«Προϊόν» της εποχής τους οι ταινίες, αποτυπώνουν ευαισθησίες και προβληματισμούς του εκάστοτε σήμερα, θέτοντας επίσης ερωτήματα τα οποία ως κοινωνία καλούμαστε να απαντήσουμε. Διαφορετικές οι ηλικίες και οι καταβολές εκείνων που κινηματογραφούν, και έτσι η ματιά ποικίλει. Εξ ου και το ερώτημα ποιο θα μπορούσε να είναι το σινεμά του αύριο· μία απάντηση είναι η σταθερά ότι τα παιδιά στο εκάστοτε σήμερα είναι οι δημιουργοί στο εκάστοτε αύριο, κρίνοντας επιβεβλημένη την ύπαρξη κινηματογραφικής εκπαίδευσης.
Γι’ αυτό και ένας από τους λόγους που μας απασχολεί το σινεμά που απευθύνεται σε μικρότερες ηλικίες, είναι διότι αποτελεί ένα σινεμά ίσως περισσότερο φροντισμένο στον τρόπο με τον οποίο καταγράφεται κάθε ιστορία– αν μη τι άλλο, σε αυτές τις ηλικίες η ψυχή είναι περισσότερο τρωτή.
Ενδεδυμένο με καλλιτεχνική αξία και παιδαγωγικό χαρακτήρα, το σινεμά για παιδιά και εφήβους δεν αποκλείει το ενήλικο κοινό από τη θέασή του. Κάτι το οποίο αποδεικνύεται περίτρανα και στο πρόγραμμα Kiddo, το νεότερο από τα διεθνή διαγωνιστικά τμήματα του Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας (DISFF).
Λήψη στις πηγές Αγίας Βαρβάρας, στη Δράμα, όπου αναγράφεται ο τίτλος του DISFF @Νεκταρία Μαραγιάννη
Σε επιμέλεια του καλλιτεχνικού διευθυντή του DISFF, Γιώργου Αγγελόπουλου, το φετινό Kiddo συντίθεται από θεματικές οι οποίες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα από ζητήματα που αφορούν παιδιά, εφήβους αλλά και ενήλικες, όπως τα έμφυλα στερεότυπα, η φιλία, η απώλεια, η αποδοχή της διαφορετικότητας, οι ψυχικές νόσοι, η διεκδίκηση της προσωπικής επιθυμίας και η αφοσίωση προς την επίτευξη των στόχων, μεταξύ άλλων. Η προσέγγιση των δημιουργών γίνεται με ευαισθησία, γνώση και σεβασμό στο νεαρό ηλικιακά κοινό αλλά και κόντρα στην απλοϊκότητα και αφέλεια που πολλοί θεωρούν ως χαρακτηριστικά των ταινιών αυτού του είδους.
Υπαγόμενες σε διαφορετικά είδη (μυθοπλασία, animation, ντοκιμαντέρ) οι ταινίες του προγράμματος Kiddo υπογραμμίζουν τις δικές τους πανανθρώπινες αλήθειες ενώ τα κοντινά έως πολύ κοντινά πλάνα στα πρόσωπα των παιδιών συμβάλλουν στη «βύθιση» στον ψυχισμό τους. Ιδιαίτερες και οι μεταφορές που χρησιμοποιούν στους διαλόγους τους όπως ότι «ο πόνος είναι απλώς η αδυναμία που εκρήγνυται από το σώμα» και «τα δάκρυα είναι οι μύες που στραγγίζουν» από την ταινία «Moustache/ Μουστάκι» (2024, Ολλανδία, 20’) του Idriss Nsangou Nabil.
Ενώ η φράση «αυτό που έψαχναν τόσον καιρό ήταν οι ιστορίες που άφηναν πίσω τους στο χρόνο» από το animation «Ursa Minor/ Μικρή Άρκτος» (2024, ΗΠΑ, 4’) της Sophie Schmid, συνάδει απόλυτα με τις ταινίες που δεν είναι παρά ιστορίες τις οποίες οι σκηνοθέτες θέλουν να μοιραστούν.
Η αφίσα της ταινίας «Moustache/ Μουστάκι» του Idriss Nsangou Nabil
Ένα ερώτημα που τίθεται με αφορμή τις ταινίες του φετινού Kiddo είναι τι ανησυχεί τα παιδιά, κατ’ επέκταση, τι μας προβληματίζει ως κοινωνία ή και τι μας φοβίζει. Πιθανή απάντηση; Ο κόσμος γύρω μας και ο άνθρωπος, ειδεμή το είναι του ανθρώπου σε έναν κόσμο ευμετάβλητο και συνάμα έναν κόσμο βίαιο που είθισται να κάνει διακρίσεις. Παρακινούμενα από τη μη φθαρτή τους φύση, τα παιδιά παρέχουν φροντίδα το ένα στο άλλο έστω με μια αγκαλιά που είναι και το πιο δυνατό τους «φάρμακο». Ομοίως, το περιβάλλον γύρω μας από κοινού με τους ανθρώπους χρειάζονται φροντίδα ώστε η ανθρωπότητα να μην διολισθαίνει όλο και περισσότερο προς την κατιούσα.
