Ο πρόεδρος Τραμπ χαρακτήρισε τον νέο μουσουλμάνο δήμαρχο της Νέας Υόρκης «κομμουνιστή» και υποσχέθηκε πως θα μειώσει τη χρηματοδότηση προς την πόλη. Η αλήθεια είναι πως ένας δήμαρχος για την πρωτεύουσα της καπιταλιστικής Δύσης, που είναι ταυτόχρονα μουσουλμάνος και αριστερός, μοιάζει με αυτοκτονικό εφιάλτη για ολόκληρο τον δυτικό κόσμο.
Ο αριστερός, μουσουλμάνος, νέος δήμαρχος της Νέας Υόρκης έχει τελειώσει ακριβά ιδιωτικά σχολεία και έχει φοιτήσει σε ακόμη ακριβότερα πανεπιστήμια, αφού οι ινδοαφρικανικής καταγωγής γονείς του ανήκουν στην οικονομική και πνευματική ελίτ της πόλης και των ΗΠΑ.
Το φαινόμενο είναι σύνηθες: τα παιδιά των πλούσιων αριστερών, υπό το βάρος του ενοχικού συνδρόμου, να πλειοδοτούν σε «αριστεροσύνη».
Ο νέος δήμαρχος, Ζοχράν Μαμντάνι, έχει υποσχεθεί τα πάντα στον πληθυσμό της πόλης, που υποφέρει από ακρίβεια στα τρόφιμα, στη στέγη και γενικά από το απλησίαστο κόστος διαβίωσης στη πολυφυλετική μεγαλούπολη.
Το μόνο ίσως που δεν σκέφτηκε να υποσχεθεί είναι να μειώσει – την περίοδο του καλοκαιρινού καύσωνα – τη θερμοκρασία στο κέντρο της πόλης, όπως έκανε στην Ελλάδα ο δήμαρχος των Αθηνών...
Όσο πιθανό είναι ο δήμαρχος της Αθήνας να μειώσει τη θερμοκρασία στην Κυψέλη κατά 4-5 βαθμούς, άλλο τόσο είναι πιθανό ο Μαμντάνι να μειώσει τις τιμές των ενοικίων και των τροφίμων.
Όπου στον κόσμο οι τιμές είναι υψηλές, κυρίως είναι επειδή υπάρχει επαρκής αριθμός ανθρώπων που τις πληρώνει.
Πριν 2-3 χρόνια που βρέθηκα στη Νέα Υόρκη, ένα χάμπουργκερ στον δρόμο με μια μπύρα στοίχιζαν 50 δολάρια. Ο μισθός του παιδιού που έφερνε τα ποτήρια ξεκινούσε από 5.000 δολάρια τον μήνα – όσο σχεδόν και το ενοίκιο σε μια τρώγλη. Φυσικά, ο μισθός του σερβιτόρου ξεκινούσε από διπλάσιο επίπεδο.
Το πρόβλημα της ακρίβειας στη Δύση συνοδεύεται από την έκπτωση και τη φτωχοποίηση της άλλοτε πανίσχυρης μεσαίας τάξης, η οποία κρατούσε την ισορροπία στο οικονομικό και πολιτικό σύστημα.
Κατά την περίοδο της παγκοσμιοποίησης, οι παραγωγικές θέσεις εργασίας έφυγαν από τη Δύση αναζητώντας φθηνότερα μεροκάματα στις εξαθλιωμένες – από τον κομμουνιστικό μεσαίωνα – οικονομίες της Ανατολικής Ευρώπης και κυρίως της Κίνας.
Το κενό εισοδημάτων που άφησε η φυγή της παραγωγής στη Δύση καλύφθηκε από την αύξηση του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους.
Το χρέος έγινε «εισόδημα», το οποίο, σε συνδυασμό με τις φθηνές εισαγωγές από την Κίνα, αύξησε την αγοραστική δύναμη.
Έτσι, για περίπου 30 χρόνια, όλοι ήταν ευτυχισμένοι, ακόμη κι αν οι μισθοί δεν αυξάνονταν όσο οι τιμές των ακινήτων και των μετοχών.
