Αδιαμφισβήτητη η θεραπευτική λειτουργία της τέχνης, έχει τη δύναμη να μετουσιώνει σε δημιούργημα εκείνο το οποίο ταλανίζει την ψυχή και της προκαλεί πόνο. Στα πανανθρώπινα κοινά η χαρά και ο πόνος αλλά και εύκολα εναλλάξιμα, όπως αριστοτεχνικά αποτυπώνει η Κινέζα σκηνοθέτις Κλόι Ζάο στην ταινία της «Άμνετ» (Hamnet, 2025).
Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα (2020) της Μάγκι Ο’ Φάρελ, η ταινία καταγράφει τη ζωή του Ουίλιαμ Σαίξπηρ μέσα από τη ματιά της συζύγου της, Άγκνες, καθώς και πώς ο θάνατος του 11χρονου γιου τους, Άμνετ, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης ώστε ο Σαίξπηρ να γράψει ένα από τα σπουδαιότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, δίνοντας στον ήρωά του μία παραλλαγή του ονόματος του γιου του, κρατώντας τον έτσι, ζωντανό στη μνήμη του.
«''Άμνετ'' και ''Άμλετ'' είναι το ίδιο όνομα εναλλάξιμο στα αρχεία του Στράτφορντ» διαβάζουμε στην αρχή της ταινίας η οποία έκανε ελληνική πρεμιέρα στο πλαίσιο της ενότητας «Special Screenings» του 66ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Στο κατάμεστο «Ολύμπιον» όπου προβλήθηκε ο «Άμνετ», το κοινό ταξίδεψε στην Αγγλία του 16ου αιώνα, με την κάμερα να μας παρουσιάζει πρώτα την Άγκνες της οποίας ο ρόλος δεν καλύπτεται υπό τη σκιά του μετέπειτα διεθνούς φήμης συζύγου της, και έπειτα τον ίδιο, στον δικό τους μικρόκοσμο ώσπου οι δύο αυτοί κόσμοι να ενωθούν.
Στιγμιότυπο από την ταινία «Άμνετ». Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας εστιάζει στην οικογένεια που έχτισαν και στην ανείπωτη αγάπη ενώ η απώλεια του γιου της και πώς αυτή τους αποστασιοποίησε εκτυλίσσεται στα τελευταία λεπτά της ταινίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η Ζάο – πέρα από λόγους οικονομίας χρόνου στην ταινία – υπογραμμίζει πώς μία τραγική απώλεια, μίας στιγμής, μπορεί να γκρεμίσει όσα με κόπο και χρόνο έχουν χτιστεί στον ανθρώπινο δεσμό, όπως και ότι η απώλεια δεν επιδέχεται απάλυνσης. Η επούλωση του τραύματος είναι η μόνη που μπορεί να επέλθει και ένας τέτοιος τρόπος είναι μέσω της τέχνης – εν προκειμένω της δημιουργίας του «Άμλετ».
Το προσωπικό «αντίο» μπορεί να αποτελέσει την οδυνηρή αφετηρία ώστε αυτό το οποίο έπειτα μετουσιώνεται να αποτελέσει κάτι διαχρονικό και βαθιά ανθρώπινο. Η μη εκδήλωση του πόνου δεν συνεπάγεται ότι αυτός δεν υφίσταται, η διαχείριση καθώς και η μη διαχείρισή του διατυπώνεται επάξια στις ερμηνείες των Τζέσι Μπάκλεϊ (Άγκνες) και Πολ Μέσκαλ (Ουίλλιαμ Σαίξπηρ), υπογραμμίζοντας ότι ο θρήνος δεν παύει να κατοικεί εντός τους κάνοντάς τους να νιώθουν κενοί συναισθημάτων. Όπως αποδίδεται κινηματογραφικά η στιγμή κατά την οποία η Άγκνες αποχαιρετά το πλέον άδειο δωμάτιο όπου κοιμόταν ο γιος της – ο κενός χώρος αντιστοιχεί με το κενό που άφησε εντός της η απώλειά του, μην αφήνοντας χώρο για άλλα συναισθήματα.
Στιγμιότυπο από την ταινία «Άμνετ». Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Στην άρτια δουλειά της Ζάο ξεχωρίζουμε το απαράμιλλης ομορφιάς τοπίο της Ουλίας όπου έγιναν τα γυρίσματα. Η παρουσία του είναι έκδηλη κυρίως μέχρι την απώλεια του Άμνετ, σαν να τονίζεται ο λυρισμός της φύσης σε συνάρτηση με τη βαθιά αγάπη που δένει την οικογένεια. Ο αμφιβληστροειδής είναι προσηλωμένος καθόλη τη διάρκεια της ταινίας χάριν της εξαίρετης εικόνας, τα εύσημα για την οποία δίνονται στον πολυβραβευμένο διευθυντή φωτογραφίας Λούκας Ζαλ. Η μουσική του Μαξ Ρίχτερ συμβάλλει στο μέγιστο ώστε η ανθρώπινη κατάσταση να φτάσει στο ζενίθ και έπειτα στο ναδίρ, συγκινώντας το κοινό.
Γνωστή για τον λυρισμό της και την απεικόνιση της ζωής στα περιθώρια της αμερικανικής κοινωνίας, η καταξιωμένη σκηνοθέτις Κλόι Ζάο (γενν. 1982, Πεκίνο), έκανε το ντεμπούτο της με την ταινία «Songs My Brothers Taught Me» (2015) και ακολούθησε η ταινία «Καλπάζοντας με το όνειρο» (2017), με τις οποίες ξεχώρισε για το νατουραλιστικό ύφος και το συναισθηματικό τους βάθος.
Για την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία της, «Η χώρα των νομάδων» (2020), απέσπασε τα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Σκηνοθεσίας και έγινε η πρώτη γυναίκα ασιατικής καταγωγής που έλαβε την τελευταία διάκριση. Συνδυάζοντας τον ποιητικό ρεαλισμός με τον ανθρωπισμό, η Ζάο διεύρυνε έπειτα το κινηματογραφικό σύμπαν της με την ταινία «Eternals» (2021) της Marvel και το ιστορικό δράμα «Άμνετ» (2025). Η τελευταία της αυτή ταινία («Άμνετ»), θα κυκλοφορήσει στους αμερικανικούς κινηματογράφους στις 27 Νοεμβρίου και διεθνώς στις 12 Δεκεμβρίου.
Η Κλόι Ζάο. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Όσο για το 66ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, συνεχίζεται έως τις 9 Νοεμβρίου με προβολές, masterclasses και άλλες δράσεις στις αίθουσες «Ολύμπιον, «Παύλος Ζάννας», «Τζον Κασσαβέτης», «Τώνια Μαρκετάκη», «Φρίντα Λιάππα» και «Μακεδονικόν», ενώ μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του φεστιβάλ προβάλλονται 86 ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους.
Κεντρική φωτ.: Στιγμιότυπο από την ταινία «Άμνετ». Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
