Ο βυθός της θάλασσας διατηρεί τη ζωή, όπως και ενός από τα μεγαλύτερα υπερωκεάνια της γραμμής του βορείου Ατλαντικού, δίδυμο του Τιτανικού, του HMHS Britannic. Ώσπου έρχεται το πλήρωμα του χρόνου, μέρος του ναυαγίου ή αντικείμενα να απομακρυνθούν από τον υδάτινο κόσμο και να βγουν στην επιφάνεια. Όπερ και εγένετο για το HMHS Britannic.
Εργασίες ανέλκυσης αντικειμένων από το χώρο του ναυαγίου. Πηγή φωτ.: ΥΠΠΟ
Η καμπάνα παρατηρητηρίου του, ο αριστερός φανός σήμανσης, διάφορα αντικείμενα από τον φορητό εξοπλισμό της πρώτης και δεύτερης θέσης, κεραμικά πλακίδια από τη διακόσμηση του τούρκικου λουτρού που εντοπίστηκαν αποκολλημένα και ένα ζευγάρι κιάλια παρατήρησης είναι ορισμένα από τα ανελκυσθέντα αντικείμενα του πλοίου τα οποία πρόκειται να ενταχθούν στη μόνιμη έκθεση του υπό κατασκευή Εθνικού Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων, στον Πειραιά, στην ενότητα για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου το ναυάγιο του «Βρετανικού» αποτελεί εξέχον έκθεμα.
Αριστερός (port side) κόκκινος φανός σήμανσης του πλοίου. Πηγή φωτ.: ΥΠΠΟ
Καμπάνα επιφυλακής (παρατηρητηρίου) μετά την ανέλκυση και διαδικασία καθαρισμού από τους θαλάσσιους οργανισμούς. Πηγή φωτ.: ΥΠΠΟ
Τα παραπάνω αυτά αντικείμενα ανελκύστηκαν από το χώρο του ναυαγίου του «Βρετανικός», από βάθος 120 μέτρων, ανοιχτά της Κέας, στο πλαίσιο εγκεκριμένου, από το υπουργείο Πολιτισμού, ερευνητικού προγράμματος το οποίο διενεργήθηκε στο διάστημα μεταξύ 6 και13 Μαΐου 2025. Διεξήχθη υπό την εποπτεία και την καθοδήγηση της αρμόδιας υπηρεσίας του υπουργείου Πολιτισμού, της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων.
Στη διάρκεια των καταδύσεων στο ναυάγιο. Πηγή φωτ.: ΥΠΠΟ
Το εν λόγω ερευνητικό πρόγραμμα μας μεταφέρει πίσω στο χρόνο, στις 16 Νοεμβρίου 1916, οπότε και το HMHS Britannic, επιταγμένο από το Βρετανικό Ναυαρχείο για να μετατραπεί σε πλωτό νοσοκομείο κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενώ έπλεε ανοιχτά της Κέας, με κατεύθυνση το νοσοκομειακό σταθμό της Λήμνου, προσέκρουσε σε γερμανική νάρκη και βυθίστηκε σε λιγότερο από μία ώρα. Από τους 1065 επιβαίνοντες έχασαν τη ζωή τους οι 30, όταν οι προπέλες του πλοίου παρέσυραν δύο σωστικές λέμβους.
Καταγραφή του ναυαγίου από πολυδεσμικό ηχοβολιστικό σύστημα. (multibeam sonar). Πηγή φωτ.: ΥΠΠΟ
Η ανέλκυση των αντικειμένων
Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, το εγχείρημα της ανέλκυσης των αντικειμένων, ανέλαβε 11/μελής καταδυτική ομάδα αποτελούμενη από επαγγελματίες καταδύσεων σε μεγάλα βάθη και χρησιμοποιήθηκαν καταδυτικές συσκευές κλειστού κυκλώματος. Η έρευνα οργανώθηκε από τον Βρετανό ερασιτέχνη ιστορικό Simon Mills, ιδρυτή του «Britannic Foundation», ενώ την ασφάλεια και την οργάνωση των καταδύσεων είχαν οι Ι. Τζαβελάκος, Evan Kovacs, Richie Kohler.
Φωτογράφηση του αριστερού κόκκινου φανού κατά χώρα. Πηγή φωτ.: ΥΠΠΟ
Καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας ήταν παρόν το τριμελές κλιμάκιο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, αποτελούμενο από τους Ευαγγελιστή Διονύσιο καταδυόμενο αρχαιολόγο, Φουσέκη Χρύσα καταδυόμενη συντηρήτρια και τον Μερσενιέ Λούι τεχνικό βυθού, για τη συνολική εποπτεία και συντονισμό των εργασιών, την υποδοχή των ευρημάτων και την εφαρμογή των πρώτων εργασιών συντήρησης. Ορισμένα από τα επιλεγμένα αντικείμενα κατά τον αρχικό σχεδιασμό της έρευνας, δεν κατέστη, λόγω της θέσης και της διατήρησής τους, δυνατό να ανελκυσθούν. Οι συνθήκες στο χώρο του ναυαγίου ήταν ιδιαίτερα δύσκολες, λόγω των ρευμάτων, του μεγάλου βάθους και της χαμηλής ορατότητας.
Κυάλια παρατήρησης επιβάτου στο χώρο του ναυαγίου. Πηγή φωτ.: ΥΠΠΟ
Πώς ανελκύσθηκαν τα αντικείμενα; Από σάκους αέρα από την καταδυτική ομάδα, με ασφάλεια και επιμέλεια. Έπειτα, αναφέρει το υπουργείο Πολιτισμού, τα αντικείμενα τοποθετήθηκαν σε ειδικά διαμορφωμένα κιβώτια, ενώ αμέσως άρχισε η διαδικασία καθαρισμού τους από τους θαλάσσιους οργανισμούς.
Κατά τη διάρκεια των καταδύσεων στο ναυάγιο. Πηγή φωτ.: ΥΠΠΟ
Τα ευρήματα, κατά τη διάρκεια της έρευνας, φυλάσσονταν σε χώρο που παραχώρησε στην Εφορεία Ενάλιων Αρχαιοτήτων, το Αστυνομικό Τμήμα της Κέας. Με το πέρας της έρευνας το σύνολο των αντικειμένων μεταφέρθηκε με ασφάλεια, στα εργαστήρια της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων, στην Αθήνα, όπου συνεχίζεται η διαδικασία συντήρησής τους.
Κεντρική φωτ.: Το νοσοκομειακό πλοίο HMHS Britannic. Πηγή φωτ.: ΥΠΠΟ
