Είθισται το δημιούργημα του καλλιτέχνη να αποτελεί το πνευματικό του παιδί, συνεπώς και οι ταινίες αποτελούν «παιδιά». Της δημιουργίας της ταινίας προηγείται η «κυοφορία» της ιδέας, το αποτέλεσμά της (σ.σ. η ταινία) «μιλά» για τα θέματα των καιρών μας και καθότι ως δημιούργημα εντάσσεται στην τέχνη, αφενός θέτει ανησυχίες, αφετέρου αποτελεί μία δήλωση ελπίδας. Μία τέτοια δήλωση είναι και η παρουσία του παιδιού, θέτοντάς μας σε εγρήγορση για τη διαμόρφωση ενός καλύτερου κόσμου, δεδομένου ότι όσα μικρά ή μεγάλα γεγονότα συμβαίνουν στον κόσμο, εντάσσονται στα κοινά εκείνα που μοιραζόμαστε ως ανθρωπότητα και μας επηρεάζουν.
Η οικογένεια και τα παιδιά τίθενται στο προσκήνιο της βραβευμένης με Χρυσό Λέοντα (Φεστιβάλ Βενετίας) ταινίας του Τζιμ Τζάρμους, «Father Mother Sister Brother» με την οποία σήκωσε (30/10) αυλαία το 66ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (30/10-09/11) στο κατάμεστο και ανακαινισμένο «Ολύμπιον», παρουσία της Αμερικανίδος Ίντια Μουρ η οποία συμμετέχει στο καστ της ταινίας.
«Οι ταινίες, η τηλεόραση και οι ιστορίες μάς υπενθυμίζουν πως δεν είμαστε απλώς άτομα, αλλά συνυπάρχουμε συλλογικά, ακούμε το γέλιο, το κλάμα, τη λύπη του διπλανού μας. Είμαστε όλοι αντανακλάσεις, ο ένας του άλλου. Και για να χτίσουμε ένα ασφαλές μέλλον για τα παιδιά μας πρέπει να θυμόμαστε πως η εμπειρία κάθε ανθρώπου είναι μια αντανάκλαση όλων των άλλων», υπογράμμισε.
Η Ίντια Μουρ στην τελετή έναρξης του 66ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Διαπνεόμενη από το ατελές κάθε επικοινωνίας, το ιδιαίτερο χιούμορ, την απλότητα και την έμφαση στη λεπτομέρεια, η ταινία του Τζάρμους σκιαγραφεί τον κοινό καμβά των πολύπλοκων ανθρώπινων σχέσεων μέσα από τρεις ιστορίες οι οποίες μοιάζουν και συνάμα διαφέρουν μεταξύ τους. Κάθε μία ιστορία αποτελεί και ένα κεφάλαιο που εκτυλίσσεται σε παρόντα χρόνο, αλλά σε διαφορετικό τόπο: ο «Πατέρας» στη βορειοανατολική ακτή των ΗΠΑ, η «Μητέρα» στο Δουβλίνο, η «Αδερφή και ο Αδερφός» στο Παρίσι.
«Πρόκειται για την πιο ώριμη και προσωπική του ταινία. [...] Είναι ένα τρίπτυχο για τους δεσμούς και τα δεσμά της οικογένειας, για τις παρεξηγήσεις, τα μισόλογα, τις υποσχέσεις που δεν εκπληρώθηκαν, αλλά και για την οικειότητα, την τρυφερότητα και, κυρίως, για την αγάπη», όπως ανέφερε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ορέστης Ανδρεαδάκης, με τον Τζιμ Τζάρμους να τονίζει, σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του που προβλήθηκε στη σκηνή του «Ολύμπιον»: «Ελπίζω η ταινία να γεννήσει ενσυναίσθηση μέσα από την παρατήρηση χωρίς να κρίνουμε τους χαρακτήρες που εμπλέκονται».
Από το βιντεοσκοπημένο μήνυμα του Τζιμ Τζάρμους στην τελετή έναρξης του 66ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Η ταινία του είναι λεπτοδουλεμένη όπως προσεχτικά οφείλονται να εκλαμβάνονται και οι ανθρώπινοι δεσμοί, ειδεμή αυτοί με τα πολύ κοντινά μας πρόσωπα. Η αγάπη η οποία δένει τους ανθρώπους μπορεί να παραλληλιστεί με τη διαδικασία του ψωμιού: να ζημώνεται καθημερινά για να διατηρείται πάντα φρέσκια σε αντίθεση με έναν «κόσμο που γέρνει, γκρεμίζεται» (Από τον «Άμλετ» του Σαίξπηρ). Ο κόσμος είναι εύθραυστος και αναζητείται μία όαση, μία ανάσα μακριά από τον θόρυβο του πραγματικού κόσμου που έχει θέσει ως περιορισμό τον χρόνο.
