Το ποιοι και γιατί υπονομεύουν την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου εξηγεί σε συνέντευξή του στο Liberal, ο ειδικός σε θέματα Ενέργειας και Senior Fellow στο Atlantic Council, Τσαρλς Έλληνας.
Αναφέροντας ως βασικό «υπαίτιο» την τουρκική στάση αλλά και τα οικονομικά συμφέροντα στην Κύπρο κυρίως των παραγωγών ΑΠΕ, εξηγεί γιατί δεν πρέπει να χαθεί η ψυχραιμία μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας, με την Τουρκία να παραμονεύει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση.
Με αφορμή την τελευταία σύγκρουση μεταξύ ΑΔΜΗΕ-ΡΑΕΚ, αναλύει γιατί υπάρχει αυτή η αμφίσιμη στάση στην Κύπρο, υπογραμμίζοντας τη σημασία της διασύνδεσης σε γεωπολιτικό επίπεδο και τονίζοντας ότι το κοινό μέτωπο Μητσοτάκη-Χριστοδουλίδη είναι πάνω από όλα.
Συνέντευξη στη Μαργαρίτα Ασημακοπούλου
Κύριε Έλληνα, έχουμε πάλι μία νέα εμπλοκή για το καλώδιο, αυτή τη φορά λόγω της σύγκρουσης του ΑΔΜΗΕ με τη Ρυθμιστική Αρχή της Κύπρου σε ό,τι αφορά την οικονομική πτυχή της υλοποίησης του έργου με τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη να χρησιμοποιεί «σκληρή γλώσσα». Γιατί η Λευκωσία αντιδρά;
Αρχικά, να αναφέρουμε ότι στην Κύπρο η γνώμη είναι γενικότερα εντελώς διχασμένη, τόσο η πολιτική, όσο και από τα μέσα ενημέρωσης αλλά και από τον ίδιο τον κόσμο.
Οι μισοί στη Λευκωσία θέλουν το καλώδιο, οι άλλοι μισοί δεν το θέλουν. Αυτό μάλιστα το δείχνει η διαφορά μεταξύ του υπουργού Ενέργειας και του υπουργού Οικονομικών της Κύπρου. Ο υπουργός Ενέργειας υποστηρίζει τον GSI δυνατά, ενώ ο υπουργός Οικονομικών αντιτίθεται εντελώς, δεν υποστηρίζει το έργο.
Έτσι, έχουμε αυτόν τον διχασμό και στη μέση μπαίνει ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης, ο οποίος δυστυχώς δεν δίνει ξεκάθαρη κατεύθυνση. Για μένα το πρόβλημα είναι απλό. Το καλώδιο έχει φτάσει εδώ που έφτασε με την υποστήριξη της Ευρώπης, μην ξεχνάμε ότι εκείνη έκανε τις μελέτες, εκείνη τις ενέκρινε, θεωρεί το έργο στρατηγικά πολύ χρήσιμο, καθώς όλη η Ευρώπη γενικά διασυνδέεται αυτή τη στιγμή. Διασυνδέσεις πλέον γίνονται παντού, από τη βόρεια θάλασσα σε όλο τον κόσμο.
Έτσι, αυτό το καλώδιο είναι σημαντικό για όλους και για την Κύπρο ακόμα περισσότερο χρήσιμο. Αίρει την απομόνωση του νησιού, δίνει ασφάλεια στην παροχή ενέργειας, δίνει την ευκαιρία να φέρουμε φτηνό ηλεκτρισμό από χώρες της βορειοδυτικής Ευρώπης που παράγεται αιολική ενέργεια και πολλές φορές δεν έχει που να «πάει». Είναι ένας τρόπος να μειωθούν επιτέλους οι τιμές στην Κύπρο, στην οποία η τιμή ηλεκτρισμού με βάση την αγοραστική δύναμη είναι η δεύτερη πιο ακριβή στην Ευρώπη.
Είναι αδικαιολόγητο να συμβαίνουν τέτοια πράγματα, χρειαζόμαστε το καλώδιο. Το πρόβλημα δεν είναι τεχνικό, ούτε για μένα οικονομικό. Το πρόβλημα αυτή τη στιγμή εξακολουθεί να είναι γεωπολιτικό.