Η μεταφορά της παραγωγής στην Κίνα, με κόστος εργασίας στο 1/5 της Δύσης, αύξησε τα κέρδη των επιχειρήσεων και αυτό είχε ως συνέπεια την εκτόξευση των μετοχών στα σημερινά επίπεδα – ασύλληπτα υψηλά σε σχέση με τα ιστορικά δεδομένα.
Τα τελευταία 30-40 χρόνια, όσοι κατείχαν μετοχές και ακίνητα είδαν την αξία των περιουσιακών τους στοιχείων να πολλαπλασιάζεται. Οι μισθοί δεν ακολούθησαν. Το χάσμα μεταξύ των «εχόντων» και «μη εχόντων» διευρύνθηκε. Το ίδιο και το οικονομικό χάσμα μεταξύ των γενεών.
Οι πολιτικοί, προκειμένου να μη προβούν σε επώδυνες μεταρρυθμίσεις και χάσουν ψήφους, πίεσαν τις κεντρικές τράπεζες να μηδενίσουν τα επιτόκια. Τα μηδενικά επιτόκια και τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης εκτόξευσαν ακόμη περισσότερο τις τιμές μετοχών και ακινήτων.
Η «ευημερία με δανεικά» και ο συβαριτισμός δημιούργησαν γενιές ανθρώπων από «βούτυρο», οι νεότεροι των οποίων πάσχουν ακόμη και από έμφυλη σύγχυση.
Στην εξίσωση προσθέστε και την παράμετρο της παράνομης μετανάστευσης, η οποία κράτησε χαμηλά τις αμοιβές των χαμηλής ειδίκευσης εργασιών σε βάρος του εγχώριου πληθυσμού. Η μεσαία τάξη της Δύσης υποβαθμίστηκε, η εργατική τάξη εκπρολεταριοποιήθηκε.
Η καταχρηστική νομισματική πολιτική των ποσοτικών χαλαρώσεων στην αρχή δημιούργησε πληθωρισμό στις τιμές των μετοχών και των ακινήτων. Τώρα δημιουργεί πληθωρισμό στο «καλάθι της νοικοκυράς».
Σε αυτό το περιβάλλον ακρίβειας, ακραίου πλούτου (των κατεχόντων μετοχές και ακίνητα), φτωχοποίησης της μεσαίας τάξης και πολιτισμικού πολέμου (λόγω της αύξησης της παράνομης μετανάστευσης), ευδοκιμούν οι λαϊκιστές που υπόσχονται απλοϊκές λύσεις σε δύσκολα προβλήματα.
Έτσι, ο Μαμντάνι υπόσχεται δημοτικά σούπερ μάρκετ με φθηνά προϊόντα, φθηνά ενοίκια, δωρεάν συγκοινωνίες και παιδικούς σταθμούς. Κυρίως υπόσχεται αναδιανομή πλούτου από τους πλούσιους στους φτωχούς.
Το βέβαιο είναι πως θα αποτύχει. Η εμπειρία διδάσκει ότι ο σοσιαλισμός δεν δούλεψε πουθενά περισσότερο απ’ όσο υπήρχαν τα λεφτά των άλλων. Όταν οι «άλλοι» πήραν τα λεφτά και έφυγαν, κατέρρευσε…
Η ιστορία των «φθηνών δημοτικών σούπερ μάρκετ» μου θύμισε το σκηνικό της πρώτης επίσκεψης του σοβιετικού ηγέτη Νικήτα Χρουστσόφ στη Νέα Υόρκη, όταν – έκπληκτος από την αφθονία στα ράφια – ζήτησε από τον Αμερικανό πρόεδρο να του συστήσει τον υπεύθυνο τροφοδοσίας της αγοράς, για να τον συγχαρεί.
Όταν έμαθε ότι «υπεύθυνος» δεν υπάρχει και πως η αγορά ρυθμίζει τιμές και επάρκεια, δεν μπορούσε να το κατανοήσει.
