Δεν μπορώ να γνωρίζω πού θα καταλήξει η προεδρία Τραμπ για τις ΗΠΑ και τον κόσμο. Είναι όμως σαφές ότι οι ΗΠΑ του Τραμπ εγκαταλείπουν την έστω και διπλωματική προσήλωση στο διεθνές δίκαιο και στον ρόλο της ηγέτιδας δύναμης του ελεύθερου κόσμου που διαβουλεύεται και συναποφασίζει με τους βασικούς της εταίρους.
Οι ΗΠΑ του Τραμπ κινούνται αποκλειστικά στη βάση της κυνικής εκμετάλλευσης του πλεονεκτήματος που τους δίνουν η οικονομική και η στρατιωτική τους ισχύ. Για την Ουάσιγκτον δεν υπάρχουν φίλοι, σύμμαχοι ή κανόνες· υπάρχουν μόνο συμφέροντα.
Κάποια στιγμή θα προκύψουν αντισυσπειρώσεις – τόσο από εχθρούς όσο και από φίλους των ΗΠΑ. Ωστόσο, προς το παρόν, η νέα αμερικανική στρατηγική ευνοεί τα ελληνικά συμφέροντα και δημιουργεί ένα πραγματικό παράθυρο ευκαιρίας.
Τα εξοπλιστικά προγράμματα που μας δίνουν προβάδισμα έναντι της Τουρκίας, η ανάδειξη της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο, η μετατροπή της Ελευσίνας σε διαμετακομιστικό κέντρο για τις ΗΠΑ, οι γεωτρήσεις εντός περιοχών που αμφισβητεί η Άγκυρα με την κάλυψη της Ουάσιγκτον – όλα αυτά καταδεικνύουν ότι οι ΗΠΑ αναδεικνύουν τη χώρα μας σε προνομιακό εταίρο στην περιοχή.
Αποδεικνύεται επίσης ότι έχει προηγηθεί σοβαρή διπλωματική και οικονομική προετοιμασία από την ελληνική κυβέρνηση, η οποία έμεινε μυστική καθ’ όλη την περίοδο που εδώ ακούγαμε διάφορα «ψέκια» να αποκαλύπτουν τις πληροφορίες τους πως έρχεται η νέα πρέσβης για να διορίσει νέα κυβέρνηση.
Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν ένα παράθυρο ευκαιρίας που, αν αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την ελληνική οικονομία και να επιταχύνει την πραγματική σύγκλιση με την Ε.Ε. Ταυτόχρονα ανοίγουν προοπτική ανάταξης της γεωπολιτικής ισχύος της χώρας σε μια περίοδο όπου η Τουρκία βρίσκεται στην κορύφωση της δημογραφικής και οικονομικής της δυναμικής.
Ο νέος πρόεδρος, όμως, έχει επιδείξει σημάδια ασυναρτησίας και κυκλοθυμικότητας. Τη μία μέρα επιβάλλει δασμούς 100%, την επόμενη εβδομάδα τους αποσύρει. Αυτό σημαίνει πως προσπαθούμε να εκμεταλλευτούμε το παράθυρο ευκαιρίας, αλλά είμαστε έτοιμοι και για το χειρότερο σενάριο.
Συνεχίζουμε το εξοπλιστικό πρόγραμμα και την αναμόρφωση των ενόπλων δυνάμεων, της παιδείας και του κράτους. Παράλληλα, επεκτείνουμε τις αμυντικές συνεργασίες με Ισραήλ και Γαλλία που είναι χώρες της περιοχής μας και βλέπουν με ανησυχία τις νεοοθωμανικές φιλοδοξίες της Τουρκίας. Παράλληλα, υποστηρίζουμε (έστω και με το μικρό μας βάρος) τις δυνάμεις που θέλουν την περαιτέρω ενοποίηση της Ε.Ε., η οποία αυτή την περίοδο περνάει υπαρξιακή κρίση.
Το παράθυρο ευκαιρίας που δημιουργεί η πολιτική Τραμπ για την περιοχή, αν το εκμεταλλευτούμε σωστά, μας δίνει ένα περιθώριο 10-20 χρόνων.
Μέχρι τότε, η Τουρκία πιθανότατα θα έχει εισέλθει σε τροχιά δημογραφικής κόπωσης, ενώ οι επεκτατικές της διαθέσεις είτε θα έχουν ανακοπεί είτε θα ατονήσουν.
Οι επεκτατικές τάσεις συνήθως είναι συνυφασμένες με τη δυναμική οικονομική ανάπτυξη και κυρίως την πληθυσμιακή. Δημογραφικά η Τουρκία βρίσκεται στην κορυφή.
