Η Ελλάδα χαράσσει εθνική στρατηγική Ενιαίας Υγείας για ένα βιώσιμο μέλλον
Σε μια εποχή όπου οι πανδημίες, η μικροβιακή αντοχή και η κλιματική κρίση απειλούν την παγκόσμια σταθερότητα, η Παγκόσμια Ημέρα One Health (3 Νοεμβρίου) υπενθυμίζει ότι η υγεία του ανθρώπου, των ζώων και του περιβάλλοντος είναι αλληλένδετη.
Η Ελλάδα, με τη διοργάνωση του 1ου ONE HEALTH SUMMIT και τη δημιουργία μιας Εθνικής Στρατηγικής Ενιαίας Υγείας, περνά πλέον από τη θεωρία στη δράση.
Τι είναι η One Health Day
Η One Health Day είναι μια διεθνής καμπάνια που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 3 Νοεμβρίου, με στόχο να αναδείξει τη στενή σύνδεση ανάμεσα στην υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος.
Καθιερώθηκε το 2016 από οργανισμούς όπως η One Health Commission και η One Health Platform, και έκτοτε εορτάζεται σε ολόκληρο τον κόσμο με εκδηλώσεις, δράσεις ενημέρωσης και συνεργασίες επιστημόνων από διαφορετικά πεδία.
Η φιλοσοφία του «One Health» αναγνωρίζει ότι τα προβλήματα σε ένα πεδίο –είτε πρόκειται για τη δημόσια υγεία, είτε για την κτηνοτροφία, είτε για το περιβάλλον– επηρεάζουν άμεσα και τα υπόλοιπα.
Περίπου το 75% των νέων μεταδιδόμενων ασθενειών ξεκινούν από ζώα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ενώ οι περιβαλλοντικές αλλαγές – όπως η αποδάσωση και η ρύπανση – αυξάνουν την πιθανότητα μετάδοσης νέων παθογόνων στον άνθρωπο.
Η Ελλάδα στην πρώτη γραμμή της Ενιαίας Υγείας
Το 1ο ONE HEALTH SUMMIT, που πραγματοποιήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2025 στο Ωδείο Αθηνών από τους Industry Disruptors – Game Changers (IDGC), αποτέλεσε ορόσημο για τη διαμόρφωση μιας εθνικής πολιτικής Ενιαίας Υγείας.
Η πρωτοβουλία συγκέντρωσε κορυφαίους εκπροσώπους της κυβέρνησης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του ΠΟΥ, της επιστημονικής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή συνεργασίας.
Η επιστημονική ομάδα του One Health, με την υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρείας MSD, παρουσίασε την πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη για την Ενιαία Υγεία στην Ελλάδα.
Η μελέτη εισηγείται ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης, το οποίο θα βασίζεται στη διατομεακή συνεργασία, την πρόληψη και την εκπαίδευση.
Τα κρίσιμα δεδομένα
Τα ευρήματα της μελέτης αποτυπώνουν με σαφήνεια τη στενή σχέση μεταξύ περιβάλλοντος, ζώων και υγείας του ανθρώπου:
75% των λοιμωδών νοσημάτων είναι ζωονόσοι
70–90% του κινδύνου χρόνιων παθήσεων οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες
15% των θανάτων στην Ευρώπη συνδέεται με περιβαλλοντικές αιτίες (ΠΟΥ)
Η μικροβιακή αντοχή περιγράφεται ως «σιωπηλή πανδημία»
Πάνω από 1 εκατομμύριο είδη απειλούνται με εξαφάνιση
Η κλιματική αλλαγή προβλέπεται να προκαλέσει 250.000 επιπλέον θανάτους ετησίως έως το 2050
Προτάσεις και κατευθύνσεις πολιτικής
Ο επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής Γιάννης Τούντας, υπογράμμισε την ανάγκη ενίσχυσης της πρόληψης και της ανθεκτικότητας του συστήματος υγείας, με άξονες:
- την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής,
- τη βελτίωση της εμβολιαστικής κάλυψης ενηλίκων,
- την ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας,
- την ανάπτυξη της ψηφιακής υγείας και
- τη διατομεακή συνεργασία μεταξύ Υγείας, Περιβάλλοντος, Κτηνιατρικής και Πολιτικής Προστασίας.
Η Μαρία Λινού, πρόεδρος της Ελληνικής Κτηνιατρικής Εταιρείας, επεσήμανε τον ρόλο της κτηνιατρικής στην πρόληψη ζωονόσων και πρότεινε τη δημιουργία κεντρικού συντονιστικού οργάνου και εθνικής συνταγογράφησης αντιβιοτικών.
Ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης επικεντρώθηκε στη σύνδεση Υγείας και Κλιματικής Κρίσης, ζητώντας σχέδια ανθεκτικότητας έναντι καυσώνων και πλημμυρών, καθώς και παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα.
Ο Θωμάς Μπαρτζάνας ανέδειξε τη γεωργοκτηνοτροφική διάσταση, προτείνοντας τεχνολογίες ακριβείας και βιοκλιματικές εγκαταστάσεις που θα μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της παραγωγής.
Η θεσμική και διεθνής διάσταση
Η πολιτική ηγεσία των Υπουργείων Υγείας και Κλιματικής Κρίσης τόνισε τη σημασία της θεσμικής στήριξης της πρωτοβουλίας.
Ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, δήλωσε ότι «η Ενιαία Υγεία αναγνωρίζει τη σύνδεση και αλληλεξάρτηση της υγείας ανθρώπων, ζώων και περιβάλλοντος».
Η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, επεσήμανε ότι «η Ελλάδα εφαρμόζει για πρώτη φορά πρόγραμμα Ενιαίας Υγείας με έγκριση του ECDC», προσθέτοντας πως «η δημόσια υγεία δεν είναι μόνο ατομική ευθύνη, αλλά συλλογική υποχρέωση που στηρίζεται σε δεδομένα».
Ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης, Γιάννης Κεφαλογιάννης, παρουσίασε το πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ, ύψους 2 δισ. ευρώ, που αξιοποιεί τεχνητή νοημοσύνη και Εθνική Βάση Δεδομένων Πολιτικής Προστασίας για την πρόληψη φυσικών κρίσεων.
Από την πλευρά του ΠΟΥ, ο João Breda τόνισε ότι «η Ενιαία Υγεία είναι το θεμέλιο μιας ανθεκτικής κοινωνίας που προλαμβάνει αντί να αντιδρά».
Ένα νέο συμβόλαιο με το μέλλον
Το 1ο ONE HEALTH SUMMIT επιβεβαίωσε ότι η Ενιαία Υγεία δεν αποτελεί αφηρημένη έννοια, αλλά αναγκαιότητα για τη βιωσιμότητα των κοινωνιών και των οικοσυστημάτων.
Η χάραξη μιας Εθνικής Στρατηγικής Ενιαίας Υγείας είναι όχι μόνο ζήτημα δημόσιας πολιτικής, αλλά και ηθική υποχρέωση απέναντι στις επόμενες γενιές - μια νέα συμφωνία ανάμεσα στον άνθρωπο, τα ζώα και τον πλανήτη που μας φιλοξενεί.