Από την άλλη, ας μην έχουμε αυταπάτες: ούτε η «λύση Τραμπ» θα λειτουργήσει. Ο Τραμπ συνεχίζει να αυξάνει το δημόσιο χρέος, προσπαθώντας να μεταφέρει το κόστος μιας δημοσιονομικής προσαρμογής στις άλλες χώρες μέσω δασμών. Αυτό αρχικά δείχνει να λειτουργεί, αλλά όταν – λόγω μείωσης των εξαγωγών – καταρρεύσει π.χ. η Γερμανία και η Κίνα, θα καταρρεύσουν και οι αμερικανικές τράπεζες, μαζί με τις μισές αμερικανικές επιχειρήσεις.
Το πιθανότερο σενάριο, λοιπόν, είναι ο μουσουλμάνος, αριστερός δήμαρχος να αποτύχει να υλοποιήσει όσα υποσχέθηκε. Και λόγω απουσίας επαφής με την πραγματικότητα, η κατάσταση της Νέας Υόρκης να επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια και να θυμίσει κάτι από το σενάριο της παλιάς ταινίας του Κάρπεντερ, «Απόδραση από τη Νέα Υόρκη» με πρωταγωνιστή τον Κερτ Ράσελ.
Όπως έλεγε ένας παλιός δάσκαλος του φιλελευθερισμού:
«Όταν αποτύχει ο σοσιαλισμός, ακολουθεί ο φασισμός για να επαναφέρει την τάξη»…
Υ.Γ.:
1)*Στο βιβλίο του The Road to Serfdom (1944), ο Hayek υποστηρίζει ότι η κεντρικοποίηση της οικονομίας και ο κρατικός σχεδιασμός – δηλαδή η βασική δομή που βλέπει ως σοσιαλιστική – οδηγούν με αναπόφευκτα βήματα σε απώλεια ελευθερίας και σε αυταρχισμό.
Πιο συγκεκριμένα:
«Fascism … was just socialism in an embedded nationalist framework, embracing statist outcomes through the methods of socialist technique».
Δηλαδή, ο Hayek επιχειρεί να δείξει ότι ο φασισμός δεν είναι απλώς αντίδραση στον σοσιαλισμό αλλά προκύπτει από την ίδια λογική του συλλογικού και κρατικά ελεγχόμενου σχεδιασμού.
2) Κύρια σημεία της πολιτικής του Mamdani
Κατοικία
Προτείνει πάγωμα στα ενοίκια για τις «rent-stabilized» κατοικίες.
Δέσμευση για κατασκευή περίπου 200.000 νέων προσιτών κατοικιών σε βάθος 10ετίας.
Διπλασιασμός της επένδυσης στην συντήρηση των δημοτικών κατοικιών (π.χ. της NYCHA). Το NYCHA είναι η «Αρχή Στέγασης της Νέας Υόρκης» (New York City Housing Authority), η μεγαλύτερη δημόσια αρχή στέγασης στη Βόρεια Αμερική, που δημιουργήθηκε το 1935 για να παρέχει προσιτή στέγαση σε άτομα με χαμηλό και μέτριο εισόδημα στη Νέα Υόρκη. Η οργάνωση διαχειρίζεται περίπου 178.000 διαμερίσματα σε 2.550 κτίρια.
Αύξηση της πυκνότητας κατοικιών κοντά στα μέσα μαζικής μεταφοράς και (up-zoning) σε πλούσιες περιοχές. Up-zoning σημαίνει αλλαγή των πολεοδομικών κανόνων ώστε να επιτρέπεται μεγαλύτερη δόμηση σε μια περιοχή απ’ ό,τι πριν.
Μεταφορές & Δημοσίων υπηρεσιών – Δωρεάν λεωφορεία
Υποστήριξη για καθιέρωση δωρεάν λεωφορείων για όλους τους κατοίκους της πόλης.
Πιλοτικά προγράμματα ήδη είχαν γίνει σε ορισμένες γραμμές.
Παιδική φροντίδα / Εκπαίδευση / Υποστήριξη οικογενειών
Δωρεάν παιδική φροντίδα (childcare) για όλες τις οικογένειες με παιδιά από 6 εβδομάδες έως 5 ετών.
Στόχος αύξησης του καθαρού εισοδήματος για εργαζόμενες οικογένειες με μείωση των εξόδων φροντίδας.