Παραδόξως πάμε καλύτερα από ό,τι θα μπορούσε να προβλέψει κάποιος πριν από μερικά χρόνια (ακόμη και πριν από μερικούς μήνες). Αυτό δεν σημαίνει πως έχουμε εξασφαλίσει κάτι. Τα οφέλη τέτοιων κινήσεων είναι μακροπρόθεσμα.
Τα οφέλη της παραμονής στον Ελεύθερο Κόσμο μετά τον εμφύλιο τα είδαμε ύστερα από 20 χρόνια, όταν η χώρα εκτοξεύθηκε από τα ερείπια στις 30 πλουσιότερες του κόσμου. Βέβαια, πάλι τότε κάποιοι φώναζαν πως ήμασταν η «ψωροκώσταινα» της Ευρώπης.
Αυτό δύσκολα θα αλλάξει. Δεν είναι θέμα κυβέρνησης ή οικονομικής πολιτικής· είναι κάτι που οφείλεται στα βαλκανικά ήθη και έθιμα της καθ’ ημάς Ανατολής. Αυτό που μπορούμε να καταφέρουμε είναι να διατηρήσουμε τη μεταπολεμική θέση ευημερίας στην περιοχή μας.
Στον σημερινό κόσμο, λοιπόν, δεν υπάρχει «ηθική υπεροχή»· υπάρχει θέση στον χάρτη, ρόλος στα δίκτυα, συμμαχίες και ισχύς.
Αν και πρωτοφανές, πάμε καλά.
Υ.Γ.: Ανυπομονώ να ακούσω την επόμενη ομιλία του Κώστα Καραμανλή για την «υποχωρητικότητα» της Ελλάδας στα εθνικά θέματα και την «έλλειψη στρατηγικού οράματος» στην οικονομία και τη γεωπολιτική.
📬🖊️ Επιστολές αναγνωστών
Σχετικά με το άρθρο σας Εκτός από ηλίθιοι είναι και παλιάνθρωποι (+ Βουγονία)...
Γεια και χαρά.
Σχετικά με το άρθρο σας «Εκτός από ηλίθιοι είναι και παλιάνθρωποι (+ Βουγονία)…» και τις επιστολές αναγνωστών, θα ήθελα να σχολιάσω τα εξής.
Ο Λάνθιμος ασχολείται με χιλιοειπωμένα θέματα με το δικό του χαρακτηριστικό στυλ και τη μούσα του, την Έμα Στόουν. Είναι ο νέος Μ. Νάιτ Σιάμαλαν («Έκτη Αίσθηση», «Οιωνός», «The Village» κ.ά.). Και δεν το λέω για να τον μειώσω· αφού του «έκατσε», καλώς και το συνεχίζει.
Εξάλλου, η βιομηχανία ταινιών χρειάζεται και κράχτες για να συνεχίσει να προσελκύει πελάτες και να πουλάει τα προϊόντα της. Όπως το βιβλίο του Τσίπρα, για το οποίο ο εκδοτικός οίκος ισχυρίζεται ότι «η αγορά έχει να δει τέτοιες προπαραγγελίες από τον Χάρι Πότερ» (…), αν και τα βιβλία του Χάρι Πότερ εκδόθηκαν από άλλον οίκο. Τέτοιο σούσουρο γύρω από ένα βιβλίο —οποιοδήποτε βιβλίο— ανεβάζει τις πωλήσεις των βιβλίων γενικώς.
Σημειώστε ότι η ταινία του Λάνθιμου αποτελεί διασκευή της νοτιοκορεάτικης μαύρης κωμωδίας Save the Green Planet! Προσωπικά προτείνω την ταινία Bug (2006) με τον Michael Shannon. Συνωμοσιολογία και παράνοια μέχρι τελικής πτώσης. Καλή διασκέδαση!
Όσον αφορά τον χαρακτηρισμό «Ρωμιός» και ρωμιοσύνη, θεωρώ ότι Ρωμιός και Έλληνας ή Νεοέλληνας είναι το ίδιο. Ρωμιοί λέγονταν οι πολίτες του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους και του Βυζαντίου, και Ρουμ ο ορθόδοξος χριστιανός πολίτης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Υπενθυμίζω ότι ο ελλαδικός χώρος αποτελούσε τμήμα μεγάλων και ιστορικών αυτοκρατοριών για πολλούς αιώνες: Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, Βυζαντινή αυτοκρατορία και Οθωμανική αυτοκρατορία. Η δε νεοελληνική εθνική συνείδηση άρχισε να διαμορφώνεται μερικές δεκαετίες πριν το 1821.
