Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άνοιξε υπόθεση κατά της Σλοβακίας την Παρασκευή, κατηγορώντας τη χώρα για παραβίαση της νομοθεσίας της ΕΕ μετά την τροποποίηση του συντάγματός της, με την οποία η Σλοβακία διεκδικεί την εθνική κυριαρχία σε θέματα όπως το φύλο και το οικογενειακό δίκαιο.
Η Σλοβακία, υπό την ηγεσία του φιλορωσικού λαϊκιστή πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο, έχει έρθει ολοένα και πιο συχνά σε ρήξη με τους εταίρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη στάση της ΕΕ απέναντι στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τις πολιτικές για το κλίμα και τα κοινωνικά ζητήματα.
Τον Σεπτέμβριο, η Σλοβακία υιοθέτησε μια συνταγματική τροποποίηση, σύμφωνα με την οποία οι τοπικοί νόμοι θα έχουν προτεραιότητα έναντι της νομοθεσίας της ΕΕ σε θέματα που αφορούν την εθνική ταυτότητα, όπως η οικογένεια και το φύλο, την οποία ο Φίκο χαρακτήρισε «φράγμα κατά του προοδευτισμού».
Η Επιτροπή δήλωσε την Παρασκευή ότι απέστειλε επιστολή επίσημης ειδοποίησης στη Σλοβακία για τις αλλαγές αυτές. Η Σλοβακία απάντησε ότι η τροποποίηση του συντάγματος εξαιτίας αυτής της διαδικασίας είναι αδιανόητη.
Τεταμένες σχέσεις με την ΕΕ
«Αυτή η αλλαγή παραβιάζει την αρχή της υπεροχής του δικαίου της ΕΕ, η οποία αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο του νομικού συστήματος της Ένωσης, μαζί με τις αρχές της αυτονομίας, της αποτελεσματικότητας και της ομοιόμορφης εφαρμογής της νομοθεσίας της Ένωσης», δήλωσε η Επιτροπή σε ανακοίνωσή της.
«Ακόμα και όταν ένα κράτος μέλος τροποποιεί το σύνταγμά του, μια τέτοια άσκηση εθνικής αρμοδιότητας δεν μπορεί να παρακάμψει την ανάγκη συμμόρφωσης με τις θεμελιώδεις αρχές του δικαίου της Ένωσης.»
Η Σλοβακία έχει δύο μήνες για να απαντήσει.
Ο Φίτσο δήλωσε σε τηλεοπτική ενημέρωση ότι η τροποποίηση αφορά μόνο ζητήματα εθνικής ταυτότητας και όχι άλλους τομείς στους οποίους η ΕΕ έχει νομοθετικά δικαιώματα, και ότι θεωρεί το συνταγματικό άρθρο σύμφωνο με το δίκαιο της ΕΕ.
«Δεν θα υπάρξει αλλαγή στο σύνταγμα. Είναι αδιανόητο και δεν υπάρχει λόγος για κάτι τέτοιο», είπε ο Φίτσο.
Η συνταγματική τροποποίηση ορίζει ότι μόνο το αρσενικό και το θηλυκό θα αναγνωρίζονται ως φύλα και ότι τα σχολικά προγράμματα πρέπει να σέβονται τις πολιτιστικές και ηθικές θέσεις που καθιερώνει το σύνταγμα. Επίσης, αυστηροποιεί τους κανόνες για τις υιοθεσίες.
Ο Φίτσο έχει επικρίνει τη φιλελεύθερη δημοκρατία και έχει αναφερθεί στα οφέλη της κυβερνητικής αποτελεσματικότητας σε μη δημοκρατικές χώρες.
Έχει επίσης προτείνει τον περιορισμό του αριθμού των κομμάτων στη Σλοβακία για να διευκολυνθεί ο σχηματισμός κυβερνήσεων.
Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Φίκο δήλωσε ότι, ενώ η ΕΕ είναι ένα σπουδαίο εγχείρημα, δεν διοικείται καλά. Έχει επίσης αναφερθεί στην ανάγκη προετοιμασίας για πιθανή κατάρρευση της Ένωσης.
Η φιλοδυτική αντιπολίτευση στη Σλοβακία κατηγορεί τον Φίτσο ότι προετοιμάζει το έδαφος για έξοδο της χώρας από την ΕΕ.
Ο Φίτσο έχει συναντηθεί με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, συμπεριλαμβανομένης ιδιωτικής συνάντησης τον Δεκέμβριο του 2024.
Μετά τις διαδηλώσεις ενάντια στη φιλορωσική του στάση μετά το ταξίδι εκείνο, κατηγόρησε ακτιβιστές της αντιπολίτευσης ότι ετοιμάζουν πραξικόπημα.
Τις 17 Νοεμβρίου, στην επέτειο του τέλους της κομμουνιστικής κυριαρχίας το 1989, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν σε όλη τη Σλοβακία ενάντια στις πολιτικές του Φίτσο.