Φορολογία – Αναδιανομή εισοδήματος / Πλούτος
Αύξηση του εταιρικού φόρου για τις επιχειρήσεις – στο πλαίσιο της προτάσεως για αύξηση στο 11.5 % (σύμφωνα με συγκρίσεις με πολιτεία NJ) για να χρηματοδοτηθούν οι δαπάνες της πόλης.
Εισαγωγή επιπλέον φόρου (~2 %) για εισοδήματα άνω του $1 εκ. ετησίως.
Ταυτόχρονα, στόχευση σε μείωση φόρων για οικιστές εξωτερικών συνοικιών (outer boroughs) και αύξηση για ακριβές κατοικίες σε «πλουσιότερες» και πιο «λευκές» περιοχές.
Τρόπος ζωής – Τρόφιμα / Διαβίωση
Πρόταση για λειτουργία «δημοτικών» σούπερ-μάρκετ (city-run grocery stores) σε κάθε συνοικία ώστε να μειωθεί η τιμή των βασικών τροφίμων.
Η γενική κατεύθυνση: «η πόλη μπορεί να παρέχει πιο προσιτές βασικές υπηρεσίες».
Κλίμα / Περιβάλλον / Ανθεκτικότητα
Ολοκληρωμένη πρόταση για «πράσινα σχολεία»: εγκατάσταση ηλιακών στην ταράτσα, μαθήματα σε σχολεία, μετατροπή ασφάλτου σε πράσινο χώρο.
Δέσμευση πως η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι συνδεμένη με κοινωνική δικαιοσύνη.
Ασφάλεια / Ποινική πολιτική / Κοινωνικές υπηρεσίες
Αντί μιας αποκλειστικής έμφασης στην αστυνομία, η προσέγγιση του Mamdani δείχνει μεγαλύτερη έμφαση στην κοινωνική πρόληψη (mental health teams, community-based).
Θα χρησιμοποιηθούν πόροι ώστε να στηριχτούν κοινότητες με δυσκολίες, μείωση της εξάρτησης από το μοντέλο «μεγαλύτερη αστυνόμευση = ασφάλεια».
Διευκρινήσεις
Η υλοποίηση θα απαιτήσει συνεργασία με την Πολιτεία της Νέας Υόρκης (π.χ. για αύξηση εταιρικών φόρων, αλλαγές στη μεταφορά λεωφορείων) - ενδεικτικά υπάρχει ανησυχία πως τέτοιες πολιτικές ενδέχεται να επηρεάσουν την επιχειρηματική ελκυστικότητα της πόλης.
Οι δεσμεύσεις του τύπου «πάγωμα ενοικίων» ή «δωρεάν λεωφορεία» έχουν πολλαπλές νομικές και δημοσιονομικές προκλήσεις (π.χ. εξουσίες Ρent Guidelines Board, συνεργασία με MTA).
3)🟥 Black Box: Η Ολιγαρχία του Πλούτου στις ΗΠΑ
Για να καταλάβουμε καλύτερα τι συμβαίνει και ενισχύονται τα άκρα δανείστηκα ένα απόσπασμα από post στην σημερινή στήλη Black Box...
Το 10% των αμερικανικών νοικοκυριών κατέχει τα 2/3 του συνολικού πλούτου (67,3%), αλλά η ανισότητα εκτοξεύεται όταν δούμε τι είδους περιουσία κατέχουν.
Στις μετοχές, το χάσμα γίνεται… άβυσσος: 87,2% ανήκει στο κορυφαίο 10%, ενώ το 1% μόνο του κρατά τη μισή χρηματιστηριακή περιουσία της χώρας.
Στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, το top 10% ελέγχει 84,4%, επιβεβαιώνοντας ότι το επιχειρηματικό κεφάλαιο παραμένει κλειστό κλαμπ.
Μοναδική «παρηγοριά» η ακίνητη περιουσία, όπου το top 10% κατέχει «μόνο» 43,9% - Η κατοικία είναι το βασικό περιουσιακό στοιχείο των φτωχότερων στρωμάτων.
Για το κατώτερο 50%: μερίδιο 1% στις μετοχές = πρακτικά καμία συμμετοχή στην κεφαλαιακή συσσώρευση.
Το μήνυμα: Όποιος δεν έχει πρόσβαση σε κεφάλαιο, μένει θεατής και ψηφίζει λαϊκιστές...
