Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές χρόνιες μη μεταδοτικές νόσους του 21ου αιώνα, με αυξανόμενη επίπτωση και πολυεπίπεδες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία. 

Γράφει ο Σπύρος Φιλιώτης

Αντιπρόεδρος & Γενικός Διευθυντής

Φαρμασέρβ-Λίλλυ

Πριν την ανακάλυψη της ινσουλίνης, οι ζωές των ατόμων με διαβήτη ήταν σύντομες. Το 1921, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο έκαναν μια επαναστατική ανακάλυψη – αυτή της ινσουλίνης - που άλλαξε για πάντα τη θεραπευτική αντιμετώπιση του διαβήτη.  Το 1923, η εταιρεία Lilly ήταν εκείνη που έκανε εμπορικά διαθέσιμη παγκοσμίως την ινσουλίνη για πρώτη φορά.

Έκτοτε πρωταγωνίστησε στον τομέα της έρευνας για τη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη με την παραγωγή των ανθρώπινων ινσουλινών που παράγονταν με την τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA, μιας επαναστατικής μεθόδου που κατ’ αποκλειστικότητα ανέπτυξε η Lilly και έμελλε να αποτελέσει την πιο σύγχρονη μέθοδο παραγωγής φαρμάκων παγκοσμίως. 

Στα χρόνια που ακολούθησαν συνεχίζουμε να καινοτομούμε διαθέτοντας ένα μεγάλο εύρος αποτελεσματικών & εύκολων στη χρήση φαρμακευτικών επιλογών για την εξατομίκευση της θεραπείας του σακχαρώδη διαβήτη. Αντιλαμβανόμαστε τις διαφορετικές ανάγκες των ασθενών και προσπαθούμε διαρκώς να ανακαλύπτουμε νέους τρόπους για την επίτευξη καλύτερης γλυκαιμικής ρύθμισης και μείωσης των επιπλοκών. Η δέσμευση μας στη βελτίωση της ζωής των ασθενών με διαβήτη είναι σταθερή και διαρκής. 

Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου) αποτελεί αφορμή για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού αλλά και για αναστοχασμό πάνω στα επιτεύγματα και τις προκλήσεις που υπάρχουν σε σχέση με τη διαχείριση της νόσου. 

Γιατί πρέπει να δοθεί έμφαση στη διαχείριση του Σακχαρώδη διαβήτη?

Γιατί αφορά πολύ μεγάλο αριθμό ασθενών και γιατί οι συνέπειες από την μη σωστή αντιμετώπισή του είναι πολύ σημαντικές τόσο για την ποιότητα ζωής των ασθενών όσο και για τα συστήματα υγείας. 

Πάνω από 589 εκατομμύρια ενήλικες παγκοσμίως ζουν με διαβήτη ενώ στη Ελλάδα υπολογίζεται ότι οι ασθενείς με διαβήτη ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο. 

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι χρόνια, προοδευτική και πολυσυστηματική νόσος.
Οι επιπλοκές από την μη αποτελεσματική ρύθμιση του, επηρεάζουν σχεδόν όλα τα όργανα και οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο για έμφραγμα, εγκεφαλικό, νεφροπάθεια, τύφλωση, νευροπάθεια, διαβητικό πόδι, λοιμώξεις και μειωμένη ανοσία. Ο μη ρυθμισμένος διαβήτης σχετίζεται με μειωμένη παραγωγικότητα, και σοβαρές αναπηρίες.

Επιτεύγματα 

Είναι γεγονός ότι η έρευνα και ανάπτυξη φαρμακευτικών προϊόντων και νέων τεχνολογιών έχει αλλάξει αποφασιστικά την πρόγνωση της νόσου καθιστώντας την μία διαχειρίσιμη χρόνια ασθένεια. Η αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη στην Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια — κυρίως σε επίπεδο φαρμακευτικών θεραπευτικών επιλογών, τεχνολογιών, και αύξησης της ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού για το νόσημα.

Οι νεότερες κατηγορίες φαρμάκων, προσφέρουν καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο και επιπρόσθετα καρδιοπροστατευτικά και νεφροπροστατευτικά οφέλη. Η διάδοση συστημάτων συνεχούς παρακολούθησης γλυκόζης (CGM), αντλιών ινσουλίνης και «έξυπνων» εφαρμογών έχει ενισχύσει σημαντικά τη δυνατότητα αυτοδιαχείρισης του σακχαρώδη διαβήτη.