Είναι η απαράδεκτη θέση της Τουρκίας να βάζει αυτή τη «γραμμή», εννοώντας αυτή που έχει βάλει αυθαίρετα στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της συμφωνίας με τη Λιβύη, χωρίζοντας τη Μεσόγειο στα δύο και σταματά όλα τα έργα βάσει αυτής της γραμμής, που είναι νομικά ανυπόστατη και παράλογη. Είναι, δηλαδή, σαν να έχεις μία δεξαμενή και όλοι κολυμπούν στην ίδια κατεύθυνση και η Τουρκία με δικούς της νόμους να κολυμπά κάθετα εναντίον των άλλων. Έτσι, λοιπόν, επειδή είναι το πρόβλημα γεωπολιτικό, είναι απαραίτητο να υπάρξει συνεννόηση μεταξύ ελληνικής και κυπριακής κυβέρνησης για το πώς θα αντιμετωπιστεί και θα προχωρήσει αυτό το έργο.
Στη Νέα Υόρκη την περασμένη εβδομάδα βρέθηκε ο κ. Χριστοδουλίδης και ο κ. Μητσοτάκης, τα είπαν και συμφώνησαν ότι θα προχωρήσουν και για μένα αυτό είναι το πιο βασικό και έτσι πρέπει να γίνει.
Και γιατί βλέπουμε τώρα πάλι νέα εμπλοκή και να μην υπάρχει αυτή η συνεννόηση μεταξύ των δύο πλευρών; Γιατί συμβαίνει αυτό;
Υπάρχει συνεννόηση μεταξύ κυβερνήσεων, μεταξύ Χριστοδουλίδη και Μητσοτάκη και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Σαφώς και τώρα είχαμε μια πολύ έντονη αντίδραση του Χριστοδουλίδη με αφορμή την επιστολή του ΑΔΜΗΕ, όπως βγήκε στο δημοσίευμα.
Κατά πόσο το άρθρο είναι βασισμένο σε πραγματικά στοιχεία ή όχι, δεν είμαι εντελώς σίγουρος να το πω. Βγαίνουν κατά καιρούς πάρα πολλά πράγματα για το ζήτημα του καλωδίου, πολλές φορές παραπλανητικά.
Πολλές φορές παραποιούνται λίγο τα δεδομένα και κάνουν τις διαφορές πιο μεγάλες από ό,τι είναι. Ο Χριστοδουλίδης αντέδρασε λόγω του δημοσιεύματος, αλλά μαζί με τον κύριο Μητσοτάκη έχει «σύμπνοια» και στενή συνεργασία.
Ο κύριος Μητσοτάκης αμέσως συγκάλεσε χθες το απόγευμα συνάντηση στο Μαξίμου, θα δούμε πώς θα προχωρήσει, αλλά ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» παραμένει η Τουρκία.
Οι παράλογες απαιτήσεις της Τουρκίας είναι που εμποδίζουν τόσο το καλώδιο όσο και πολλά άλλα έργα. Αν θυμάστε, πριν λίγες εβδομάδες σταμάτησε πάλι ένα καλώδιο για τηλεπικοινωνίες που πάει από τη Σαουδική Αραβία στην Ευρώπη. Και τώρα η Λιβύη, αντιτέθηκε στα σχέδια της Ελλάδας να προχωρήσει με έρευνες για υδρογονάνθρακες νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Αυτό το δικό τους μνημόνιο δεν αναγνωρίζεται από κανέναν άλλον, εκτός από την Τουρκία. Ούτε η Αμερική το αναγνωρίζει, ούτε η Ευρώπη. Έτσι, η κατάσταση είναι στα χέρια των δύο αρχηγών των κρατών, του κ. Μητσοτάκη και του κ. Χριστοδουλίδη και πιστεύω αυτός είναι ο κατάλληλος τρόπος για να επιλυθεί το πρόβλημα.
Τώρα, αν ο ΑΔΜΗΕ ατυχέστατα λέει κάτι και παρεξηγείται ή κάτι που δεν έπρεπε να πει, για μένα αυτά όλα είναι λεπτομέρειες. Δεν αλλάζει την ανάγκη να προχωρήσει το έργο αλλά και η συνεργασία των δύο χωρών.
Άρα, το «κλειδί» είναι το κοινό «μέτωπο» Αθήνας-Λευκωσίας. Με αφορμή τις εντάσεις αυτές, δεν είναι πιθανό να δούμε πάλι νέες αντιδράσεις από την Τουρκία, η οποία τώρα λογικά παραμονεύει για να εκμεταλλευτεί την κατάσταση με κίνδυνο τον εκτροχιασμό του έργου;
Σίγουρα. Υπάρχουν. Η Τουρκία θα εκμεταλλευθεί αυτήν την κατάσταση. Αλλά μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν και χαρτιά στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και της κυπριακής.
