«Από παιδί άκουγα τραγούδια στο σπίτι μας. Από τη γιαγιά μου βυζαντινούς ύμνους. Από τον πατέρα μου ριζίτικα. Κι από τη μητέρα μου, τραγούδια της εποχής. Άρχισα έτσι να τραγουδώ από πολύ μικρός και να αγαπώ τη μουσική. Κάποια μέρα μου αγόρασαν ένα βιολί, όταν ήμουν 12 ετών και τότε έγραψα το πρώτο μου τραγούδι. Έτσι, άνοιξε μέσα μου μια μικρή πηγή μουσικής, που σιγά-σιγά έγινε ρυάκι, ποταμάκι και μετά ποταμός. Όλα ήρθαν φυσιολογικά, γιατί φαίνεται ότι γεννήθηκα μουσικός και έγινα συνθέτης», είχε διηγηθεί ο Μίκης Θεοδωράκης (1925-2021), για τη σχέση του με τη μουσική, σε μία από τις συνεντεύξεις που είχε παραχωρήσει.
Η ενασχόλησή του με τη μουσική δεν περιορίστηκε σε ένα είδος καθότι αποτέλεσε πολυσχιδή προσωπικότητα. Οι δε, κινηματογραφικές του συνθέσεις, αποτέλεσαν ξεχωριστό κεφάλαιο στο δημιουργικό του στίβο, με πιο αναγνωρίσιμο το «Συρτάκι» για την κινηματογραφική ταινία «Αλέξης Ζορμπάς» (1964) του Μιχάλη Κακογιάννη.
Με την προβολή της εν λόγω ταινίας καθώς και με συναυλία από τα Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ θα «ανοίξει», την Πέμπτη 26 Ιουνίου, το αφιέρωμα «Ο Θεοδωράκης στη μεγάλη οθόνη» που διοργανώνεται στον θερινό κινηματογράφο «Λαϊς», στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, εξ αφορμής της συμπλήρωσης των 100 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου Έλληνα συνθέτη.
Στιγμιότυπο από την ταινία «Αλέξης Ζορμπάς». Πηγή φωτ.: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Το αφιέρωμα θα διαρκέσει έως την Κυριακή 29 Ιουνίου και περιλαμβάνει αγαπημένες ταινίες ενδεδυμένες με τη μουσική του Μ. Θεοδωράκη: το «Ζ» και την «Κατάσταση Πολιορκίας» του Κώστα Γαβρά, τη «Φαίδρα» του Ζιλ Ντασέν, τη «Συνοικία το όνειρο» του Αλέκου Αλεξανδράκη, την «Εύα» της Μαρίας Πλυτά και το ντοκιμαντέρ του Αστέρη Κούτουλα «Ταξιδεύοντας με τον Μίκη». Από αυτές τις ταινίες παρελαύνουν «ιερά τέρατα» της 7ης τέχνης όπως η Μελίνα Μερκούρη, η Ειρήνη Παπά, ο Άντονι Κουιν, ο Άλαν Μπέιτς, ο Άντονι Πέρκινς, ο Ιβ Μοντάν, ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν και μία πλειάδα σημαντικών Ελλήνων ηθοποιών.
Ο Θεοδωράκης με τα λόγια των άλλων
«Ο Μίκης Θεοδωράκης, συνθέτης με ταλέντο και παιδεία ευρωπαϊκή –έγραψε μουσική μπαλέτου, μουσική για το θέατρο, για την αρχαία τραγωδία– με μαθητεία στη βυζαντινή μουσική και πρώιμα αφυπνισμένη πολιτική συνείδηση, αρχίζει να ενδιαφέρεται για την κινηματογραφική μουσική το 1953, και γράφει τη μουσική για την ''Εύα'' της Μαρίας Πλυτά. Ακολουθούν ''Ο Γολγοθάς μιας ορφανής'', ''Το ξυπόλυτο τάγμα'', κ.ά, για να φτάσει στην ''Ηλέκτρα'' του Κακογιάννη, όπου η εργασία του είναι από τα πιο πετυχημένα επιτεύγματα αντίστιξης, και στον ''Ζορμπά'', μια μουσική που κατέκτησε τον κόσμο», όπως είχε σημειώσει η ιδρύτρια της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, Αγλαΐα Μητροπούλου.
Στιγμιότυπο από την ταινία «Εύα». Πηγή φωτ.: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
«Η ταινία του Αλέκου Αλεξανδράκη, ''Συνοικία το όνειρο'' του 1961 αποτελεί μια συμβολή του Θεοδωράκη σε ένα εγχείρημα των διανοούμενων της Αριστεράς να καταγγείλουν τις κοινωνικές ανισότητες και την άναρχη δόμηση στην πρωτεύουσα. To 1962 συνεργάζεται με τον Ζιλ Ντασέν στη ''Φαίδρα'' –μεταφορά της αρχαίας τραγωδίας στο κοσμοπολίτικο περιβάλλον των ελλήνων εφοπλιστών – με αστραφτερούς πρωταγωνιστές: Μελίνα Μερκούρη, Άντονι Πέρκινς, Ραφ Βαλόνε» σημειώνει η πρόεδρος του ΔΣ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, Μαρία Κομνηνού.