Προκλήσεις 

Ωστόσο, παραμένουν σημαντικές προκλήσεις που περιορίζουν τη διάγνωση και την αποτελεσματικότητα της φροντίδας.

Υπάρχουν πολλές προσπάθειες ενημέρωσης του γενικού πληθυσμού για τη νόσο από επιστημονικές εταιρείες, φαρμακευτικές εταιρείες, ομοσπονδίες / συλλόγους ασθενών και άλλους φορείς, όμως υπάρχει έλλειψη συντονισμένης ενημέρωσης από την Πολιτεία σχετικά με τον σακχαρώδη διαβήτη. 

Πρόσφατα έχει ξεκινήσει το πρόγραμμα ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ για την εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου του πολιτών και τη διάγνωση και αντιμετώπιση καρδιαγγειακών νοσημάτων στον πληθυσμό της χώρας μας - μία πράγματι εξαιρετική προσπάθεια. Το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να βρεθούν πόροι να συνεχιστεί και να περιλαμβάνει εξετάσεις για τη διάγνωση αλλά συγκεκριμένα βήματα για την συντονισμένη αντιμετώπιση και διαχείριση και των ασθενών με διαβήτη. Σε συνδυασμό με το πρόγραμμα διαχείρισης της παχυσαρκίας ενηλίκων - που έχει ανακοινωθεί ότι θα ξεκινήσει – θα έχει ως αποτέλεσμα μια συνολικότερη διαχείριση όλου του εύρους των ασθενών με κάρδιο – νέφρο – μεταβολικό σύνδρομο.  

Το σύστημα φροντίδας των ασθενών με διαβήτη στη χώρα μας παραμένει ωστόσο κατακερματισμένο και ανομοιογενές. Υπάρχουν ελλείψεις προσωπικού σε δημόσια νοσοκομεία και σε διαβητολογικά κέντρα και σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει δυσκολία παρακολούθησης των ασθενών λόγω περιορισμένου χρόνου που μπορεί να αφιερωθεί από τους ΕΥ. Επίσης η  πρόσβαση σε εξειδικευμένη φροντίδα και τεχνολογίες είναι άνιση μεταξύ αστικών και περιφερειακών περιοχών. Υπάρχει ανομοιογενής πρόσβαση σε εξειδικευμένες υπηρεσίες (ενδοκρινολόγους, διαβητολογικά κέντρα, νοσηλευτές διαβήτη ειδικά σε αγροτικές και νησιωτικές περιοχές) γεγονός που δυσχεραίνει τη συστηματική παρακολούθηση των ασθενών ενώ η ανάπτυξη τηλειατρικών υπηρεσιών σε απομακρυσμένες περιοχές δεν είναι τέτοια που να καλύπτει τις ανάγκες.

Η αποτελεσματική διαχείριση του διαβήτη βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη σωστή εκπαίδευση του ασθενούς. Ωστόσο, στην Ελλάδα η συστηματική εκπαίδευση για θέματα διατροφής, φυσικής δραστηριότητας και σωστής χρήσης της φαρμακευτικής αγωγής παραμένει περιορισμένη.

Τέλος υπάρχει υποχρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης. Οι φαρμακευτικές εταιρείες που επιβαρύνονται με υπέρογκες επιστροφές  συχνά διστάζουν να εισάγουν νέα καινοτόμα φάρμακα ή τεχνολογίες στην Ελλάδα. Η απρόβλεπτη φύση του clawback (το ύψος του αλλάζει κάθε χρόνο) δημιουργεί περιβάλλον οικονομικής αβεβαιότητας για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον σακχαρώδη διαβήτη — τόσο φαρμακευτικές όσο και ιατροτεχνολογικές, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η επένδυση σε ερευνητικά προγράμματα, κλινικές μελέτες και προγράμματα εκπαίδευσης ασθενών.

Η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα στη βελτίωση της διαχείρισης του σακχαρώδη διαβήτη. Ωστόσο, παραμένουν προκλήσεις που απαιτούν συντονισμένες παρεμβάσεις μέσα από μία συνολική εθνική στρατηγική για τον σακχαρώδη διαβήτη που θα καλύπτει την πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση, διαχείριση και παρακολούθηση των επιπλοκών.  Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη δεν είναι μόνο ημέρα συμβολισμού, αλλά υπενθύμιση ότι ο αγώνας κατά της νόσου απαιτεί συνεχή εγρήγορση και συνεργασία όλων μας.