Στα λατινικά «viscum album». Στα ελληνικά «μηλιός», «βίσκον», «ιξός». Όλοι, όμως, το γνωρίζουμε ως «γκι». Ένα φυτό που έχει συνδεθεί άμεσα με τις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων. Πώς έφτασε, όμως, να γίνει ένα από τα σύμβολα αυτών των ημερών;
Αν και πρόκειται για ημιπαρασιτικό θάμνο, που φυτρώνει και «σκαρφαλώνει» πάνω σε δέντρα, από την αρχαιότητα αποτελεί ένα από τα πιο μυστηριώδη και ιερά φυτά της Ευρώπης. Σε παραδόσεις διαφόρων λαών, είναι προικισμένο από τους θεούς, του αποδίδονται υπερφυσικές ιδιότητες, είναι σύμβολο ζωής και γονιμότητας και αντίδοτο σε δηλητήρια.
Το αναφέρουν ο Αριστοτέλης και ο διάδοχός του ο Θεόφραστος, ο οποίος χαρακτηρίζεται και ως «Πατέρας της Βοτανολογίας». Ο σπουδαιότερος γιατρός της αρχαιότητας, ο Ιπποκράτης, ο Ρωμαίος συγγραφέας, φυσιοδίφης και φυσικός φιλόσοφος του 1ου αιώνα μ.Χ., ο Πλίνιος και ο Παράκελσος, αλχημιστής του 16ου αιώνα.
Στρέφοντας τη ματιά μας προς την αρχαία Δυτική Ευρώπη, θα βλέπαμε την αρχαία φυλή των Κελτών να περιπλανιέται στα δάση και να συνομιλεί με τα πνεύματά του. Στην θρησκεία αυτών των ανθρώπων, ο ιξός ήταν το ιερότερο όλων των φυτών. Ειδικά αν το έβρισκαν φυτρωμένο πάνω στο ιερό τους δέντρο, την βελανιδιά. Πίστευαν ότι είναι το κλειδί για τον Παράδεισο και τον Κάτω Κόσμο.
Η ιερατική τάξη των Κελτών, οι Δρυΐδες, το χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο και ως συστατικό για τα μαγικά τους φίλτρα. Η σημερινή μέρα, 23 Δεκεμβρίου, στο κέλτικο ημερολόγιο ήταν η μέρα που ήταν αφιερωμένη αποκλειστικά στον ιξό. Σαν σήμερα, οι Κέλτες οδηγούνταν από τους Δρυΐδες βαθιά μέσα στα δάση της δυτικής Ευρώπης και τους συγκέντρωναν όλους μαζί για την τελετουργία. Οι Δρυΐδες ανέβαιναν πάνω σε μια από τις μεγάλες βελανιδιές και έκοβαν τον ιξό που είχε τυλιχτεί γύρω τους με ένα χρυσό δρεπάνι.
Αργότερα, κατά την περίοδο του σκοτεινού Μεσαίωνα, όταν κυριαρχούσαν ο φόβος και οι δεισιδαιμονίες, ο ιξός χρησιμοποιούνταν για προστασία. Μέσα στα πέτρινα και ξύλινα μεσαιωνικά σπίτια, τα κλαδιά του κρέμονταν από το ταβάνι, για να διώχνουν τα κακά πνεύματα και τοποθετούνταν και έξω από τις πόρτες, για να κρατούν μακριά τις μάγισσες.
Το έθιμο, όμως, που τον συνδέει με τα Χριστούγεννα, φαίνεται ότι το ξεκίνησαν οι Ρωμαίοι. Κατά την διάρκεια του χειμώνα, οι αρχαίοι Ρωμαίοι τελούσαν τις εορτές του θεού Κρόνου ή αλλιώς τα λεγόμενα «Saturnalia». Σε αυτές τις γιορτές, συγγενείς, φίλοι και γνωστοί, έστελναν ο ένας στον άλλον κλαδιά του φυτού, τα οποία ίσως τοποθετούνταν σε διάφορα σημεία των σπιτιών, ως σύμβολο ειρήνης και φιλίας.
Με την εμφάνιση και άνοδο του Χριστιανισμού, πλέχθηκαν και άλλες ιστορίες γύρω από τον ιξό. Λέγεται ότι ο ιξός ήταν αρχικά ένα δέντρο, το οποίο φύτρωσε για πρώτη φορά από τις πατημασιές του Ιησού και ότι τελικά ήταν το φυτό από το οποίο φτιάχτηκε ο σταυρός πάνω στον οποίο ξεψύχησε. Έπειτα, το δέντρο μαράθηκε από την ντροπή του και μεταμορφώθηκε σε φυτό που φέρνει καλή τύχη σε όσους περνούν από κάτω του.
Μέχρι σήμερα, σε διάφορες γλώσσες της Βόρειας Ευρώπης, ο ιξός λέγεται «αγκάθι του Χριστού». Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα βρεθείτε κάτω από κάποιο κατώφλι στολισμένο με γκι αυτές τις μέρες, φιληθείτε και αγκαλιαστείτε ελεύθερα. Δεν είναι κάτι που υιοθετήθηκε από τις ταινίες του Hollywood. Οι αρχαίοι Έλληνες, οι Δρυΐδες, οι Ρωμαίοι, αλλά και κάποιες χριστιανικές διηγήσεις, αναφέρουν εδώ και αιώνες την καλοτυχία που φέρνει ο ιξός.
Βιβλιογραφία:
