Η επιστροφή των απαχθέντων από τη Χαμάς ομήρων στην αγκαλιά των αγαπημένων τους και μάλιστα δύο χρόνια μετά την άνευ προηγουμένου επίθεση της τρομοκρατικής οργάνωσης στο νότιο Ισραήλ συνοδεύεται από συγκίνηση αλλά και από τη θύμηση του γεγονότος που τους κράτησε μακριά από τους δικούς τους ανθρώπους. Η παρουσία των αγαπημένων τους είναι η νέα τους θαλπωρή, μολονότι το πέρασμα του χρόνου δεν συνεπάγεται την επούλωση ενός τραύματος μιας και το τραύμα δεν επουλώνεται καθότι αφήνει σημάδι, μία ρωγμή.
Στιγμές φόβου, αγωνίας και αιματοχυσίας ανακαλούνται καθώς χιλιάδες προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τρομοκράτες της Χαμάς ενώ το φεστιβάλ μουσικής Supernova βρισκόταν σε εξέλιξη. Οι στιγμές αυτές έχουν καταγραφεί και αποτελούν τεκμήριο της φρίκης. Η ενέργεια, αλλά και το αποτέλεσμα –η απώλεια ανθρώπινων ζωών– προκαλούν σφίξιμο, σιωπή που δεν σπα παρά τα αγωνιώδη βλέμματα που παρατηρούν εικόνες ή ταινίες που έχουν απαναθανατίσει το γεγονός.
Αναφέρομαι στα ντοκιμαντέρ «Supernova» (2023, 52’) του Ντούκι Ντρορ (γενν. 1963) το οποίο είχε προβληθεί στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης τον Φεβρουάριο του 2023, και στο «We will dance again» (90’) του σκηνοθέτη και παραγωγού ταινιών, Γιάριβ Μόζερ (γενν. 1978). Το μεν πρώτο (σ.σ. «Supernova») επρόκειτο – τότε – για την πρώτη ταινία που είχε γυριστεί για το αποτρόπαιο γεγονός και η διαδικασία ήταν άμεση καθώς, «όταν η Ιστορία σου χτυπά την πόρτα, δεν μπορείς να την αγνοήσεις», όπως είχε υπογραμμίσει τότε ο Ντούκι Ντρορ.
Το δεύτερο (σ.σ. «We will dance again») φέρει τίτλο που συνδέεται άρρηκτα με το μουσικό γεγονός που βρισκόταν σε εξέλιξη κατά την επίθεση των τρομοκρατών, αλλά και με μία υπόσχεση ως απόρροια δύναμης, ότι παρά το τραύμα της επίθεσης, οι μετέχοντες στο φεστιβάλ και βιώνοντας ιδίοις όμμασι τη φρίκη, μπορούν να ορθοποδήσουν.
«Οι συμμετέχοντες στο πάρτι δεν ήταν στο στρατό, ήρθαν για να διασκεδάσουν και βρέθηκαν σε ένα σκηνικό τρόμου», υπογραμμίσει ο Μόζερ, ο οποίος θέλησε να βρεθεί όσο το δυνατόν πιο κοντά στο νότο και σε όσα συνέβαιναν τότε, εκεί. «Έστειλα μήνυμα στον Ντάνιελ Χαγκάρι την πρώτη μέρα. Του μίλησα στις 7 Οκτωβρίου και δύο ημέρες αργότερα τον κάλεσα ξανά και στη συνέχεια με άφησε να κατέβω στο νότο», δήλωσε ο Μόζερ, ο οποίος έχει συνεργαστεί στενά με τη μονάδα εκπροσώπων των IDF σε άλλες ταινίες του. Δύο ημέρες μετά την επίθεση, ο Μόζερ βρέθηκε στην περιοχή του φεστιβάλ και ξεκίνησε την καταγραφή. «Ήταν πολύ, πολύ νωπό. Τσάντες με σφαίρες δίπλα σε γλειφιτζούρια πάνω σε ξυλάκια», ανέφερε –μεταξύ άλλων– περνώντας στο κοινό μία εικόνα για το χώρο της επίθεσης.