Μην ξεχνάμε ότι τα έθνη-κράτη αποτελούν προϊόν του 19ου αιώνα. Οι δε εθνικές ιδεολογίες όλων των κρατών δεν είναι και τόσο bulletproof, που λένε οι Αγγλοσάξονες, και εμπεριέχουν μεταξύ άλλων και ανακρίβειες, θρύλους και μύθους, ακόμα και ψεύδη —αν και όλα αυτά είναι αναμενόμενα και φυσιολογικά όταν προσπαθείς να συνδέσεις το τώρα με μια συνέχεια μέσα στον χωροχρόνο, που πάει πολύ πίσω στο παρελθόν.
Ο Πατριάρχης Ρωμιούς μας αποκαλεί. Ο μακαρίτης ο τέως, σε συνέντευξή του σε γνωστό δημοσιογράφο, είχε πει: «Να ξέρει ο Ρωμιός τι ακριβώς θέλει ο πρωθυπουργός και τι θέλει ο ίδιος από τον πρωθυπουργό του». https://www.huffingtonpost.gr/kinonia/ke-o-ekptotos-epimeni-den-ime-o-proin-vasilias-ime-o-vasilias-konstantinos-telia-ke-pavla/
Ο Αντώνης Σαμαράς, στην εναρκτήρια εκδήλωση του Ιδρύματός του, είχε πει το χιλιοειπωμένο «Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις».
https://lastpoint.gr/omilia-idrymatos-antoni-samara/
Η Wikipedia, στο λήμμα «Ιστορία της οικονομίας της Ελλάδας», ξεκινάει:
«Κατά την Τουρκοκρατία, οι Ρωμιοί, όπως και οι άλλοι λαοί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εξασκούσαν τα επαγγέλματά τους, λειτουργούσαν τις βιοτεχνίες τους και εμπορεύονταν».
https://el.wikipedia.org/wiki/Ιστορία_της_οικονομίας_της_Ελλάδας
ΥΓ1: Μια και ανέφερα τον Michael Shannon, δείτε και το Take Shelter (2011) με πρωταγωνιστή τον ίδιο. Διότι όσο η ανθρωπότητα δεν παίρνει σοβαρά μέτρα (και δεν υποστηρίζω την κατάργηση της ελεύθερης οικονομίας), τόσο θα βλέπουμε να ξεφυτρώνουν όλο και πιο ακραίες μορφές περιβαλλοντικού ακτιβισμού και θρησκευτικού τύπου υστερίες (δυστυχώς…). Για παράδειγμα, ήδη από παλιά συζητούνταν ότι πρέπει να μειωθεί η κατανάλωση κρέατος (όχι να εξαλειφθεί), διότι έχει φτάσει σε ανυπέρβλητα ύψη. Πενήντα δισεκατομμύρια ζώα εκτρέφονταν και θανατώνονταν το 2005. Ξέρετε τι έχει αλλάξει από τότε; Μετά από 20 χρόνια το νούμερο έχει ανέβει στα 100 δισ. Και εμείς ασχολούμαστε με γκουρμεδιές και με το πόσα ζευγάρια παπούτσια έχει το κάθε σελέμπριτι στη ντουλάπα του…
Οι φυσικοί πόροι είναι πεπερασμένοι, αλλά οι ανάγκες της ανθρωπότητας δεν έχουν ταβάνι. Πρέπει να αλλάξουν πολλά: το lifestyle των κατοίκων του πλανήτη είναι το πρώτο και σημαντικότερο, και δεύτερον ένας νέου τύπου καπιταλισμός; Ή ένας καπιταλισμός με διαφορετική κατεύθυνση; Προς το διάστημα ίσως; Ένας καπιταλισμός με οικολογικό αποτύπωμα; Δεν γνωρίζω επακριβώς· οι πολιτικοί και οι οικονομολόγοι θα πρέπει να αρχίσουν να στίβουν τα κεφάλια τους για να βγάλουν ιδέες, αλλιώς η απότομη κατρακύλα από μεγάλο ύψος θα μας πονέσει περισσότερο και από έναν παγκόσμιο πόλεμο με πυρηνικά. Δείτε το The Road (2009) για να πάρετε μία μικρή υποψία.
ΥΓ2: Όσον αφορά την ιερή αγελάδα της ρωμιοσύνης, δηλαδή το συνταξιοδοτικό της – που όσα και να ρίξεις θα τα απορροφήσει και θα ζητάει και άλλα, ωσάν μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία – της αφιερώνω την ταινία Ghost Stories (2017).
https://www.imdb.com/title/tt5516328/
M.M.
