Ιδρύθηκε κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης για να προστατεύσει την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της χώρας αλλά η 80.600 τετρ. μέτρων έκτασή του δεν συνεπάγεται την μη τρωτότητα της πλούσιας συλλογής του και αυτό απεδείχθη τόσο με την κλοπή κοσμημάτων της εποχής του Ναπολέοντα, το πρωί της 19ης Οκτωβρίου ενώ το μουσείο βρισκόταν σε λειτουργία, όσο και από τα υπόλοιπα περιστατικά ληστειών που έχουν καταγραφεί κατά το παρελθόν, με τον Πάμπλο Πικάσο να θεωρείται μεν ύποπτος για την κλοπή της Μόνα Λίζα αλλά να βρεθεί υπαίτιος για άλλη ληστεία.
Με την κλοπή της Μόνα Λίζα το 1911 ξεκινά και ο κατάλογος εγκλημάτων που διαπράχθηκαν στο μουσείο τον 20ο αιώνα, καθότι η κλοπή έργων τέχνης εντάσσεται στα εγκλήματα, συνεπάγοντας, επίσης, την μη ύπαρξη επαρκών μέτρων ασφάλειας. Παρότι τότε – το 1911 – το έργο εκείνο του Λεονάρντο ντα Βίντσι ήταν από τα λιγότερα γνωστά του, βρέθηκε στο στόχαστρο του Βιντσέντζου Περούτζια, ενός Ιταλού μετανάστη που είχε εργαστεί στο μουσείο για μικρό χρονικό διάστημα, κατασκευάζοντας κορνίζες και θήκες. Συνεπώς, η είσοδός του στο μουσείο δεν ξάφνιασε κανέναν, η κλοπή του πίνακα δεν έγινε επίσης αντιληπτή μέχρι και περισσότερες από 24 ώρες από την έξοδο του Περούτζια από το μουσείο, με τον πίνακα κάτω από τη στολή του. Αν μη τι άλλο, εκείνη την εποχή, ήταν σύνηθες να αφαιρούνται οι πίνακες για λόγους συντήρησης ή φωτογράφησης.
Στο επίκεντρο των ερευνών βρέθηκε ο Πάμπλο Πικάσο, ο οποίος, παρότι δεν έκλεψε τον πίνακα του ντα Βίντσι, απεδείχθη ότι συνδεόταν με παλαιότερη κλοπή στο Λούβρο που αφορούσε ένα ζευγάρι αρχαίων ιβηρικών κεφαλών αγαλμάτων, τα οποία και παρέδωσε στην αστυνομία φοβούμενος μην τυχόν διωχθεί κατά τη διάρκεια της υπόθεσης της Μόνα Λίζα. Ο πίνακας εν τέλει ανακτήθηκε το 1913 οπότε και ο Περούτζια προσπάθησε να τον πουλήσει σε άλλο μουσείο· επί δύο χρόνια τον είχε κρύψει στο διαμέρισμά του στο Παρίσι και κατά τη διάρκεια της δίκης του ισχυρίσθηκε ότι είχε κλέψει τη Μόνα Λίζα ως πατριωτική χειρονομία προς την Ιταλία, αν και ο πίνακας είχε στην πραγματικότητα ολοκληρωθεί στη Γαλλία και αγοραστεί από τον Γάλλο μονάρχη Φραγκίσκο Α΄ το 1518.
Ένα άτομο φωτογραφίζει τον πίνακα της Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα Βίντσι στο μουσείο του Λούβρου, στις 31 Αυγούστου 2025, στο Παρίσι. (AP Photo/Julia Demaree Nikhinson, File)
Επόμενη χρονική «στάση» το 1940. Το ευτυχές ήταν ότι ο τότε διευθυντής του μουσείου κατάφερε και έσωσε μεγάλο μέρος της συλλογής, μεταφέροντας πάνω από 1.800 ξύλινα κιβώτια με πολύτιμα έργα τέχνης στην ύπαιθρο. Το δυστυχές ήταν ότι οι Ναζί λεηλάτησαν σημαντικό μέρος της εναπομείνασας συλλογής του μουσείου, μεταξύ αυτών το έργο του Μπαρτολομέ Εστέμπαν Μουρίγιο με τίτλο «The Immaculate Conception of Los Venerables». Κατά τη ναζιστική Κατοχή στη Γαλλία λεηλατήθηκαν, επίσης, πολλά έργα τέχνης από Γάλλους πολίτες τα οποία εκτέθηκαν στο πλέον άδειο μουσείο Λούβρου.
