Συνεχίζονται τα προβληματα στις μεγάλες δημοπρασίες, ειδικά στα μεσομακροπρόθεσμης διάρκειας ομόλογα, στις οικονομίες με υψηλό χρέος όπως είναι οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία.
Mπορεί η Fed και η ΒοJ να σώζουν μέχρι στιγμή την παρτίδα- περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ και εδώ- όμως το ότι υποχρεώνονται να παρέμβουν οι Κεντρικές Τράπεζες προκειμένου να μην υπάρξουν ατυχήματα δεν αποτελεί καθησυχαστικό στοιχείο για τους διαχειριστές κινδύνου.
Στην ιαπωνική αγορά μάλιστα είχαμε την Τετάρτη δεύτερο γύρο προβληματισμού, με τη νέα έκδοση κρατικού ομολόγου 40ετών να παρουσιάζει εξαιρετικά χαμηλή ζήτηση.
Πιο συγκεκριμένα, το υπουργείο Οικονομικών πούλησε περίπου 500 δισ. γιεν -3,46 δισ. δολάρια- σε 40ετή ομόλογα με λόγο προσφοράς προς κάλυψη 2,21. Είναι ο χαμηλότερος λόγος από την πώληση τον Ιούλιο του περασμένου έτους και πολύ κάτω από τον ιστορικό μέσο όρο του 3, κάτι που υποδηλώνει εξαιρετικά χλιαρή ζήτηση.
Υπενθυμίζουμε ότι και στις 20 Μαΐου, η ιαπωνική αγορά ομολόγων «ζορίστηκε» στη δημοπρασία 20ετών ομολόγων, με τη ζήτηση να είναι η ασθενέστερη εδώ και μια δεκαετία, καθώς ο λόγος προσφοράς προς κάλυψη μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2012.
Η εξαιρετικά ασθενή επενδυτική όρεξη συμπαρέσυρε όλη την καμπύλη αποδόσεων, με το ΥΠΟΙΚ να ανακοινώνει ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο τροποποίησης της σύνθεσης του προγράμματος ομολόγων του για το τρέχον οικονομικό έτος προκειμένου να αποφύγει την έκδοση υπερ-μακροπρόθεσμων ομολόγων.
Αν και δεν αναμένεται αλλαγή στο συνολικό μέγεθος της έκδοσης χρέους, το Υπουργείο Οικονομικών εξετάζει τη μείωση των εκδόσεων 20ετών, 30ετών και 40ετών ομολόγων, αυξάνοντας την έκδοση βραχυπρόθεσμου χρέους.
Αναλυτές και αγορά «χαιρέτησαν» την πιθανή κίνηση του Υπουργείου Οικονομικών και οι αποδόσεις αποκλιμακώθηκαν ως ένα σημείο, εντούτοις η επενδυτική όρεξη για τα ιαπωνικά ομόλογα δεν ανέβηκε ιδιαίτερα, όπως κατέδειξε η δημοπρασία της Τετάρτης.
Βλέπετε, παρά την κίνηση το υπουργείου Οικονομικών οι προβληματισμοί των επενδυτών εξακολουθούν να υφίστανται και περιλαμβάνουν:
-Την ανησυχία ότι οι φορολογικές περικοπές και οι μεγάλες δαπάνες ενόψει των εκλογών της Άνω Βουλής τον Ιούλιο, θα αυξήσουν το ήδη τεράστιο δημόσιο χρέος της χώρας. Εξέλιξη που θα μπορούσε να οδηγήσει στην υποβάθμιση των ιαπωνικών ομολόγων.
-Την πεποίθηση ότι η μειωμένη ζήτηση από τους παραδοσιακούς αγοραστές για μακροπρόθεσμα ομόλογα, όπως είναι οι ασφαλιστικές εταιρείες ζωής θα συνεχιστεί, λόγω της νέας καμπύλης προεξόφλησης υποχρεώσεων που προκύπτει από τους νέους κανονισμούς φερεγγυότητας.
Πράγματι οι ασφαλιστικές έχουν μειώσει τις αγορές μακροπρόθεσμου χρέους, καθώς εδώ και χρόνια κάθονται πάνω σε αρνητικό χάσμα διάρκειας.
