Μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας τα αρχαία της μνημεία και άσβεστη η επιθυμία να ανακαλυφθούν και άλλα. Κρυμμένες από τον πανδαμάτωρα χρόνο στην αγκαλιά της γης οι διάσπαρτες αρχαιότητες, αναδύονται από την ακάματη προσπάθεια εκείνων που συμβάλλουν με κάθε τρόπο, ώστε ο πολιτισμός να έλθει στο φως και να είναι έπειτα προσβάσιμος σε όλους μέσω των μουσείων. Και κάθε τέτοια φορά – μίας ανακάλυψης – η χώρα γίνεται πιο «πλούσια», καθώς ο πολιτισμός που διαθέτει είναι το διαβατήριό της για να γράφει Ιστορία, ξανά και ξανά.
Έρευνες και ανασκαφές δεν σταματούν παρότι πολλά εμβληματικά μνημεία – γνωστά ήδη από τα γραπτά τεκμήρια – έχουν ανακαλυφθεί από την αρχαιολογική σκαπάνη. Αναγκαία η χρηματοδότηση για να έλθει κάθε έργο εις πέρας, στην ελληνική περίπτωση καθίσταται γενναιόδωρη καθότι η έρευνα αποτελεί επένδυση για το μέλλον.
Ειδεμή για τις αρχαιολογικές έρευνες στις οποίες και αναφερόμαστε, κατά το 2024 ανήλθαν σε 2.818 και η χρηματοδότησή τους σε 15.043.106 ευρώ, έναντι 1.681 ερευνών και 12.424.536 ευρώ κατά το 2023, σημειώνοντας αύξηση 67,6% και 21,1%, αντίστοιχα. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό αρχαιολογικών ερευνών που έχουν διενεργηθεί σε βάθος δεκαετίας καθώς και τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση που έχει δοθεί την τελευταία επταετία, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας Εφορείας Αρχαιοτήτων τα οποία ανακοίνωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
Από τον συνολικό αριθμό των ερευνών (2.818), οι περισσότερες (2.722) διενεργήθηκαν από υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, και οι υπόλοιπες από ημεδαπά επιστημονικά ιδρύματα (44) και ξένες αρχαιολογικές σχολές (52). Ομοίως και για την υλοποίηση των ερευνών· οι περισσότερες (1.433) χρηματοδοτήθηκαν από το Δημόσιο, λίγο λιγότερες (1.218) από ιδιώτες και οι υπόλοιπες από άλλους φορείς: 20 από ΝΠΔΔ, 50 από ΝΠΙΔ, 45 από ημεδαπά επιστημονικά ιδρύματα και 52 από ξένες αρχαιολογικές σχολές.
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
Κατηγοριοποιώντας σχετικά με όσα ήλθαν στο φως χάριν των ερευνών, οι αρχαιολογικοί χώροι που αποκαλύφθηκαν το 2024 ανέρχονται σε 25, οι ιστορικοί τόποι σε επτά και τα νεότερα και κινητά μνημεία και ζώνες προστασίας σε 60, έναντι έξι αρχαιολογικών χώρων, ενός ιστορικού τόπου και 43 νεότερων και κινητών μνημείων το 2023.
Άξιο αναφοράς ότι το 2024 δόθηκαν οι περισσότερες, σε βάθος δεκαετίας, συνολικές δαπάνες έργων που αφορούν έργα σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους. Πρόκειται για το ποσό των 68.719.256 ευρώ, που αντιστοιχεί σε αύξηση κατά 7,6% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Από αυτό το ποσό, τα 20.084.043 δόθηκαν για αρχαία μνημεία και αρχ. χώρους, τα 33.899.965 σε βυζαντινά-μεταβυζαντινά μνημεία και αρχ. χώρους και τα 14.735.249 σε νεότερα μνημεία.
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
Όσο για τις συνολικές δαπάνες έργων που αφορούν σε μουσεία και λοιπά κτίρια, ανέρχονται σε 22.573.161 ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 36,1% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Από αυτό το ποσό, τα 20.860.916 δόθηκαν σε μουσεία και τα υπόλοιπα σε αρχαιολογικές συλλογές (656.894 ευρώ), φυλάκια (127.603 ευρώ), διατηρητέα κτίρια και οικισμοί (871.846 ευρώ) καθώς και πολιτιστικά κτίρια (55.902 ευρώ).
Αναφορικά με τις υποδείξεις αρχαιολογικών θέσεων και τις παραδόσεις αρχαίων αντικειμένων, ανέρχονται σε 35 και 2.416 αντίστοιχα, έναντι 57 και 4.538 κατά το προηγούμενο έτος, παρουσιάζοντας μείωση κατά 38,6% και 46,8%, αντίστοιχα. Όσο για τον αριθμό των κατασχέσεων (αρχαιοκαπηλιών) για το έτος 2024 ανέρχεται σε 108 έναντι 160 κατά το προηγούμενο έτος, παρουσιάζοντας μείωση 32,5%.
Πρόδηλο είναι – και για λόγους ασφαλείας – να μην κατονομάζονται, μεταξύ άλλων, αρχαιολογικές θέσεις ή παραδόσεις αρχαίων αντικειμένων, ενώ η στιβαρή παρουσία του υπουργείου Πολιτισμού (λ.χ. στις αρχ. έρευνες που διενεργεί) αντανακλά τον κομβικό του ρόλο στον εντοπισμό και την ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που συνεχίζει να ανιχνεύεται και να αναδύεται συμπληρώνοντας τα κομμάτια του παζλ στην Ιστορία.
Κεντρική φωτ.: Λήψη του αρχαιολογικού χώρου στην Αρχαία Κόρινθο. Πηγή φωτ.: Shutterstock