Τόσο ο χρόνος όσο το νερό και το αυτοκίνητο αποτελούν ορισμένες από τις κοινές αναφορές στο τρίπτυχο του Τζάρμους. Ο χρόνος μετριέται άλλοτε με τις σταγόνες που τρέχουν από τη βρύση ενός νεροχύτη που δεν έκλεισε καλά («Father»), άλλοτε με την αντίστροφη μέτρηση των λεπτών της ώρας που χρειάζονται έως ότου φτάσει το ταξί («Mother»), ενώ η αμηχανία και η σιωπή ανάμεσα στα πρόσωπα δημιουργεί την εντύπωση ότι ο χρόνος έχει δυσβάσταχτα σταματήσει.
Η βιασύνη των προσώπων να φύγουν – όπως αποτυπώνεται στα κεφάλαια «Father» και «Mother» – πιθανόν αποτελεί ένα σχόλιο ότι ο δεσμός των ανθρώπων δύσκολα προσκολλάται σαν έχει παρέλθει μεγάλο διάστημα σιωπής ανάμεσά τους, οπότε ανασύρεται μία επιθυμία για φυγή. Υποδηλώνοντας, συνάμα, πώς απαιτείται επιπλέον χρόνος και υπομονή για να εκφραστούν. Ομοίως, η αποχώρηση που επιβάλλεται στα δύο αδέρφια (από το κεφάλαιο «Sister Brother») να φύγουν από το διαμέρισμα όπου έμεναν οι γονείς τους προτού πεθάνουν, σε συνάρτηση με την απάντησή τους «θέλαμε να πούμε αντίο στο διαμέρισμα», παραπέμπει στην πρακτική της κοινωνίας να μην δίνεται χρόνος ώστε τα πρόσωπα να πενθήσουν την όποια απώλεια.
Α την ταινία «Father Mother Sister Brother» του Τζιμ Τζάρμους. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Βρίθει νοημάτων το «Father Mother Sister Brother», στο πλαίσιο ενός φεστιβάλ αποκτά άλλη βαρύτητα καθότι σηματοδοτεί πού αυτό εστιάζει. «Δεδομένου ότι η ταινία μας αφορά τα παιδιά, τον μικρόκοσμο που ζούμε μαζί τους αλλά και τον μεγάλο κόσμο που αφήνουμε στις επόμενες γενιές, είτε έχουμε παιδιά είτε όχι, όλοι μας εδώ νοιαζόμαστε για τον κόσμο του αύριο, για τις μελλοντικές γενιές, είτε έχουμε παιδιά είτε όχι. Όλοι μας εδώ νοιαζόμαστε για τα παιδιά των παιδιών μας.
»Η περιβαλλοντική είναι μόνο μία κρίση που αντιμετωπίζουμε. Οι κρίσεις πολλές γύρω μας, ακόμη και στην γειτονιά μας. Οικονομικές, κοινωνικές άλλοι τρόποι επικοινωνίας ή μη επικοινωνίας, πόλεμοι, όλα αυτά επηρεάζουν την ψυχή μας και τις ψυχές των μικρών ή μεγαλύτερων παιδιών. Ευθραυστότητες: άλλο ένα μεγάλο αφιέρωμα του φετινού φεστιβάλ», είπε – μεταξύ άλλων – κατά τον χαιρετισμό της, η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ελίζ Ζαλαντό, υπογραμμίζοντας: «Σκοπός μας είναι στο φεστιβάλ να παρουσιάσουμε, να μιλήσουμε για όλα τα μεγάλα θέματα των καιρών μας αλλά και να αναζητήσουμε λύσεις όλοι εμείς μαζί από κοντά, να κάνουμε την ανατροπή που αποτελεί το κεντρικό μας θέμα φέτος. Γιατί η τέχνη υπάρχει για να μας βοηθάει να μην χάνουμε την ελπίδα, και το φεστιβάλ πάντα ήταν, είναι και θα είναι μια δήλωση ελπίδας».