Στιγμιότυπο από την ταινία «Φαίδρα». Πηγή φωτ.: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Όπως συμπληρώνει: «η μουσική του Θεοδωράκη αποτελεί μια σημαντική συνεισφορά στη δυνατή αυτή ταινία. Η πορεία του μεγάλου συνθέτη συνεχίστηκε εμπλουτισμένη από τα βιώματα της εξορίας και των διώξεων που εξαπέλυσε η δικτατορία των συνταγματαρχών, ενώ καθοριστική υπήρξε η συνεργασία του με τον μεγάλο Χιλιανό Ποιητή Πάμπλο Νερούδα καθώς και οι σημαντικές συναυλίες που έδωσε στη Λατινική Αμερική. Αυτός ο ενεργός διάλογος της μουσικής του με την πλοκή και τους χαρακτήρες, όπως σημειώνει ο Κώστας Γαβράς, αποτυπώνεται στη μουσική του για το ''Ζ'' και την ''Κατάσταση Πολιορκίας'', τις εμβληματικές πολιτικές ταινίες που ο σκηνοθέτης γυρίζει μεταξύ 1969 - 1973, και στις οποίες συνεργάζεται με τον Μίκη Θεοδωράκη».
«Φυσικά η πολυσχιδής προσωπικότητά του Θεοδωράκη δεν εξαντλείται στις κινηματογραφικές του συνθέσεις, και οι σπουδαίες συναυλίες και διεθνείς περιοδείες του αποτυπώνονται στο πολύτιμο ντοκιμαντέρ του Αστέρη Κούτουλα ''Ταξιδεύοντας με τον Μίκη''’», προσθέτει η Μαρία Κομνηνού αναφορικά με τον κινηματογραφικό Μίκη Θεοδωράκη και το αντίστοιχο αφιέρωμα.
Στιγμιότυπο από το ντοκιμαντέρ «Ταξιδεύοντας με τον Μίκη». Πηγή φωτ.: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Σημειωτέον ότι αυτό το αφιέρωμα, «Ο Θεοδωράκης στη μεγάλη οθόνη», σηματοδοτεί τη συνέχιση της επιτυχημένης συνεργασίας της Ταινιοθήκης με τα Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ, μετά την παγκόσμια πρώτη παρουσίαση της αποκατεστημένης ταινίας Οι Απάχηδες των Αθηνών, και το αφιέρωμα «Αστυγραφίες».
Ο κινηματογραφικός Θεοδωράκης
Όπως προαναφέραμε, το αφιέρωμα ξεκινά την Πέμπτη 26 Ιουνίου με συναυλία (20:30) συνόλου της Ορχήστρας Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ, που ερμηνεύει κινηματογραφικές μελωδίες υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Αραβίδη, και ακολουθεί (21:30) η προβολή της ταινίας «Αλέξης Ζορμπάς».
Συναυλία και ταινία παρουσιάζονται σε κοινό πρόγραμμα (με ενιαίο εισιτήριο 7 ευρώ), θα διατεθεί περιορισμένος αριθμός προσκλήσεων από το Δεύτερο και το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ αποκλειστικά για τους ακροατές τους. Ερμηνεύουν οι μουσικοί Γιώργος Παπαχριστούδης (ενορχήστρωση - πιάνο), Δημήτρης Κουφογιώργος (κιθάρα), Γιάννης Σταματογιάννης (μπουζούκι), Βασίλης Καραχούτης (ηλεκτρικό μπάσο), Νίκος Κασσαβέτης (ντραμς), Γιώργος Τσιατσούλης (ακορντεόν) και Αριάδνη Πόλκα (τσέλο).
Αναλυτικά το πρόγραμμα του αφιερώματος είναι το ακόλουθο:
Την αφίσα του αφιερώματος κοσμεί πορτραίτο του Μίκη Θεοδωράκη, φιλοτεχνημένο από τον ζωγράφο Γιάννη Ψυχοπαίδη.
Ο Θεοδωράκης στη μεγάλη οθόνη – 26-29 Ιουνίου 2025. Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Ιερά Οδός 48 και Μεγάλου Αλεξάνδρου, μετρό Κεραμεικός, τηλ. 210 3612046. Εισιτήρια: 7 ευρώ (26 Ιουνίου), γενική είσοδος: 6 ευρώ (27-29 Ιουνίου). Ηλεκτρονική προπώληση: https://tickets.tainiothiki.gr/
Κεντρική φωτ.: Στιγμιότυπο από το ντοκιμαντέρ «Ταξιδεύοντας με τον Μίκη» ©AsterisKutulas