Υπενθυμίζουμε εν συντομία ότι το χάσμα διάρκειας αναφέρεται στη διαφορά μεταξύ της διάρκειας των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων που κατέχουν χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως τράπεζες ή ασφαλιστικές εταιρείες. Στην Ιαπωνία, οι ασφαλιστές ζωής αντιμετωπίζουν ιστορικά ένα αρνητικό χάσμα διάρκειας, που σημαίνει ότι η διάρκεια των υποχρεώσεών τους υπερβαίνει αυτή των περιουσιακών τους στοιχείων.
Για να διαχειριστούν αυτό το αρνητικό χάσμα διάρκειας, οι ασφαλιστές ζωής συνήθως αγοράζουν μακροπρόθεσμα ομολογιακά δάνεια για να αντιστοιχούν καλύτερα στη διάρκεια των υποχρεώσεών τους.
Ωστόσο, στο τρέχον περιβάλλον αυξανόμενων αποδόσεων και συνεχών αυξήσεων των επιτοκίων, η συνέχιση της συσσώρευσης μακροπρόθεσμων ομολόγων αυξάνει τους κινδύνους υποτίμησης των περιουσιακών τους στοιχείων, γι’αυτό και πολλές ασφαλιστικές εταιρείες ζωής επιλέγουν να μείνουν εκτός αγοράς όσον αφορά το μακρινό άκρο της καμπύλης.
Το γεγονός ότι η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία ζωής της Ιαπωνίας ανέφερε πρόσφατα ότι οι ζημίες από ιαπωνικά ομόλογα τριπλασιάστηκαν στα 3,6 τρις γιεν από τον Μάρτιο, είναι ενδεικτικό για το κλίμα ανησυχίας που υπάρχει μεταξύ των ασφαλιστών.
Το κλίμα αυτό επιβαρύνεται και από τις συμφωνίες αντασφάλισης.
Οι αντασφαλιστικές αναλαμβάνουν περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις από τις ασφαλιστικές ζωής και αντικαθιστούν τα περιουσιακά στοιχεία με προϊόντα υψηλότερης απόδοσης. Εν ολίγοις, πουλάνε τα ιαπωνικά ομόλογα ειδικά τις μακρινές λήξεις, προκειμένου να τα αντικαταστήσουν με assets υψηλότερης απόδοσης.
Και όλα αυτά ενώ η Τράπεζα της Ιαπωνίας συνεχίζει να μειώνει τις αγορές ομολόγων εν μέσω ενός κύκλου αύξησης των επιτοκίων. Από τη στιγμή δε που εξακολουθούν να υπάρχουν επίμονες πληθωριστικές πιέσεις, ο κύκλος αυτός δεν φαίνεται να ολοκληρώνεται σύντομα.
Όλα αυτά μεταφράζονται σε πτώση των τιμών και αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων, άρα και λογιστικές ζημίες των χαρτοφυλακίων που κατέχουν ομόλογα.
Πρόσφατο δημοσίευμα του Βloomberg με τίτλο: Οι κορυφαίες ασφαλιστικές εταιρείες στην Ιαπωνία βλέπουν μη πραγματοποιημένες ζημίες ομολόγων ύψους 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων, επεσήμανε τους μεγάλους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι ασφαλιστικές από την άνοδο των επιτοκίων.
Αν και σύμφωνα με το δημοσίευμα προς το παρόν δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία, εντούτοις το γεγονός ότι τέσσερις από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες ζωής της Ιαπωνίας ανέφεραν περίπου 60 δισ. δολάρια μη πραγματοποιημένες ζημίες από τις διακρατήσεις τους σε εγχώρια ομόλογα για το τελευταίο οικονομικό έτος, υποδεικνύει την κατάσταση της αγοράς, πόσο μάλλον από τη στιγμή που τα στοιχεία αναφέρονται μέχρι τα τέλη Μαρτίου και έκτοτε οι αποδόσεις έχουν επιβαρυνθεί εκ νέου.
Η Meiji Yasuda Life Insurance Co δήλωσε ότι οι ζημίες από εγχώρια ομόλογα υπεροκταπλασιάστηκαν σε περίπου 1,38 τρισ. γιεν -9,7 δισ. δολάρια- στα τέλη Μαρτίου, σε σύγκριση με 161,4 δισ. γιεν ένα χρόνο νωρίτερα.
Η Sumitomo Life Insurance Co δήλωσε ότι οι μη πραγματοποιημένες ζημίες από ομόλογα υπερτριπλασιάστηκαν σε 1,518 τρισ. γιεν.
