Μεγάλη κινητικότητα καταγράφεται στην υλοποίηση των στρατηγικών οδικών υποδομών ανά την επικράτεια, καθώς έργα δισεκατομμυρίων ευρώ αλλάζουν σταδιακά τον συγκοινωνιακό χάρτη της χώρας. Ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ), το FlyOver της Θεσσαλονίκης και οι αναβαθμίσεις των εθνικών οδών στην Πελοπόννησο συνιστούν τον νέο πυρήνα ανάπτυξης για τις μεταφορές και την περιφερειακή οικονομία.
ΒΟΑΚ: Έργο-ορόσημο για την Κρήτη
Ο Βόρειος Οδικός Άξονας (ΒΟΑΚ), ένα από τα μεγαλύτερα οδικά έργα που έχουν ποτέ σχεδιαστεί στην Ελλάδα, βρίσκεται πλέον στη φάση δημοπράτησης και έναρξης κατασκευών.
Με συνολικό μήκος άνω των 300 χιλιομέτρων και κόστος που υπερβαίνει τα 2 δισ. ευρώ, ο νέος αυτοκινητόδρομος φιλοδοξεί να συνδέσει το Καστέλι Χανίων με τον Άγιο Νικόλαο, διασφαλίζοντας υψηλά πρότυπα οδικής ασφάλειας και μειώνοντας δραστικά τους χρόνους μετακίνησης.
Οι πρώτες εργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει σε επιμέρους τμήματα με εργοτάξια να έχουν στηθεί από τον Ιούνιο, ενώ το κυρίως τμήμα Χανιά – Ηράκλειο βρίσκεται στη φάση συμβασιοποίησης μέσω ΣΔΙΤ και παραχώρησης.
Αναλυτικότερα, ο σχεδιασμός περιλαμβάνει τρεις επιμέρους εργολαβίες. Το τμήμα Χανιά–Ηράκλειο, το οποίο θα κατασκευαστεί με παραχώρηση και έχει εξασφαλισμένη ενίσχυση 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, το Χερσόνησος–Νεάπολη μέσω ΣΔΙΤ με προϋπολογισμό 238,7 εκατ. ευρώ και το Νεάπολη–Άγιος Νικόλαος, που θα χρηματοδοτηθεί απευθείας από το Δημόσιο.
Η πρόοδος στις συμβασιοποιήσεις έχει επιταχυνθεί το τελευταίο εξάμηνο, ενώ η τιμή διοδίου που προβλέπεται θα κυμαίνεται κοντά στα 0,063 ευρώ ανά χιλιόμετρο για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα. Ο ΒΟΑΚ αποτελεί δομικό έργο για την τουριστική και εμπορική δραστηριότητα του νησιού.
FlyOver Θεσσαλονίκης: Ο υπέργειος άξονας που αλλάζει την κυκλοφορία
Στη Βόρεια Ελλάδα, το FlyOver της Θεσσαλονίκης αλλάζει τους συσχετισμούς στην αστική κινητικότητα. Πρόκειται για τη νέα ανισόπεδη περιφερειακή οδό που θα καλύψει περίπου 13 χιλιόμετρα από την περιοχή της Ευκαρπίας έως την Καλαμαριά.
Το έργο εκτελείται μέσω σύμβασης ΣΔΙΤ 30ετούς διάρκειας και αποτελεί μια από τις πιο φιλόδοξες παρεμβάσεις εντός αστικού ιστού. Αν και η κατασκευαστική του δαπάνη ανέρχεται στα 378 εκατ. ευρώ, το συνολικό δημοσιονομικό αποτύπωμα υπολογίζεται σε περίπου 1,55 δισ. ευρώ μέχρι το 2052, λόγω των πληρωμών διαθεσιμότητας και της συντήρησης.
Σήμερα η πρόοδος των εργασιών έχει φτάσει περίπου στο 20%, με τον βασικό άξονα να αναμένεται να παραδοθεί στην κυκλοφορία τον Μάιο του 2027.
Ο νέος ανισόπεδος αυτοκινητόδρομος μήκους 13 χλμ. θα λειτουργεί παράλληλα με την υφιστάμενη Περιφερειακή Οδό, ανακουφίζοντας το κυκλοφοριακό και διαμορφώνοντας συνθήκες ασφαλέστερης και ταχύτερης διακίνησης.
Το έργο που υλοποιείται μέσω ΣΔΙΤ από την κοινοπραξία Άκτωρ Παραχωρήσεις – Mytilineos και βρίσκεται εντός του χρονοδιαγράμματος θα έχει εννέα νέες γέφυρες, τρεις σήραγγες και σύνδεση με κρίσιμες αρτηρίες της πόλης.
Πελοπόννησος: Ανάπτυξη με άξονες και συνδέσεις
Στην Πελοπόννησο, τρία έργα βρίσκονται στο επίκεντρο με πρώτο την σύνδεση Πύργος – Πάτρα, έργο 300 εκατ. ευρώ που υλοποιείται από την Ολυμπία Οδός Α.Ε. και αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2025.
Αναλυτικότερα, το έργο κατασκευής του αυτοκινητόδρομου Πάτρα–Πύργος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα οδικού έργου που «αναστήθηκε» μετά από πολύχρονες καθυστερήσεις και ακυρώσεις.
Το έργο εκτείνεται σε μήκος 74 χλμ., περιλαμβάνει 8 κόμβους, 15 γέφυρες και 2 σταθμούς εξυπηρέτησης, ενώ η ολοκλήρωση του βρίσκεται περίπου στο 70%.
Παρότι το έργο αυτό δεν χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, έχει την υποστήριξη τόσο του ΠΔΕ όσο και των τραπεζών μέσω της σύμβασης παραχώρησης.
Δεύτερο έργο η Νέα Εθνική Οδός Κορίνθου – Τρίπολης – Καλαμάτας που βρίσκεται υπό αναβάθμιση με έμφαση στην οδική ασφάλεια και την ανανέωση του εξοπλισμού.
Τέλος, αναβαθμίζεται η σύνδεση του λιμανιού της Καλαμάτας με το εθνικό οδικό δίκτυο, έργο που χρηματοδοτείται μέσω ΕΣΠΑ και έχει στρατηγική σημασία για τις μεταφορές εμπορευμάτων και τουριστών.
Η επόμενη ημέρα των υποδομών
Αυτό που καθίσταται σαφές είναι πως το νέο κύμα οδικών επενδύσεων λειτουργεί ως βασικός μοχλός οικονομικής αναθέρμανσης, με πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Η εμπλοκή ιδιωτικών κεφαλαίων, μέσω ΣΔΙΤ και παραχωρήσεων, περιορίζει τη δημοσιονομική πίεση, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζει την ταχύτερη υλοποίηση.
Το Ταμείο Ανάκαμψης, το νέο ΕΣΠΑ και τα έσοδα διοδίων χρηματοδοτούν την επόμενη μέρα στις υποδομές, σε μια συγκυρία όπου η Ελλάδα επιδιώκει να εδραιώσει τη θέση της ως κόμβος μεταφορών και logistics.
Το σίγουρο είναι ότι τα έργα αυτά, όταν ολοκληρωθούν, αναμένεται να αλλάξουν ριζικά το τοπίο των μετακινήσεων στη χώρα, συνδέοντας πιο άμεσα τις περιφέρειες με την εθνική παραγωγή.