Ας μην ξεχνάμε ότι έχουμε και τη στήριξη από την ΕΕ και ο κίνδυνος οριστικής ακύρωσης παραμένει ορατός μόνο αν το γεωπολιτικό πρόβλημα δεν λυθεί. Αν δεν λυθεί, ναι πράγματι υπάρχει γεωπολιτικό πρόβλημα. Η Τουρκία συνεχώς αντιτίθεται, το ξέρουμε αυτό.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πάρει ανοιχτή θέση, αν θυμάστε στη Νέα Υόρκη τον ρώτησαν ποια είναι η θέση του για την Τουρκία και η απάντησή του ήταν ότι «εμείς θα προχωρήσουμε και η Τουρκία c’est la vie».
Το να λύσει η Ελλάδα το γεωπολιτικό πρόβλημα με την υποστήριξη της Κύπρου, αυτό είναι το «κλειδί». Αν δεν μπορεί, τότε το έργο δεν θα γίνει. Άρα, το πρόβλημα παραμένει η τουρκική στάση.
Αυτός είναι ο βασικότερος λόγος που υπονομεύει τη διασύνδεση; Διότι πολλοί κάνουν λόγο και για τα οικονομικά συμφέροντα στην Κύπρο.
Το κύριο πρόβλημα είναι η θέση της Τουρκίας, όλα τα άλλα, ακόμα και η τελευταία αντίδραση Χριστοδουλίδη, είναι λεπτομέρειες, δεν αντιτίθεται στο έργο για τεχνοοικονομικούς λόγους. Κύρια του ανησυχία είναι τα γεωπολιτικά, η στάση της Τουρκίας.
Αν δεν υπήρχε αυτή, η συνεννόηση Αθήνας και Λευκωσίας θα ήταν πολύ στενή και το έργο θα προχωρούσε.
Επιπλέον, μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία θέλει στενή συνεργασία με την Ευρώπη, θέλει να μπει στο αμυντικό πρόγραμμα της Ευρώπης. Από την πλευρά τους, έχουν δηλώσει και οι δύο αρχηγοί κρατών (Ελλάδας-Κύπρου) ότι δεν θα υποστηρίξουν αυτή τη θέση, αν η Τουρκία συνεχίσει να παίρνει εχθρική θέση εναντίον των δύο χωρών και εναντίον έργων σαν το GSI.
Επειδή υπάρχει ανάγκη για ομοφωνία όλων των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτό το θέμα, ελπίζω τελικά να φέρει μια «εκτόνωση» και να προχωρήσουμε. Θα δούμε τι θα γίνει και με τις έρευνες, αν επιστρέψει το πλοίο και η Ελλάδα εμποδίσει τελικά την Τουρκία να επιβάλλει πάλι τη δική θέση. Η απάντηση βρίσκεται και εκεί.
Τώρα, όσον αφορά τα οικονομικά συμφέροντα, σίγουρα υπάρχουν. Κυρίως αφορούν τους παραγωγούς ΑΠΕ στην Κύπρο. Χάνουν τεράστια κέρδη από τιμές αδικαιολόγητες. Τους στοιχίζει 5 με 7 σέντς στην κιλοβατώρα να φτιάξουνε έργα ΑΠΕ και πουλούν τον ηλεκτρισμό μεταξύ 25 και 30. Φυσικά και θέλουν να συνεχίσουν με αυτές τις συνθήκες. Έτσι, το καλώδιο τους εμποδίζει, καθώς θα ρίξει τις τιμές προς τα κάτω και δεν το θέλουν. Σίγουρα, αυτό είναι δεδομένο.
Αλλά, ξανά λέω, εφόσον υπάρχει συνεργασία μεταξύ κυπριακής και ελληνικής κυβέρνησης και η Ευρώπη εξακολουθεί να υποστηρίζει το καλώδιο, αν λυθεί και το γεωπολιτικό, τότε τελικά θα προχωρήσει.
Τα οικονομικά συμφέροντα μπορεί να επηρεάζουν τον Τύπο, να προσπαθούν να κάνουν τα πράγματα δύσκολα αλλά από ό,τι βλέπετε η θέση, ειδικά της ελληνικής κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν έχει αλλάξει καθόλου.
Είναι η ίδια, υποστηρίζουν ότι το έργο είναι στρατηγικό έργο, πρέπει να γίνει και ο κ. Χριστοδουλίδης φαίνεται να έχει συμφωνήσει με τον κ. Μητσοτάκη στην ίδια γραμμή.
