Γράφει η Δρ. Τσικρικά Σταματούλα
Η Παγκόσμια Ημέρα Πνευμονίας τιμάται κάθε χρόνο στις 12 Νοεμβρίου, είναι μια υπενθύμιση της σοβαρής απειλής που συνεχίζει να αποτελεί η πνευμονία για τη Δημόσια Υγεία, καθώς και της ανάγκης για ενίσχυση της πρόληψης και της ιατρικής φροντίδας παγκοσμίως. Για το 2025, το κεντρικό θέμα είναι "Κάθε ανάσα μετρά: Σταματήστε την πνευμονία έγκαιρα»" με στόχο να τονιστεί η σημασία της συλλογικής δράσης όλων των φορέων υγείας στην αντιμετώπιση της νόσου, η οποία προκαλεί περισσότερους από 2,5 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, εκ των οποίων περίπου 700.000 αφορούν παιδιά κάτω των πέντε ετών.
Η Παγκόσμια Ημέρα Πνευμονίας δεν είναι απλώς μια ευκαιρία μόνο για ευαισθητοποίηση, αλλά και για επιστημονική κινητοποίηση. Η συνεργασία μεταξύ των επαγγελματιών υγείας, των ηγετών πολιτικών υγείας, καθώς και των επιτροπών των φορέων Δημόσιας Υγείας είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και την εφαρμογή στοχευμένων παρεμβάσεων στον γενικό πληθυσμό.
Αίτια
Οι κύριοι αιτιολογικοί παράγοντες πρόκλησης της συχνότερης λοίμωξης του κατώτερου αναπνευστικού, δηλαδή της πνευμονίας αποτελούν τα βακτήρια, οι μύκητες και οι ιοί. Ως το πλέον κοινό παθογόνο έχει καταγραφεί ο πνευμονιόκοκκος, ένα βακτήριο με περισσότερους από 90 ορότυπους, οι οποίοι όμως δεν είναι όλοι παθογόνοι για τον άνθρωπο.
Η μετάδοση του πνευμονιόκοκκου πραγματοποιείται μέσω των μολυσμένων σταγονιδίων τα οποία μεταφέρονται με τον βήχα, το φτέρνισμα, καθώς και με τη στενή επαφή με άτομο που έχει μολυνθεί. Στα συνηθέστερα συμπτώματα καταγράφονται ο πυρετός ή η υποθερμία, το ρίγος, οι εφιδρώσεις, ο παραγωγικός ή μη βήχας, το θωρακικό άλγος και η δύσπνοια. Επιπρόσθετα, ο ασθενής δύναται να παρουσιάσει και μη ειδικά συμπτώματα, όπως έκδηλη κακουχία, αδυναμία, κεφαλαλγία ή διαρροϊκές κενώσεις.
Η νόσηση δύναται να κυμαίνεται από ήπια έως απειλητική για τη ζωή, ιδιαίτερα σε βρέφη, ηλικιωμένους, άτομα με συννοσηρότητες και σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, καταγράφοντας ενίοτε μεγάλη νοσηρότητα και θνησιμότητα λόγω εμφάνισης σοβαρών μορφών λοίμωξης όπως η μηνιγγίτιδα και η σηψαιμία.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Επιδημιολογικά, οι πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις εκδηλώνονται περισσότερο συχνά κατά τη χειμερινή περίοδο λόγω συγχρωτισμού και κλιματικών συνθηκών, αλλά ενίοτε και κατά την αρχή της εαρινής περιόδου. Αν και οποιοσδήποτε δύναται να προσβληθεί από την πνευμονιοκοκκική νόσο, τα παιδιά κάτω των 2 ετών, οι ενήλικες άνω των 65 ετών, τα ανοσοκασταλμένα άτομα και οι καπνιστές είναι εκείνοι που κινδυνεύουν περισσότερο.
Η ενεργητική ανοσοποίηση μέσω του πνευμονιοκοκκικού εμβολιασμού κατέχει σημαίνουσα θέση στη μείωση των ποσοστών αντιβιοτικής αντοχής στα ευρέως χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά και πιο ειδικά στη χώρα μας, όπου η κατάχρηση και η λανθασμένη λήψη αντιβιοτικών αποτελεί μια συνήθης πρακτική. Σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα, η πνευμονία που οφείλεται σε ανθεκτικά στελέχη γίνεται μια πραγματική κλινική πρόκληση, περιορίζοντας δραματικά τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές.
Η αξία του εμβολιασμού
Η ένταξη στο πρόγραμμα εμβολιασμών, τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες, των εμβολίων έναντι του πνευμονιοκόκκου κατέχει σημαντικό ρόλο στην αλλαγή της νοσηρότητας και των επιδημιολογικών χαρακτήρων των ορότυπων του βακτηριδίου με αδιαμφησβήτητο υγειονομικό όφελος.
*Πρόεδρος Ομάδας Προαγωγής Υγείας, Ιατρικής Εκπαίδευσης και Διακοπής Καπνίσματος Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Πρόεδρος Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας, Γραμματέας UEMS Πνευμονολογίας