Σε συνδυασμό με τα στοιχεία από τις Dai-ichi Life και Nippon Life, τη μεγαλύτερη ασφαλιστική της Ιαπωνίας και έκτη παγκοσμίως, οι συνολικές λογιστικές ζημίες φτάνουν τα 8,5 τρισ. γιεν, περίπου τετραπλάσιες σε σχέση με πέρυσι.
Είναι ώρα για πανικό;
Την Τρίτη αναρωτηθήκαμε αν όλα αυτά έχουν «άρωμα» από την κρίση των περιφερειακών τραπεζών στις ΗΠΑ τον Μάρτιο του 2023!
Σύμφωνα με τους αναλυτές, δεν είμαστε ακόμα σε αυτό το σημείο.
Για παράδειγμα, όσον αφορά τις μη πραγματοποιημένες ζημίες ομολόγων της Meiji Yasuda, σύμφωνα με τον Toshihiro Matsuo, διευθυντή της S&P Global Ratings είναι ουδέτερες ως προς την πιστωτική της ποιότητα, καθώς η ασφαλιστική διατηρεί άφθονα μη πραγματοποιημένα κέρδη από εισηγμένες μετοχές, τα οποία θα είναι σε θέση να απορροφήσουν τις πραγματοποιούμενες ζημίες ομολόγων εάν χρειαστεί». (σ.σ: Τουτέστιν αν χρειαστεί η ασφαλιστική θα προβεί σε πωλήσεις μετοχών).
Σύμφωνα επίσης με τους αναλυτές οι μη πραγματοποιημένες ζημίες ομολόγων δεν οδηγούν απαραίτητα σε πραγματικές πωλήσεις, επειδή οι ασφαλιστικές εταιρείες τείνουν να διακρατούν τα ομόλογα μέχρι τη λήξη τους.
Βέβαια στην κρίση των περιφερειακών τραπεζών του 2023 αυτό δεν εμπόδισε την αγορά από κινήσεις πανικού. Όμως οι αναλυτές επισημαίνουν ότι αυτή τη φορά υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά: Σύμφωνα με έναν νέο κανόνα, τα υψηλότερα επιτόκια μειώνουν την αξία τόσο των περιουσιακών στοιχείων όσο και των υποχρεώσεων και δεν επηρεάζουν το ρυθμιστικό μέτρο δημοσιονομικής ευρωστίας.
Υπάρχει επίσης ακόμη «κάποια απόσταση» μέχρι οι μη πραγματοποιημένες ζημίες να αυξηθούν τόσο πολύ ώστε να χρειαστούν πωλήσεις σύμφωνα με τον Kenichiro Kitamura, γενικό διευθυντή στο τμήμα επενδυτικού σχεδιασμού και έρευνας της Meiji Yasuda.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Sumitomo Life, Nobuji Takao, δήλωσε με τη σειρά του ότι η πιθανότητα περαιτέρω αύξησης των αποδόσεων των μακροπρόθεσμων ομολόγων δεν είναι υψηλή, δεδομένου ότι έχουν αυξηθεί αρκετά μέχρι τώρα, ενώ και ο διευθύνων σύμβουλος της Nippon Life, Akira Tsuzuki, ήταν καθησυχαστικός εκτιμώντας ότι: «Επειδή οι μη πραγματοποιημένες ζημίες αυξάνονται, αυτό δεν σημαίνει ότι κάτι τρομερό θα συμβεί ξαφνικά».
Όλα καλά λοιπόν;
Εξαρτάται από τη συνέχεια.Εάν οι κυβερνήσεις συνεχίσουν να αγνοούν τι γίνεται στις αγορές των ομολόγων αυξάνοντας τις δαπάνες και την έκδοση χρέους, τότε τα ομόλογα θα συνεχίσουν να υποχωρούν και οι ασφαλιστικές εταιρείες ενδέχεται να χρειαστεί να εκποιήσουν ορισμένες από τις συμμετοχές τους, ακόμη και αν οι μειώσεις δεν έχουν φτάσει σε επίπεδα όπου πρέπει να εξεταστούν οι απομειώσεις.
Για παράδειγμα μπορεί να αναγκαστούν να πουλήσουν ομόλογα, εάν η αύξηση των επιτοκίων ωθήσει τους επενδυτές να ακυρώσουν ασφαλιστήρια συμβόλαια για να τοποθετήσουν τα μετρητά τους σε περιουσιακά στοιχεία με καλύτερες αποδόσεις. Και οι εταιρείες ενδέχεται επίσης να πουλήσουν χρέη χαμηλότερης απόδοσης για να τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους σε ομόλογα με υψηλότερα κουπόνια.