Οι ταινίες του Kiddo παροτρύνουν το κοινό να κάνει μια βουτιά στον εαυτό του, το παρακινούν επίσης να δει μια προσομοίωση καταστάσεων της ενήλικης κοινωνίας σε μία παρέα παιδιών, υπογραμμίζοντας πόσο εύπλαστη και συνάμα δίκαιη είναι η παιδική ψυχή, όπως στο ιρανικό φιλμ «Dandelions Girl/ Κορίτσι Πικραλίδα» στο οποίο είχαμε αναφερθεί στο σημείωμά μας Κορίτσι vs αγόρια σημειώσατε ποδόσφαιρο στο Ιράν.
Αν μη τι άλλο, πρόκειται για ένα πρόγραμμα (σ.σ. το Kiddo) που αξίζει της παρακολούθησης του κοινού. Στη φετινή, 48η διοργάνωση του DISFF, «ξεχωρίζει και για έναν ακόμη λόγο: οκτώ από τις ταινίες που διαγωνίζονται προέρχονται από Έλληνες δημιουργούς. Ένας αριθμός εντυπωσιακά μεγάλος όχι μόνο για το πρόγραμμα, αλλά και για την παραγωγή παιδικών ταινιών στην Ελλάδα, η οποία μέχρι πρόσφατα ήταν σχεδόν ανύπαρκτη.
»Μια τέτοια τάση γεννάει υποσχέσεις ανάπτυξης κινηματογραφικής παιδείας στις νεότερες γενιές και μια ελπίδα για ένα μελλοντικά πιο ενεργό κινηματογραφικό κοινό που θα έχει γνωρίσει από νωρίς την ελληνική ταινία στο φυσικό της περιβάλλον: την κινηματογραφική αίθουσα», όπως αναφέρει –μεταξύ άλλων– ο καλλιτεχνικός διευθυντής του DISFF και επικεφαλής του διαγωνιστικού προγράμματος Kiddo, Γιώργος Αγγελόπουλος.
Στιγμιότυπο από το animation «Ursa Minor/ Μικρή Άρκτος» της Sophie Schmid
Όσο για τις ελληνικές ταινίες του Kiddo Διεθνούς Διαγωνιστικού Προγράμματος, φέρουν τους τίτλους «Ατλαντικός/ Atlantic» (2025, 10’) του Αλέξανδρου Σταματιάδη, «Φθινοπωρινά Χριστούγεννα/ Fall Christmas» (2025, 21’) του Κώστα Μπακούρη, «Γιατί» (2025, 7’) του Νίκου Παυλινέρη, «Η πρώτη εικόνα/ La Première Image» (2025, 25’) της Όλιας Βερροιοπούλου, «Maternelle/ Στο Νηπιαγωγείο» (2025, 18’) του Βασίλη Δογάνη, «Πάπια από Αλάτι/ Salty» (2025, 8’) του Ανδρέα Ράπτη και «The T3st/ Η Αξιολόγηση» (2015, 11’) του Αλέξανδρου Τσιλιφώνη.
Αναφέρονται στον πρώτο χωρισμό και το δάκρυ, στην εκπλήρωση επιθυμίας αλλά και στην ματαίωσή της, στη διαρκή διερώτηση του παιδιού με ένα «γιατί«, στην αδυναμία κατανόησης και στη μοναξιά όπως αυτή αποδίδεται και κινηματογραφικά με ένα παιδί ανάμεσα στο πλήθος και την κάμερα να απομακρύνεται σταδιακά προς τα επάνω αποκαλύπτοντας το υπόλοιπο άγνωστο πλήθος.
Κάθε μία από αυτές τις ταινίες διέπεται από σεβασμό και συνέπεια τόσο προς το παιδί όσο και προς την κινηματογραφική τέχνη. Αφήνοντας ανοικτή την απάντηση στο ερώτημα ποια θα ήταν η πορεία της ανθρωπότητας εάν η παιδική ψυχή δεν είχε λαβωθεί.
Στιγμιότυπο από την ταινία «Ατλαντικός/ Atlantic» του Αλέξανδρου Σταματιάδη. Πηγή φωτ.: DISFF
Υπενθυμίζω ότι, οι ταινίες του Kiddo Διεθνούς Διαγωνιστικού Προγράμματος καθώς και άλλων Προγραμμάτων του DISFF 48 διατίθενται προς δωρεάν θέαση από την ιστοσελίδα του φεστιβάλ, εδώ.
Κεντρική φωτ.: Λεπτομέρεια από την αφίσα της ταινίας «Η πρώτη εικόνα/ La Première Image» της Όλιας Βερροιοπούλου. Πηγή φωτ.: DISFF
