Αρνητικά ξεκίνησε ο Σεπτέμβριος με τους επενδυτές να προσπαθούν να βρουν νέα σημάδια συνέχειας του ράλι της τριετίας. Την μία φορά θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, την άλλη θα ρίξει τα επιτόκια ο Πάουελ, την επόμενη θα ρίξουν χρήμα οι τραπεζίτες στην αγορά κ.ο.κ.. Στην αρχή της χρονιάς αναλυτές ανέφεραν ότι η κρίση του 2025 θα μοιάζει με την κρίση του 2008.
Mία γρήγορη ματιά στα ιστορικά γεγονότα που άλλαξαν για πάντα το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ και όλου του κόσμου.
Την Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου, οι χρηματιστές έφυγαν για να απολαύσουν το σαββατοκύριακο τους. Κάτι, όμως που δεν ίσχυε για τους κυβερνητικούς αξιωματούχους, που ήταν αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο πτώχευσης της ευάλωτης Lehman Brothers, αλλά και τα διογκούμενα προβλήματα δύο τεράστιών «παικτών»: της επενδυτικής τράπεζας Merrill Lynch και του ασφαλιστικού «κολοσσού» American International Group.
Ως αποτέλεσμα, οι αξιωματούχοι ξεκίνησαν σειρά συναντήσεων μέσα στο σαββατοκύριακο στην προσπάθεια τους να αποτρέψουν πιθανή κατάρρευση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στη διάρκεια των επτά ημερών που ακολούθησαν, οι ηγέτες του χρηματοπιστωτικού κλάδου, υπό την εποπτεία του Αμερικανού υπουργού Οικονομίας, Henry Paulson, και του προέδρου της Fed, Ben Bernanke, προχώρησαν στη λήψη και εφαρμογή ταχύτατων αποφάσεων που ανέτρεψαν τις τάσεις δεκαετιών, αλλάζοντας τελείως το μορφή του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Τελικά, η Lehman κατέρρευσε και η Merrill πουλήθηκε στην Bank of America. Η κυβέρνηση πήρε τον έλεγχο της AIG στο πλαίσιο επιχείρησης διάσωσης της τάξης των 85 δισ. δολαρίων.
Οι επτά ημέρες που συγκλόνισαν τις αγορές
Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου: Η εβδομάδα κλείνει με την Wall Street να έχει χιλιάδες αναπάντητα ερωτήματα αναφορικά με το μέλλον της Lehman Brothers. Η μετοχή του ομίλου είχε εμφανίσει σημαντικές απώλειες λόγω των ανησυχιών για την χρηματοοικονομική υγεία της. Ο Paulson, ο Bernanke και ο πρόεδρος της Fed της Νέας Υόρκης, Tim Geithner ξεκίνησαν σειρά συναντήσεων με κορυφαίους τραπεζίτες στο Manhattan στην προσπάθεια τους να μηχανευτούν κάποιο σχέδιο διάσωσης για την Lehman, η οποία διέθετε υψηλή έκθεση στην αγορά subprime. Από τις συναντήσεις προέκυψε πως πιθανότεροι αγοραστές της εταιρείας ήταν η βρετανική Barclays και η Bank of America.
Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου: Συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για πιθανή εξαγορά της Lehman. Οι υποψήφιοι αγοραστές της Lehman ζητούν από την αμερικανική κυβέρνηση να αναλάβει μέρος του ρίσκου, όπως ακριβώς είχε κάνει στην περίπτωση της πώλησης-εξπρές της Bear Stearns στην JPMorgan Chase το Μάρτιο, αλλά και στην εθνικοποίηση των Fannie Mae και Freddie Mac στις 8 Σεπτεμβρίου. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ανθίστανται στις πιέσεις και εμμένουν στη θέση τους πως δεν θα υπάρξει ομοσπονδιακή παρέμβαση. Οι συνομιλίες φαίνεται να καταλήγουν σε αδιέξοδο.
Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου: Οι συνομιλίες συνεχίζονται, αν και πλέον υπάρχει διορία για επίτευξης συμφωνίας προτού ανοίξουν οι ασιατικές αγορές για τις πρωινές συναλλαγές τους. Ωστόσο, η κυβέρνηση είναι αμετακίνητη στη θέση της πως δεν θα προσφέρει στήριξη στη διάσωση της Lehman. H Barclays, που είναι ο μόνος διεκδικητής, καθώς η Bank of America έχει ήδη κάνει πίσω, αποσύρει το ενδιαφέρον της, διότι είναι σαφές πως δεν θα έχει κυβερνητική βοήθεια. Στο μεταξύ, ο διευθύνων σύμβουλος της Merrill Lynch, John Thain, βλέποντας τι συμβαίνει γύρω του, ενορχηστρώνει την πώληση της εταιρείας του έναντι περίπου 50 δισ. δολαρίων. Και με αυτό τον τρόπο, μέσα σε μία μόλις ημέρα σφραγίζονται οι μοίρες δύο ιστορικών εταιρειών.
Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου: Η Lehman Brothers Holdings υποβάλλει αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 11 του Πτωχευτικού Δικαίου, ζητώντας προστασία από τους πιστωτές της, ενώ ανακοίνωσε πως θα προσπαθήσει να πουλήσει τις βασικές δραστηριότητες. Οι ανησυχίες των επενδυτών στρέφονται πλέον στην τύχη της AIG, φοβούμενοι την επίδραση που θα έχει πάνω στον αμερικανικό «κολοσσό» η κρίση ρευστότητας. Οι οίκοι αξιολόγησης αναγκάζονται να υποβαθμίσουν την πιστοληπτική ικανότητα της AIG, και παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις του υπουργού Οικονομίας, H. Paulson και του προέδρου George W. Bush, η χρηματιστηριακή αγορά καταβαραθρώνεται. Ο βιομηχανικός δείκτης Dow Jones βρέθηκε να χάνει 504 μονάδες, ήτοι 4,4%, που είναι και οι μεγαλύτερες απώλειες από την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001. Τα προβλήματα και οι φόβοι στις ΗΠΑ μεταπήδησαν στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού. Παράλληλα, οι ανησυχίες για την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας οδηγούν το αργό κάτω από τα 100 δολάρια το βαρέλι, εξέλιξη που είχε να συμβεί από το Φεβρουάριο.
Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου: Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ διατηρεί αμετάβλητο το ύψος των επιτοκίων στο 2%. Τα ασιατικά χρηματιστήρια, πολλά εκ των οποίων ήταν κλειστά τη Δευτέρα λόγω εθνικής αργίας, πραγματοποιούν «βουτιά». Ελεύθερη πτώση καταγράφουν τα ρωσικά χρηματιστήρια, με το μεγαλύτερο εκ των δύο να εμφανίζει απώλειες άνω του 17%, αναγκάζοντας τις αρχές της χώρας να αναστείλουν τις συναλλαγές. Οι managers του Primary Fund, ενός υποτιθέμενου υπερασφαλούς money market fund, γνωστοποιούν πως οι μετοχές έχουν υποχωρεί κάτω από 1 δολάριο. Παράλληλα, οι δύο εναπομείνουσες επενδυτικές τράπεζες της Wall, Goldman Sachs και Morgan Stanley, ανακοινώνουν καλύτερα των εκτιμήσεων αποτελέσματα γ’ τριμήνου.
Ωστόσο, οι επενδυτές συνεχίζουν να σφυροκοπούν αδιάκοπα τις μετοχές τους. Και εν μέσω της όλης αναταραχής, οι Αμερικάνοι αξιωματούχοι αποφασίζουν πως δεν υπάρχει περιθώριο κατάρρευσης της AIG. Με μία ασύλληπτη κίνηση, η Fed αποφασίζει να δανείσει 85 δισ. δολάρια στην ΑIG με αντάλλαγμα το 79,9% του μετοχικού της κεφαλαίου. Το deal ανακοινώνεται αργά το βράδυ της Τρίτης (σε ώρες Αμερικής). Πριν ακόμα ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις της συμφωνίας, ο Dow γυρνά σε θετικό έδαφος και καταφέρνει να κλείσει με κέρδη 141 μονάδων.
Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου: Η επιχείρηση διάσωσης της AIG δεν καταφέρνει να καθησυχάσει τους επενδυτές. Οι πιστωτικές αγορές στενεύουν ολοένα και περισσότερο. Οι New York Times αναφέρουν πως η Washington Mutual, το μεγαλύτερο ταμιευτήριο των ΗΠΑ, έχει βάλει πωλητήριο. Ο Dow χάνει 449 μονάδες.
Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου: Οι New York Times θέλουν την Morgan Stanley να βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Wachovia. Η Fed διοχετεύει κεφάλαια στο χρηματοπιστωτικό σύστημα μέσω προγραμμάτων συνεργασίας με διάφορες άλλες Κεντρικές Τράπεζες ανά τον κόσμο. Συγχρόνως, η κυβέρνηση αποφασίζει να προχωρήσει στη μεγαλύτερη επιχείρηση διάσωσης όλων των εποχών, δεσμεύοντας εκατοντάδες δισ. δολάρια φορολογούμενων για την αγορά προβληματικών ενυπόθηκων παγίων από «λαβωμένες» τράπεζες. Καθώς αρχίζει να διαρρέει η είδηση, οι αγορές πραγματοποιούν ράλι. Ο Dow κλείνει με κέρδη 410 μονάδων. Το απόγευμα, ο Paulson, ο Bernanke και ο πρόεδρος της αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (SEC), Christopher Cox μεταβαίνουν στο Καπιτώλιο για να ενημερώσουν τους νομοθέτες για το σχέδιο, που έχρηζε της έγκρισης του Κογκρέσου.
Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου: Η μαζική «επιχείρηση διάσωσης» ανακοινώθηκε επίσημα την Παρασκευή, αν και λίγες λεπτομέρειες έγιναν γνωστές. Αποτέλεσμα ήταν η εκτίναξη των διεθνών χρηματιστηριακών αγορών. Ο πρόεδρος Bush παραδέχθηκε πως η κίνηση ρισκάρει σημαντικό ποσό χρημάτων φορολογούμενων πολιτών, ωστόσο τόνισε πως ο κίνδυνος μη δράσης θα ήταν σημαντικά μεγαλύτερος. Επιπροσθέτως, το υπουργείο Οικονομικών και η Fed αποφάσισαν να εγγυηθούν τα πάγια των money-market funds, τα οποία απειλούνταν από την κατάρρευση των χρηματοπιστωτικών αγορών, ενώ η SEC έβαλε προσωρινή απαγόρευση στο «short-selling» 799 μετοχών του χρηματοπιστωτικού κλάδου.
Η σημερινή εικόνα
Όπως παρατηρείτε στην σημερινή κίνηση του S&P 500 υπάρχουν πολλά κοινά με την περίοδο του 2008. Ίσως και περισσότερα αρνητικά σημάδια! Αυτό που θα καθορίσει την πορεία για την συνέχεια είναι οι επόμενες επτά ημέρες( ίσως και λιγότερες αυτήν τη φορά εάν κρίνω την βιασύνη των ενασχολούμενων)! Η κατάρρευση της Lehman Brothers άλλαξε το χρηματοπιστωτικό σύστημα του πλανήτη, αλλά τα λάθη του παρελθόντος πάντοτε θα επαναλαμβάνονται. Η πτώση κράτησε περίπου έξι μήνες. Οι αγορές επανήλθαν σε νέα ανοδική πορεία, αλλά ο λογαριασμός πληρώθηκε από τους αδύναμους κρίκους και φυσικά πολλές πρώην μεγάλες υπέροχες μετοχές δεν υπήρχαν (καθώς πολλοί ισχυρίζονται ότι μακροχρόνια όλοι είναι κερδισμένοι-ανάλογα που βρίσκεσαι και τι κατέχεις!).
Η Ευρώπη και ιδιαίτερα η χώρα μας πλήρωσε πολύ άσχημα την κρίση του 2008. Σήμερα τα πολλά συσσωρευμένα προβλήματα, σε συνδυασμό με την απάθεια των εμπλεκόμενων στις αγορές αποτελούν το μεγαλύτερο stress test για την συνέχεια. Η απορρύθμιση του τραπεζικού συστήματος που ετοιμάζει ο πρόεδρος Τραμπ, είναι ικανή να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο την πλασματική εικόνα του πλούτου και να διατηρήσει σε θετικό κλίμα στις αγορές του πλανήτη. Η πτώση των επιτοκίων της FED και ο έλεγχος της από τον πρόεδρο Τράμπ μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο διαχείρισης κρίσεων.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα συνεχίσει να αυξάνει τα έσοδα της πολεμικής βιομηχανίας. Ο τερματισμός του πολέμου, μπορεί να αυξήσει τα κέρδη των τραπεζών και των κατασκευαστικών, που θα ξαναχτίσουν την Ουκρανία (εδώ χαίρονται και οι δικοί μας παίκτες, ασχέτως εάν όλες οι συμφωνίες υπογράφονται μέσω ΗΠΑ) κ.ο.κ. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να συνεχίσει η υπερβολή των αγορών, (όπως και άπειροι για την κατάρρευση των αγορών) έως ότου το “Buy the Dip”μετατραπεί σε “Sell to the Top”! Ο λογαριασμός πάντοτε έρχεται στο τέλος! Αυτόν ποιος θα τον πληρώσει;
*Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δε θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