Μια τέτοια εξέλιξη θα έπληττε ποικιλοτρόπως τόσο τις ασφαλιστικές όσο και τις τράπεζες, αποσταθεροποιώντας τις χρηματοπιστωτικές αγορές, κάτι που σημείωσε και ο Γενικός Διευθυντής της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Συμπερασματικά, η ευρύτερη παγκόσμια σύσφιξη των συνθηκών στην αγορά ομολόγων θέλει επαγρύπνηση και αυξημένη προσοχή. Δεν πρέπει να υποβαθμίζουμε το γεγονός ότι οι παγκόσμιες αγορές έχουν κλονιστεί πρόσφατα από έντονες πωλήσεις ομολόγων, συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών ομολόγων, καθώς οι σαρωτικοί δασμοί και οι ήξεις αφίξεις του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ αύξησαν συν των άλλων και τις ανησυχίες για το status του αμερικανικού δημόσιου χρέους ως το ασφαλέστερο καταφύγιο στον κόσμο.
Εφεξής λοιπόν η επενδυτική κοινότητα πρώτα θα πρέπει να τσεκάρει τις συνθήκες στις αγορές των ομολόγων και μετά των μετοχών.
SOS και από τη BIS
Ο Αγκουστίν Κάρστενς, Γενικός Διευθυντής της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών –BIS- σε ομιλία του σε συνέδριο που διοργάνωσε η Τράπεζα της Ιαπωνίας στο Τόκιο, κάλεσε τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να περιορίσουν την «αδιάκοπη» αύξηση του δημόσιου χρέους, καθώς τα υψηλότερα επιτόκια καθιστούν μη βιώσιμη τη δημοσιονομική πορεία για ορισμένες χώρες.(σ.σ: Η BIS στοχεύει στην ενίσχυση της διεθνούς νομισματικής και δημοσιονομικής συνεργασίας μεταξύ των κεντρικών τραπεζών).
Όπως σημείωσε ο Κάρστενς, τα μεγάλα ελλείμματα και το υψηλό χρέος ήταν διαχειρίσιμα όταν τα επιτόκια ήταν ιδιαίτερα χαμηλά μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, γεγονός που επέτρεψε στις δημοσιονομικές αρχές να αποφύγουν δύσκολες επιλογές όπως η μείωση των δαπανών ή η αύξηση των φόρων.
Ωστόσο, οι ημέρες των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων έχουν περάσει και ως εκ τούτου «οι δημοσιονομικές αρχές έχουν ένα στενό χρονικό περιθώριο για να τακτοποιήσουν τα του οίκου τους προτού η εμπιστοσύνη του κοινού στις δεσμεύσεις τους αρχίσει να κλονίζεται» .
Ο Κάρστενς υπογράμμισε ότι «οι αγορές ήδη συνειδητοποιούν το γεγονός ότι ορισμένες οδοί δεν είναι βιώσιμες» προειδοποιώντας ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσαν ξαφνικά να αποσταθεροποιηθούν ενόψει μεγάλων ανισορροπιών.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι προειδοποιήσεις αυτές ήρθαν μετά τις πρόσφατες αυξήσεις στις αποδόσεις των ομολόγων των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας αλλά και της Ευρώπης, λόγω των προσδοκιών της αγοράς ότι οι κυβερνήσεις τους θα αυξήσουν τις δαπάνες που χρηματοδοτούνται από το αυξημένο χρέος.
Υπενθυμίζουμε ότι ήδη η Fed προέβει τον προηγούμενο μήνα σε άτυπη ποσοτική χαλάρωση.(σ.σ: Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Αν οι Κεντρικές Τράπεζες όμως αναγκαστούν να χρηματοδοτήσουν το δημόσιο χρέος, τότε θα οδηγηθούμε σε δημοσιονομική κυριαρχία επί της νομισματικής πολιτικής, σύμφωνα με τον Κάρστενς.
Το αποτέλεσμα θα είναι η αύξηση του πληθωρισμού και οι απότομες υποτιμήσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Γι’αυτό είναι απαραίτητο οι δημοσιονομικές αρχές να περιορίσουν την υπέρμετρη αύξηση του δημόσιου χρέους, παρά το γεγονός ότι αντιμετωπίζουν πιέσεις λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, της κλιματικής αλλαγής και των υψηλότερων αμυντικών δαπανών.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
