Η ίδρυσή του ανακοινώθηκε το 1992, η κατασκευή του ξεκίνησε το 2005, χρειάστηκαν άνω του 1 δισ. δολάρια για να ολοκληρωθεί και με έκταση 470.000 τετραγωνικών μέτρων αποτελεί το μεγαλύτερο μουσείο στον κόσμο για έναν μόνο πολιτισμό. Ορισμένοι χώροι του είχαν ανοίξει το 2024 σε δοκιμαστική λειτουργία αλλά τα εγκαίνια αναβάλλονταν κατά καιρούς, με πιο πρόσφατη αναβολή εκείνη τον Ιούλιο 2025 λόγω των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή. Ώσπου έφτασε το πλήρωμα του χρόνου, σήμερα, 1η Νοεμβρίου, να πραγματοποιηθούν και επίσημα τα θυρανοίξια του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου (GEM), παρουσία ηγετών από όλον τον κόσμο, μεταξύ αυτών και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Σε απόσταση μόλις ενός μιλίου ενός από τα Επτά Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου, τις Πυραμίδες της Γκίζας, το GEM έρχεται να γράψει τη δική του ιστορία. Η λειτουργία του δεν αρκείται μόνο σε αυτήν της προβολής ενός πολιτισμού, αντιπροσωπεύει, επίσης, μια στρατηγική επένδυση στον πολιτιστικό τουρισμό για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Αφρικής έπειτα από χρόνια αναταραχών λόγω της Αραβικής Άνοιξης και της πανδημίας του κορονοϊού που είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση των τουριστών στη χώρα.
Το δε, μουσειακό συγκρότημα, αποτελεί επίσης μέρος της μεγάλης προσπάθειας ανάπτυξης των υποδομών στην Αίγυπτο που περιλαμβάνει ένα υπό κατασκευή μετρό και ένα αεροδρόμιο το οποίο άρχισε να λειτουργεί το 2020. Αμφότερα, προς διευκόλυνση των τουριστών που αναμένονται και ενώ η κυβέρνηση της Αιγύπτου στοχεύει να προσελκύσει περίπου 30 εκατ. τουρίστες το 2032, αριθμό διπλάσιο των 15,7 εκατ. ανθρώπων που είχαν επισκεφτεί τη χώρα το 2024. Ειδικά για το GEM, αναμένεται να περνούν καθημερινά από το κατώφλι του 15.000 έως 20.000 επισκέπτες.
Ένας αστυνομικός με πολιτικά ρούχα στέκεται σε επιφυλακή καθώς φρουρεί μπροστά από το Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο στη Γκίζα της Αιγύπτου, το Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2025. (AP Photo/Amr Nabil)
Όσο για την όψη του μουσείου, εντυπωσιάζει. Το εξωτερικό του είναι καλυμμένο με ιερογλυφικά και ημιδιαφανές αλάβαστρο κομμένο σε τρίγωνα, με είσοδο σε σχήμα πυραμίδας. Τα εκθέματα που παρουσιάζονται ανέρχονται σε σχεδόν 100.000 και καλύπτουν περίπου επτά χιλιετίες της ιστορίας της Αιγύπτου – από την προδυναστική εποχή έως την ελληνική και τη ρωμαϊκή περίοδο. Μεταξύ των εκθεμάτων, είναι ένας οβελίσκος 3.200 ετών και μήκους 16 μέτρων του ισχυρού Φαραώ Ραμσή Β' και το άγαλμά του, βάρους 83 τόνων και ύψους 11 μέτρων, καθώς και η ηλιακή βάρκα ηλικίας 4.500 ετών που ανήκε στον Χέοπα, τον Φαραώ που πιστώνεται με την κατασκευή των πυραμίδων.
Πολλά από τα εκθέματα μεταφέρθηκαν από το Αιγυπτιακό Μουσείο, ένα παλαιό κτίριο στην πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου, άλλα ανακαλύφθηκαν πρόσφατα σε αρχαία νεκροταφεία, όπως η νεκρόπολη της Σακκάρα που αποτελεί άλλο ένα συγκρότημα πυραμίδων και τάφων περίπου 14 μίλια νότια του μουσείου.