Η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ελίζ Ζαλαντό. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Η «ανατροπή» και οι «ευθραυστότητες» αποτελούν μόνο δύο από τα αφιερώματα της 66ης διοργάνωσης, το πρόγραμμα της οποίας περιλαμβάνει, επίσης, αφιερώματα στην Ιζαμπέλ Ιπέρ η οποία αποτελεί και την επίτιμη προσκεκλημένη του Φεστιβάλ, στους Ελέν Κατέ και Μπρουνό Φορζανί, στον Γιώργο Τσεμπερόπουλο που θα του αποδοθεί τιμητικός Χρυσός Αλέξανδρος, καθώς και spotlight στον Μασρέλ Πανιόλ. Συνολικά, κατά τη διάρκεια της 66ης διοργάνωσης, θα προβληθούν συνολικά 287 ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους στις αίθουσες «Ολύμπιον, «Παύλος Ζάννας», «Τζον Κασσαβέτης», «Τώνια Μαρκετάκη», «Φρίντα Λιάππα» και «Μακεδονικόν», καθώς και 86 ταινίες διαδικτυακά, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του φεστιβάλ.
Διαρκή υποστήριξη στις ταινίες προσφέρει η Αγορά του φεστιβάλ, ambassador φέτος, ο Σωτήρης Κοντιζάς, θα προωθήσει τις σημαντικές διεργασίες μέσα από τις οποίες προκύπτει το σινεμά του αύριο. Οι ταινίες τιμώνται και ενισχύονται και κάθε νέο βραβείο είναι σημαντικό για τη διεύρυνση της ταινίας. Γι’ αυτό και, από τη φετινή χρονιά, ο Δήμος Θεσσαλονίκης υποστηρίζει το Βραβείο Σκηνοθεσίας - Αργυρός Αλέξανδρος του Διαγωνιστικού Τμήματος Meet the Neighbors, που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο των 5.000 ευρώ, όπως ανακοίνωσε κατά την τελετή έναρξης ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, με τον υφυπουργό Πολιτισμού, αρμόδιο για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, Ιάσονα Φωτήλα, να υπογραμμίζει την έμπρακτη στήριξη προς τους δημιουργούς.
Όπως ανέφερε, ο νέος φορέας σχετικά με τον κινηματογράφο και τα οπτικοακουστικά, ο ΕΚΚΟΜΕΔ, «φέτος έχει προχωρήσει σε πληρωμές άνω των 70 εκατομμυρίων, οδεύοντας προς την πλήρη εξομάλυνση της ροής προς την αγορά και τους παραγωγούς. Ενώ στα επιλεκτικά προγράμματα, που αφορούν απόλυτα την κοινότητα, από τα 3,5-4 εκατομμύρια έχει ήδη φτάσει στα 7,5 εκατομμύρια ευρώ, διευρύνοντας τα όρια, μεγαλώνοντας την πρόσβαση και προχωρώντας σε διαβούλευση με την κοινότητα».
Πηγή φωτ.: Facebook/ Thessaloniki International Film Festival
Πρόκειται για ενισχύσεις προς το σινεμά, το οποίο τις χρειάζεται για να συνεχίσουν οι δημιουργοί να κάνουν πράξη τις ιδέες που «κυοφορούνται». Ο πολιτισμός, τα φεστιβάλ, οι ταινίες, επίκειται κάθε είδους ενίσχυσης, ώστε να συνεχίσουν να υφίστανται. Χωρίς αυτά ο κόσμος θα ήταν αλλιώς, εμείς θα ήμασταν αλλιώς, διότι η τέχνη μας προ(σ)καλεί να σκεφτούμε αλλιώς. Και αυτός ο διαφορετικός τρόπος, ενδεδυμένος με ενσυναίσθηση, είναι μία δήλωση ελπίδας στην ρέουσα πραγματικότητα.
* Η ταινία «Father Mother Sister Brother», με τους Κέιτ Μπλάνσετ, Σάρλοτ Ράμπλινγκ, Άνταμ Ντράιβερ, Βίκι Κριπς, Ίντια Μουρ και Τομ Γουέιτς, θα κυκλοφορήσει από το Cinobo και στη συνέχεια θα είναι διαθέσιμη από το cinobo.com. Αναμένεται στις κινηματογραφικές αίθουσες τον Δεκέμβριο 2025.
Κεντρική φωτ.: Στιγμιότυπο από την ταινία Father Mother Sister Brother» ως φόντο κατά τη δήλωση της Ίντια Μουρ στην τελετή έναρξης του 66ου Διεθνούς Φεστιβ΄λα Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
