Τι είναι αυτό που μας κάνει να διαφέρουμε ανάμεσα στο πλήθος; Η ματιά μας, ο τρόπος με τον οποίο επιλέγουμε να ερμηνεύσουμε την πραγματικότητα, εκεί όπου επιλέγουμε να σταθούμε και να εστιάσουμε, αυτό για το οποίο επιλέξαμε να μιλήσουμε. Ομοίως και στον κινηματογράφο, ο σκηνοθέτης επιλέγει πού θα επικεντρωθεί.
Ο Παντελής Βούλγαρης επιμένει στην απεικόνιση των ταπεινών, των άσημων ανθρώπων που άλλοι προσπερνούν. Ίσως γιατί η ταπεινότητα ενέχει την αλήθεια και «κατοικεί» σε ανθρώπους των οποίων η ψυχή δεν έχει αλλοτριωθεί. Στους ταπεινούς αυτούς ήρωες του Παντελή Βούλγαρη στρέφει το βλέμμα του το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων (15-26 Οκτωβρίου) υποδεχόμενο τον σκηνοθέτη και τιμώντας τον στο πλαίσιο σχετικού αφιερώματος.
Την «εμμονή» του με τον κινηματογράφο, ο Παντελής Βούλγαρης (γενν. 1940) την απέκτησε απ’ όταν «πιτσιρίκια ακόμα, τρέχαμε να δούμε τις μεγάλες χολιγουντιανές επιτυχίες της εποχής στην Ηλέκτρα, την Καμέλια, το Λίντο... Κάθε νέα προβολή αποτελούσε, εξάλλου, σημαντικό κοινωνικό γεγονός. Άλλοι φίλοι μαγεύονταν με τους ηθοποιούς, εμένα όμως περισσότερο με τραβούσε η σκηνοθεσία.
» Όταν, μάλιστα, μια μέρα, έφηβος ακόμα, είδα έναν ''ζωντανό'' σκηνοθέτη –ήταν ο Σωκράτης Καψάσκης– στον δρόμο κάτω από το σπίτι μας να γυρίζει μία σκηνή, πώς κινούνταν, πώς οργάνωνε στο στήσιμο, πώς κατηύθυνε τους ηθοποιούς του, είπα ''ναι, αυτό θέλω να κάνω στη ζωή μου!''», όπως είχε αναφέρει σε μία από τις συνεντεύξεις που είχε παραχωρήσει.
Ο Παντελής Βούλγαρης στην πρεμιέρα της τελευταίας ταινίας του «Το τελευταίο σημείωμα», στο «Ολύμπιον» (Θεσσαλονίκη), τον Νοέμβριο 2017. Φωτ.: Eurokinissi/ Motionteam/ Βασίλης Βερβερίδης
Αποτελώντας έναν από τους βασικούς εκφραστές του νέου ρεύματος του Ελληνικού Κινηματογράφου (ΝΕΚ), ο Παντελής Βούλγαρης συνετέλεσε αποφασιστικά στην ανανέωση της γραφής και της οπτικής του. «Ήδη από την πρώτη του ταινία, ''Το προξενιό της Άννας'' (1972), διαμορφώνει την προσωπική του γραφή και αποσπά τρία βραβεία στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, ενώ βρίσκεται εξόριστος από τη χούντα.
»Ο Βούλγαρης διαμορφώνει μια μακρά πορεία με αγαπημένες και σημαντικές ταινίες - αφηγήσεις που επικεντρώνονται στο πέρασμα της κοινωνίας από την πολιτική των αποκλεισμών και των διακρίσεων (Happy day, Πέτρινα Χρόνια) στην πολιτική των ταυτοτήτων (Όλα είναι δρόμος, Νύφες)», όπως είχε επισημάνει –μεταξύ άλλων– η πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, Μαρία Κομνηνού στο σημείωμά της για το αφιέρωμα στον Π. Βούλγαρη που είχε πραγματοποιηθεί (2022) στην Ταινιοθήκη.
«Πάρτε μία κάμερα και αφηγηθείτε κάτι»
«Τι θα έλεγα σ’ έναν νέο σκηνοθέτη; Ό,τι λέω στους σπουδαστές μου, ό,τι είπα και στα παιδιά μου, τον Αλέξανδρο και την Κωνσταντίνα, όταν αποφάσισαν να ακολουθήσουν τον δικό μου δρόμο: Πάρτε μια μικρή κάμερα κι αφηγηθείτε κάτι, να δείτε καταρχάς τόσο εσείς όσο και οι άλλοι τι εικόνες έχετε στο μυαλό σας και πώς τις μεταφέρετε», είχε υπογραμμίσει.
Ο κινηματογράφος, οι ταινίες, είναι ιστορίες που αναζητούν μορφή, που αναζητούν κοινό για να μοιραστούν οι ανησυχίες και να ανασάνει ο διάλογος. Κάτι που το σινεμά του Βούλγαρη το επιτυγχάνει. «Μεγάλος με τους Μεγάλους και ταπεινός με τους ταπεινούς. Σαγηνευτικός αφηγητής της ζωής, της κινηματογραφικής τέχνης, της καθημερινότητας των ανθρώπων, της μικρής και μεγάλης ιστορίας. Απλός μέσα από μια αξιοσημείωτη πληρότητα εμπειριών, γνώσεων και συναισθημάτων. Αυτό το περίγραμμα του ανθρώπου αποτυπώνεται και στις κινηματογραφικές δημιουργίες του.
» Ο φακός του ιδιαίτερα διεισδυτικός και διαυγής. Με τις ιστορίες του βυθιζόμαστε στον χρόνο αλλά κυρίως ταυτιζόμαστε με τους ανθρώπους και τις αγωνίες τους. Γινόμαστε ''έξω καρδιά''’, αλλά και ''χίλια κομμάτια''. Φάρος Κινηματογραφικός. Τον –δικό μας– Παντελή Βούλγαρη τιμούμε φέτος ως Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, αλλά και ως τόπος και είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι γι’ αυτό» αναφέρεται στην ανακοίνωση του Φεστιβάλ.
Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων
Στο πλαίσιο του αφιερώματος στον Βούλγαρη, στις 25 Οκτωβρίου (17:00-19:00) θα προβληθεί η ταινία του «Το Τελευταίο Σημείωμα» (οκτώ χρόνια μετά την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων) και θα ακολουθήσει (19:00-21:00) συζήτηση με τον σκηνοθέτη. Η εκδήλωση ολοκληρώνεται με ειδική τιμητική απονομή από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, τον Δήμο Χανίων και την Περιφέρεια Κρήτης.
Από τις εκδόσεις «Πυξίδα της Πόλης» για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων κυκλοφορεί το βιβλίο «Παντελής Βούλγαρης / Μιας ζωής ταινίες» σε επιμέλεια Γιάννη Γκροσδάνη.
Κεντρική φωτ.: Ο Παντελής Βούλγαρης. Πηγή φωτ.: Facebook/ μικρή και μεγάλη οθόνη