Όχημα που χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά της ηλιακής βάρκας του Φαραώ Χέοπα, η οποία χρονολογείται περίπου 4.600 χρόνια πριν, νωρίς το πρωί του Σαββάτου 7 Αυγούστου 2021, από τις Πυραμίδες της Γκίζας στο Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο. (Υπουργείο Τουρισμού και Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου μέσω AP)
Ο μόνιμος εκθεσιακός χώρος του GEM αποτελείται από 24.000 τετραγωνικά μέτρα, το Μεγάλο Αιγυπτικαό Μουσείο περιλαμβάνει, επίσης, ένα παιδικό μουσείο, συνεδριακές και εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις, έναν εμπορικό χώρο και ένα μεγάλο κέντρο συντήρησης. Οι αίθουσες διαθέτουν προηγμένη τεχνολογία και QR code που σκανάρονται και δίνουν πληροφορίες για τα εκθέματα ώστε το μουσείο να είναι «φιλικό» προς τη γενιά Ζ η οποία προτιμά να σκανάρει παρά να διαβάζει τις συνοδευτικές λεζάντες με τις πληροφορίες.
Ένας τουρίστας βγάζει selfie μπροστά από το άγαλμα του Ακενατόν κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο στη Γκίζα της Αιγύπτου, την Παρασκευή 23 Μαΐου 2025. (AP Photo/Amr Nabil)
Ο τάφος του Τουταγχαμών και το αίτημα για επιστροφή αρχαιοτήτων
Αξιοσημείωτο ότι το σύνολο του περιεχομένου του άθικτου τάφου του νεαρού βασιλιά Τουταγχαμών – μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται η χρυσή μάσκα, ο θρόνος και οι άμαξές του – εκτίθεται για πρώτη φορά από τότε που ανακαλύφθηκε από τον Βρετανό αιγυπτιολόγο Χάουαρντ Κάρτερ. «Από την ανακάλυψη του τάφου το 1922, περίπου 1.800 από τα συνολικά 5.500 αντικείμενα που βρέθηκαν μέσα στον τάφο έχουν εκτεθεί», όπως αναφέρει στο BBC ο Δρ Ταρέκ Ταουφίκ, πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Αιγυπτιολόγων και πρώην διευθυντής του GEM.
Η χρυσή σαρκοφάγος του βασιλιά Τουταγχαμών κατά τη διάρκεια εργασιών αποκατάστασης στο κέντρο συντήρησης του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου στη Γκίζα, κοντά στο Κάιρο της Αιγύπτου, την Κυριακή 4 Αυγούστου 2019. (AP Photo/Maya Alleruzzo)
Διακεκριμένοι αιγυπτιολόγοι υποστηρίζουν ότι η ίδρυση του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου ενισχύει το αίτημά τους για την επιστροφή σημαντικών αιγυπτιακών αρχαιοτήτων που βρίσκονται σε άλλες χώρες, όπως η Στήλη της Ροζέτας από το Βρετανικό Μουσείο, ο Ζωδιακός Κύκλος της Δένδερας στο Μουσείο του Λούβρου και η Προτομή της Νεφερτίτης από το Βερολίνο.
Παρά αυτό το αίτημα τα θυρανοίξια του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου γίνονται εν μέσω ερωτημάτων σχετικά με την ασφάλεια των αρχαιολογικών ευρημάτων στην Αίγυπτο. Τις τελευταίες εβδομάδες κλάπηκαν δύο αρχαιολογικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων ένα χρυσό βραχιόλι 3.000 ετών το οποίο ανήκε σε Φαραώ και η κλοπή του έγινε από εργαστήριο συντήρησης σε μουσείο του Καΐρου. Προηγουμένως, κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, ληστές εισέβαλαν επίσης σε αρχαιολογικούς χώρους, με αποτέλεσμα την απώλεια πολλών αρχαιολογικών ευρημάτων.
Με πληροφορίες από grandegyptianmuseum.org, BBC, Guardian, AP.
Κεντρική φωτ.: Το πέτρινο άγαλμα του Ραμσή Β' στο Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο στη Γκίζα, κοντά στο Κάιρο της Αιγύπτου. Πηγή: AP Photo/Maya Alleruzzo