«The Immaculate Conception of Los Venerables» (1678) του Μπαρτολομέ Εστέμπαν Μουρίγιο. Πηγή φωτ.: Wikipedia/ Creative Commons
Το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν σηματοδότησε την παύση των προβλημάτων ασφαλείας κατά την επαναλειτουργία του μουσείου. Το 1966 εκλάπησαν κοσμήματα κατά τη μεταφορά τους πίσω στη Γαλλία έπειτα από δανεισμό σε μουσείο της Βιρτζίνια, και ανακτήθηκαν αφού βρέθηκαν σε μια τσάντα για ψώνια στη Νέα Υόρκη. Τον Ιανουάριο 1976, διαρρήκτες έκλεψαν έναν φλαμανδικό πίνακα από το μουσείο και τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, μασκοφόροι άνδρες έκλεψαν ένα σπαθί που κάποτε ανήκε στον Γάλλο βασιλιά Κάρολο Ι' και μέχρι σήμερα δεν έχει ανακτηθεί.
Οι κλοπές δεν είχαν σταματημό μήτε τη δεκαετία του ’90. Κατά τη διάρκειά της, εκλάπησαν ένας μικρός μαύρος πίνακας του Ρενουάρ, ένας πίνακας του Καμίλ Κορό, αρχαία ρωμαϊκά κοσμήματα καθώς και μερικοί άλλοι πίνακες. Έκτοτε το μουσείο έχει προσπαθήσει να ενισχύσει την ασφάλειά του εν μέσω ευρείας κριτικής, αν και οι κλοπές στη μακρά ιστορία του Λούβρου φαίνεται ότι θα συνεχιστούν.
Αεροφωτογραφία του Μουσείου Λούβρου τραβηγμένη κατά τη διάρκεια της τελετής έναρξης των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2024, στο Παρίσι. Διακρίνεται η Πυραμίδα του Λούβρου, που σχεδιάστηκε από τον Κινέζο-Αμερικανό αρχιτέκτονα Ιεό Μινγκ Πέι. Η φωτογραφία τραβήχθηκε την Παρασκευή 26 Ιουλίου 2024 (Lionel Bonaventure/Pool Photo via AP)
Πόσο ασφαλή είναι, εν τέλει, τα εκθέματα σε μεγάλα μουσεία, όπως το Λούβρο και γιατί δεν επουλώνει την τρωτότητά του παρά τα τόσα περιστατικά; Υπενθυμίζω ότι παρόμοιες «διαρροές» εκθεμάτων έχουν σημειωθεί και σε άλλα μεγάλα μουσεία, όπως η κλοπή περίπου 2.000 αντικειμένων από τις συλλογές του Βρετανικού Μουσείου, από το 2013 έως το 2023, από μέλος του προσωπικού του μουσείου που με τη σειρά του προέβαινε στην πώλησή τους μέσω eBay.
Από τη μία τα μη επαρκή μέτρα ασφαλείας, από την άλλη η εσωτερική κλοπή με κοινό στοιχείο το προσωπικό – και οικονομικό – όφελος, έχοντας κατά νου ότι η Ιστορία και ο πολιτισμός έχουν ζήτηση και κοστίζουν, και μάλιστα ακριβά. Σαφώς, παραδείγματα όπως αυτά δεν αναιρούν τον ρόλο των μουσείων ως θεματοφύλακες του πολιτισμού και της Ιστορίας, στυλοβάτες του πολιτισμού.
Κεντρική φωτ.: Μια σανίδα από κόντρα πλακέ καλύπτει το παράθυρο από το οποίο εισέβαλαν οι κλέφτες στο μουσείο του Λούβρου στις 19 Οκτωβρίου για να κλέψουν κοσμήματα. Η φωτογραφία τραβήχθηκε τη Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2025, στο Παρίσι. (AP Photo/Emma Da Silva)
