Παγκοσμίως γνωστός πλέον ο άθλος του ανοιχτοχέρη γενειοφόρου γέροντα, που κάθε Πρωτοχρονιά κάνει τον γύρο του κόσμου μοιράζοντας δώρα. Πάνω στο ιπτάμενο έλκηθρό του που το σέρνουν τάρανδοι, πάει από σπίτι σε σπίτι, σε κάθε γωνιά της Γης και σπέρνει την χαρά. Ήταν πάντα, όμως, έτσι;
Η παράδοση για τον Αϊ Βασίλη, έχει τις ρίζες της στο παρελθόν. Στην Ανατολή, ξεκινά με έναν αγαθό άνθρωπο, που γεννήθηκε στην πόλη Καισάρεια, στην Καππαδοκία, το 330 μ.Χ. Το έτος δηλαδή, που ιδρύθηκε η Κωνσταντινούπολη.
Αυτός ο άνθρωπος, ήταν ο Βασίλειος. Ο Βασίλειος, γόνος μια οικογένειας που είχε ασπασθεί την γρήγορα ανερχόμενη θρησκεία του Χριστιανισμού, επιδόθηκε στην αρχή στην μόρφωση. Ταξίδεψε σε διάφορες πόλεις της νεοσύστατης Βυζαντινής αυτοκρατορίας και παιδεύτηκε δεόντως. Όταν μεγάλωσε, έγινε αρχικά καθηγητής ρητορικής.
Στην συνέχεια, αφού βαπτίσθηκε επίσημα Χριστιανός, έγινε ασκητής, περιπλανώμενος νηστεύοντας, αφιερώνοντας την ζωή του στην πίστη. Όταν γύρισε στην πατρίδα του, χρίστηκε επίσκοπος Καισαρείας. Από τότε, άρχισε το μεγάλο φιλανθρωπικό του έργο. Έκανε πολλές προσπάθειες να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής των ανθρώπων και δραστηριοποιήθηκε προκειμένου να βοηθηθούν όσοι είχαν ανάγκη.
Ήταν εκεί για πάρα πολλούς ανθρώπους που βρίσκονταν σε δύσκολη κατάσταση και έθεσε τα θεμέλια της οργανωμένης φιλανθρωπίας. Αυτός προχώρησε στην δημιουργία της λεγόμενης «Βασιλειάδας», ενός κοινωνικού φιλανθρωπικού ιδρύματος για τους απόρους της περιοχής. Ίδρυσε επίσης κι άλλα πτωχοκομεία, καθώς και νοσοκομεία και ορφανοτροφεία.
Πέθανε σε ηλικία 49 ετών, την 1η Ιανουαρίου 379 μ.Χ. Ο θάνατός του προκάλεσε μεγάλη θλίψη στον χριστιανικό κόσμο της Ανατολής. Ονομάστηκε «Μέγας» και έγινε Άγιος. Η μέρα του θανάτου του, ορίστηκε ως η μέρα εορτής προς τιμήν του. Ίσως έτσι, λοιπόν, ξεκίνησε η παράδοση του Αγίου Βασιλείου, του φιλάνθρωπου που πρόσφερε ό,τι είχε και δεν είχε σε όλους όσους βρίσκονταν γύρω του και η μνήμη του είναι ζωντανή κάθε πρώτη μέρα του χρόνου.
Από την πλευρά της Δύσης βέβαια, καθώς και στον υπόλοιπο κόσμο, υπήρξαν άλλες εκδοχές του. Στην Δυτική Ευρώπη, η μορφή αυτή είναι ταυτισμένη με έναν άλλον Άγιο, τον Άγιο Νικόλαο, ο οποίος επίσης υπήρξε στην ζωή του μεγάλος φιλάνθρωπος.
Πού έγκειται, όμως, η διαφορά του με τον Αϊ Βασίλη; Ο Άγιος Νικόλαος απεικονιζόταν με παραλλαγές σε κάθε χώρα. Οι λαοί του Βορρά μάλιστα, του απέδωσαν περισσότερα «αξεσουάρ», που θα ταίριαζαν με τα εκεί τοπία και την ιστορία τους. Έτσι, ο «Santa Claus», απέκτησε έλκηθρο, ταράνδους και σύμβολο, το άστρο του Βορρά.
Στην Αγγλία του 16ου αιώνα, όταν βασίλευε ο Ερρίκος Η’, λεγόταν «Πατέρας των Χριστουγέννων» και απεικονιζόταν με μια βασιλική πράσινη ρόμπα, επενδεδυμένη με γούνα. Στην Ρωσία, το πανωφόρι του ήταν μπλε και λευκό και είχε και μια μικρή βοηθό, την εγγονή του. Στην Ιταλία, το αντίστοιχο αυτών ήταν μια γυναίκα, η Μπεφάνα, η οποία πετούσε τις νύχτες με την ιπτάμενη σκούπα της πάνω από τα σπίτια και μοίραζε γλυκά και παιχνίδια.
Η αρχή για την «ενοποίηση» όλων αυτών των εκδοχών, φαίνεται να ξεκίνησε από την γη πέρα από τον Ατλαντικό. Το 1823, ένας Αμερικανός, ο Κλέμεντ Κλαρκ Μουρ, δημοσίευσε ανώνυμα ένα ποίημα, το οποίο αργότερα έγινε πολύ δημοφιλές. Αυτό το ποίημα είχε τίτλο «A visit from St. Nicholas» («Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο»). Ένα χριστουγεννιάτικο ποίημα, που άρχισε να δένει όλα τα χαρακτηριστικά του.
Μια πρώτη εικόνα του Santa Claus του Αμερικανού ποιητή, εμφανίστηκε στο περιοδικό «Harper’s Weekly», το 1863. Πολλές δεκαετίες αργότερα, η νεογέννητη τότε εταιρεία της Coca-Cola, για να προωθήσει το προϊόν της, χρησιμοποίησε τον Πατέρα των Χριστουγέννων. Τον έντυσε στο χρώμα της, το κόκκινο και τον παρουσίασε στις διαφημίσεις της να κρατάει έναν γεμάτο σάκο με δώρα και πολλές Coca-Cola.
Αυτή η εικόνα, διαδόθηκε από το 1930 σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, καθιερώνοντας μια και καλή την σημερινή του μορφή. Santa Claus στην Δύση, Αϊ Βασίλης στην Ανατολή, ο ακούραστος και αιωνόβιος γέρος του Βορρά, συνεχίζει μέχρι σήμερα να γεμίζει ζεστασιά της καρδιές χιλιάδων παιδιών ανά τον κόσμο και αποτελεί πλέον αναπόσπαστο σύμβολο των χειμωνιάτικων εορτών.
Βιβλιογραφία:
