτέ αν ήταν στην εξουσία». Η ανάπτυξη στρατευμάτων, ακόμη και σε ειρηνευτικό ρόλο, θα απαιτούσε μεγάλη αλλαγή πλεύσης από την Ουάσινγκτον.
Αεροπορικές και θαλάσσιες περιπολίες: Αυτό το σενάριο θεωρείται πιο πιθανό. Οι ΗΠΑ πραγματοποιούν ήδη πτήσεις επιτήρησης πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα και άλλες κρίσιμες περιοχές. Ωστόσο, υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα σε αναγνωριστικές πτήσεις και περιπολίες χωρίς αντιπαράθεση και σε αποστολές έτοιμες για εμπλοκή απέναντι σε μια πυρηνική δύναμη όπως η Ρωσία.
Παροχή πληροφοριών: Οι αμερικανικές δορυφορικές και εναέριες πληροφορίες έχουν αποδειχθεί κρίσιμες για την Ουκρανία στον έλεγχο της ρωσικής προέλασης. Σε περίπτωση συμφωνίας, αυτός ο τομέας αποτελεί πιθανό «ασφαλές πεδίο» συνεργασίας για τις ΗΠΑ, προσφέροντας ουσιαστική στήριξη χωρίς άμεση στρατιωτική εμπλοκή.
Διοικητική μέριμνα και υλικοτεχνική υποστήριξη: Όποια μορφή κι αν πάρει η «δύναμη διαβεβαίωσης» υπό ηγεσία Βρετανίας ή Γαλλίας, θα απαιτηθεί εκτεταμένη υποστήριξη σε υλικά και διοίκηση. Ακόμη και με τη στρατηγική μείωσης της στρατιωτικής παρουσίας στην Ευρώπη, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αναλάβουν αυτόν τον μη θανατηφόρο αλλά κρίσιμο ρόλο.
Η συμμετοχή της Ουάσινγκτον σε αυτές τις μορφές εγγύησης θα μπορούσε να αποτελέσει κρίσιμο στοιχείο για τη σταθεροποίηση της περιοχής και τη διασφάλιση της ειρήνης στην Ουκρανία.
New York Times: Οι αδυναμίες στην υλοποίηση των εγγυήσεων ασφαλείας, τύπου ΝΑΤΟ
Στόχος των εγγυήσεων είναι η αποτροπή νέας ρωσικής επιθετικότητας, με συμμετοχή των δυτικών εταίρων, συμπεριλαμβανομένων ενδεχομένως και αμερικανικών δυνάμεων. Η πρωτοβουλία αυτή σηματοδοτεί μια σημαντική μεταστροφή στην προηγούμενη στάση των ΗΠΑ, που απέφευγαν να εμπλακούν άμεσα στην ασφάλεια της Ουκρανίας.
Η αμερικανική πρόταση, όπως ανακοινώθηκε από τον κ. Τραμπ σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο Ζελένσκι και τους Ευρωπαίουςς ηγέτες, βασίζεται στην ιδέα μιας συλλογικής ασφάλειας ανάλογης με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ.
Αν και η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, οι δυτικοί σύμμαχοί της θα δεσμευτούν να την υπερασπιστούν σε περίπτωση νέας ρωσικής επίθεσης. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι τόνισε ότι η πρόταση περιλαμβάνει ρήτρα συλλογικής υποστήριξης με συμμετοχή των ΗΠΑ, χωρίς όμως να εντάσσει τη χώρα στο σύστημα του ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, παραμένουν σοβαρές αβεβαιότητες σχετικά με την εφαρμοσιμότητα και τη δέσμευση των εγγυητών, καθώς ειδικοί εκφράζουν αμφιβολίες για την αοριστία της πρότασης, καθώς δεν διασφαλίζει άμεση στρατιωτική παρέμβαση σε περίπτωση επίθεσης.
Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι θέλουν να αποφύγουν την επανάληψη του Μνημονίου της Βουδαπέστης του 1994, το οποίο δεν απέτρεψε τη ρωσική εισβολή, και επιδιώκουν νομικά δεσμευτικές εγγυήσεις με σαφείς μηχανισμούς και βήματα ενεργειών των εγγυητών.
Μια βασική επιδίωξη της Ουκρανίας είναι η παρουσία δυτικών στρατευμάτων στο έδαφός της, κάτι που ο κ. Τραμπ φάνηκε έτοιμος να υποστηρίξει, ενώ προηγουμένως είχε εκφράσει αντίθεση.
Παράλληλα, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι έχουν ήδη προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση, δημιουργώντας τον «Συνασπισμό Προθύμων» από χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία, με σκοπό την υποστήριξη μιας τελικής ειρήνης και την πιθανή αποστολή στρατευμάτων.
Η επίσκεψη του Προέδρου Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον αναμένεται να διευκρινίσει λεπτομέρειες για τις πιθανές εγγυήσεις, ενώ παράλληλα η Ουκρανία θα ζητήσει εξηγήσεις για την αλλαγή στρατηγικής του Προέδρου Τραμπ, που φαίνεται να προσανατολίζεται πλέον στην εξασφάλιση ασφαλείας μέσω εγγυήσεων αντί για παραχωρήσεις εδαφών.
Οι εγγυήσεις ασφαλείας αποτελούν κρίσιμο στοιχείο για την Ουκρανία, καθώς θα καθορίσουν την αποτροπή μελλοντικής ρωσικής επιθετικότητας και τη σταθερότητα της περιοχής.
