(Αν)οικοδομείται η ευρωπαϊκή ιστορία; Αυτό το ερώτημα τέθηκε επιτακτικά κατά την παρατήρηση των εικόνων της καταστροφής που άφησε πίσω της η πυρκαγιά που ξέσπασε στην περίπου 850 ετών Παναγία των Παναγίων το απόγευμα της 19ης Απριλίου 2019. Η γοτθικού ρυθμού Notre Dame, δεν είναι απλώς ένα μνημειώδες κτίριο, είναι ένα οικοδόμημα που έχει «ζήσει» πτυχές της Ιστορίας.
Στην επάνω φωτογραφία οι φλόγες φωτίζουν τον νυχτερινό ουρανό καθώς η Notre Dame καίγεται στο Παρίσι, στις 15 Απριλίου 2019. Στην κάτω εικόνα η ίδια πλευρά του καθεδρικού ναού μετά τις εργασίες αποκατάστασης στο Παρίσι, στις 3 Δεκεμβρίου 2024. (AP Photo/Thibault Camus)
Επιβίωσε από τη Γαλλική Επανάσταση, και εντός του ναού στέφθηκε, στις 2 Δεκεμβρίου 1804, αυτοκράτορας ο Ναπολέων Βοναπάρτης. Αργότερα, ο ναός επέζησε της ναζιστικής κατοχής ενώ «ζούσε» ήδη από το 1831 στις σελίδες του ομώνυμου μυθιστορήματος («Παναγία των Παρισίων») του Βίκτωρ Ουγκώ, συστήνοντάς μας την ιστορία της Εσμεράλδας και του Κουασιμόδου.
Αν μη τι άλλο, ένας τέτοιος ναός απαράμιλλης ομορφιάς μπορεί να χωρέσει οποιαδήποτε ιστορία, ενίοτε αποτελώντας μία μονάχα στιγμή στη ζωή περαστικών πολιτών και τουριστών. Τρόπον τινά, θα μπορούσε να λεχθεί ότι ένα τέτοιο μνημείο ανήκει σε όλους καθότι κληρονομιά τους. Υπάγεται άλλωστε στον πολιτισμό που επίσης ανήκει σε όλες και όλους μας. Αποτελεί, επίσης, η Notre Dame, από το 1991, μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO – η ένταξή της αυτή προκαλεί αυθόρμητα μία περαιτέρω φροντίδα, μία πιο ευγενική ματιά κατά την παρατήρηση του καθεδρικού ναού, καθότι γνωρίζουμε ότι όσα εγγράφονται στον αντίστοιχο κατάλογο του οργανισμού είναι μνημεία μοναδικά.
Και για αυτό το μνημείο του έπρεπε χρόνος να «επανέλθει». Χρειάστηκαν πέντε χρόνια εργασιών αποκατάστασης προκειμένου να «θεραπευθούν» οι πληγές της πυρκαγιάς, καθώς η κατάρρευση της οροφής και του κεντρικού οβελού του προκάλεσαν ανυπολόγιστες ζημιές. Από τα επίσημα θυρανοίξια του ναού στις αρχές Δεκεμβρίου 2024 η Notre Dame υποδέχθηκε εκ νέου στους χώρους της το κοινό και «γέμισε» εκ νέου ζωή.
Εργάτες κοντά σε ένα βιτρώ κάτω από θόλους στο εργοτάξιο ανακατασκευής της Notre Dame στο Παρίσι, Πέμπτη 15 Απριλίου 2021. (Ian Langsdon, Pool via AP)
Οι εργασίες αποκατάστασης που απαιτήθηκαν καταγράφηκαν και παρουσιάζονται στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος, στο πλαίσιο της έκθεσης έκθεση «Η Παναγία των Παρισίων: η συναρπαστική περιπέτεια της αποκατάστασης». Όπως προκύπτει από τον τίτλο, η έκθεση αναδεικνύει τον πλούτο και την πολυπλοκότητα της αποκατάστασης του καθεδρικού ναού, φωτίζοντας είκοσι εξειδικευμένα επαγγέλματα – μεταξύ άλλων λιθοξόοι, ξυλουργοί, υαλογλύπτες, γλύπτες, σκεπατζήδες, σιδηρουργοί, διακοσμητές – οι οποίοι συνένωσαν τις δυνάμεις τους για να δώσουν ξανά ζωή σε αυτό το αριστούργημα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Εργασίες αποκατάστασης στην Notre Dame
Μέσα από ένα ελκυστικό και παιδαγωγικό υλικό – φωτογραφίες, τεχνικά σχέδια, αφηγήσεις και βιντεοσκοπημένες συνεντεύξεις τεχνιτών – ο επισκέπτης καλείται να γνωρίσει τα παρασκήνια ενός μοναδικού έργου, συμβόλου συλλογικής προσπάθειας, καινοτομίας και μετάδοσης της γνώσης.
Η έκθεση σχεδιάστηκε από τον δημόσιο φορέα Rebâtir Notre-Dame, παρουσιάζεται στα γαλλικά με ελληνική μετάφραση και απευθύνεται σε όλους, είτε είναι λάτρεις της αρχιτεκτονικής, είτε ενδιαφέρονται για την τέχνη της χειροτεχνίας, είτε απλώς επιθυμούν να κατανοήσουν καλύτερα αυτό το παγκόσμιο μνημείο. Φιλοξενείται έως την 1η Νοεμβρίου 2025 στο Maya le Bistro, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος (Σίνα 31), και μετά την παρουσίασή της στην Αθήνα, θα φιλοξενηθεί στα παραρτήματα της Πάτρας και της Λάρισας καθώς και στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης.
«Η Παναγία των Παρισίων: η συναρπαστική περιπέτεια της αποκατάστασης», Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος, Σίνα 31. Ημέρες και ώρες λειτουργίας της έκθεσης: Δευτέρα - Παρασκευή, 09:00 - 19:00, Σάββατο 09:00 - 17:00. Ελεύθερη είσοδος.
Κεντρική φωτ.: Ο καθεδρικός ναός της Παναγίας των Παρισίων πριν από την επίσημη επαναλειτουργία του για πρώτη φορά μετά την καταστροφική πυρκαγιά που σχεδόν κατέστρεψε το 861 ετών μνημείο το 2019. Σάββατο 7 Δεκεμβρίου 2024, Παρίσι (Ludovic Marin, Pool via AP)