Το ντοκιμαντέρ του Ντούκι Ντρορ έχει πολύ κοντινή απόσταση από τα γεγονότα, οι μαρτυρίες έχουν κι εκεί τον πρώτο λόγο διατυπωμένες με αγωνιώδη τρόπο. Φράσεις όπως «μας πυροβολούν παντού. […] Είπε ''είμαι ένας από εσάς'', και τότε συνειδητοποίησα ότι ήμουν σε πόλεμο. […] Ξάπλωσα κάτω από το τανκ, με πυροβόλησαν στο πόδι και είπα στον εαυτό μου ''μείνε ζωντανή''. […] Κρυφτήκαμε μέσα σε χημικές τουαλέτες και καθίσαμε κάτω. Έξω, πυροβολούσαν προς τις τουαλέτες στο ύψος του κεφαλιού. […] Κρύφτηκα κάτω από τα πτώματα και σκεφτόμουν ότι η επόμενη χειροβομβίδα θα με σκοτώσει» δεν ηδύνατο να σχολιαστούν περαιτέρω καθώς υπογραμμίζουν το αποτρόπαιο γεγονός.
Δεν δίστασαν να το καταγράψουν και να επικοινωνήσουν μέσω βίντεο οι τρομοκράτες της Χαμάς· η συμπερίληψη στο «Supernova» βίντεο της Χαμάς είναι τα πειστήρια των τρομοκρατών ότι έσπειραν το θάνατο στο διάβα τους ακόμη κι αν οι φεστιβαλιστές δεν ήταν στόχος, απλώς βρέθηκαν στο δρόμο τους. Υποδείξεις των τρομοκρατών όπως «είναι σκλάβα πολέμου» από κοινού με την εργαλειοποίηση των βιασμών και της σεξουαλικής βίας από τη Χαμάς, καταδεικνύουν την ωμότητα και απανθρωπιά από την οποία διακατέχονται.
Ορισμένες από τις αντιθέσεις που καταγράφηκαν στο άρτια δομημένο ντοκιμαντέρ είναι η χαρά της ζωής που εξ απίνης ανατρέπεται και κυριαρχεί ο φόβος του τέλους, οι φράσεις «κρύφτηκα και προσευχόμουν να ζήσω» έναντι «ο Αλλάχ είναι μεγάλος», καθώς και τα σώματα που κείτονται στο έδαφος αφότου έχουν αντιμετωπιστεί με βία ενώ λίγα βήματα μακριά και εντός καταφυγίου, τραυματισμένοι προσπαθούν να φροντίσουν μία περισσότερο τραυματισμένη.
«Θέλω να πάω σπίτι» ακούμε σε ένα βίντεο που καταγράφηκε εν μέσω επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου, μιας και το σπίτι συνάδει με την ασφάλεια και τη θαλπωρή. Το τραύμα παραμένει ανεπούλωτο και τέτοιου είδους τραύματα δεν τυγχάνουν επούλωσης καθότι –πέραν του βιωματικού για όσους βρέθηκαν εκεί– καταγράφονται στο συλλογικό ασυνείδητο πολιτών ενός κράτους.
Η αφίσα του ντοκιμαντέρ «Supernova»
Οι όμηροι βρίσκονται πλέον σπίτι, το ερώτημα που τίθεται είναι πώς είναι μέσα τους, πώς νιώθουν και πώς θα νιώθουν.
Κεντρική φωτ.: Μια γυναίκα διαβάζει τις πρώτες σελίδες των εφημερίδων σχετικά με την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου σε μια πλατεία γνωστή ως πλατεία των ομήρων στο Τελ Αβίβ, Ισραήλ, τη Δευτέρα 13 Οκτωβρίου 2025, πριν από την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων που κρατούνταν στη Γάζα. Πηγή: AP Photo/Oded Balilty
