Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον περιμένουν στο υπουργείο Οικονομικών τα στοιχεία από την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων. Η προσοχή επικεντρώνεται κυρίως στα δηλωθέντα εισοδήματα από ενοίκια. Όταν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ αποτυπώνουν αυξήσεις στα ενοίκια άνω του 10%, όταν το 2024 έχει κλείσει με ρεκόρ διανυκτερεύσεων για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, αυτό θα πρέπει κανονικά να αποτυπωθεί και με αύξηση των δηλωθέντων εισοδημάτων κατά τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ για το σύνολο του 2024 αν όχι περισσότερο.
Ουδείς αμφισβητεί ότι στον χώρο της κτηματαγοράς το… μαύρο κυκλοφορεί ελεύθερα. Μάλιστα, όσο αυξάνουν οι τιμές των ακινήτων παρασύροντας προς τα πάνω και τα ενοίκια, τόσο πιο ισχυρό γίνεται το κίνητρο για «διαπραγμάτευση» ανάμεσα στον ιδιοκτήτη και τον ενοικιαστή. Ο πρώτος προσφέρει χαμηλότερη ποσοστιαία αύξηση με «αντάλλαγμα» το επιπλέον ποσό να δίνεται κάτω από το τραπέζι και ο δεύτερος το δέχεται καθώς με αυτό τον τρόπο αποφεύγει τη μεγαλύτερη αύξηση. Με αυτό τον τρόπο το πληθωριστικό σπιράλ συνεχίζεται και το δημόσιο στερείται τους πόρους, με τους οποίους θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει κάποια μέτρα εκτόνωσης της εξαιρετικά δύσκολης κατάστασης που έχει δημιουργηθεί στην κτηματαγορά.
H ΑΑΔΕ, έχει ενεργοποιήσει ήδη το σύστημα ΜΙΔΑΣ (Μητρώο Ιδιοκτησίας Ακινήτων) το οποίο ανταλλάσσει στοιχεία με το κτηματολόγιο με στόχο τις εκτεταμένες διασταυρώσεις για τον εντοπισμό αδήλωτων εισοδημάτων. Ο ΜΙΔΑΣ, μπορεί να εντοπίσει ακίνητα τα οποία ενώ εμφανίζονται στο κτηματολόγιο, δεν αποσαφηνίζεται η χρήση τους στις φορολογικές δηλώσεις (δηλαδή αν ενοικιάζονται, αν ιδιοκατοικούνται κλπ). Αυτό που δεν μπορεί να εντοπίσει ο ΜΙΔΑΣ είναι τις συναλλαγές κάτω από το τραπέζι. Από τη στιγμή που υπάρχει μισθωτήριο συμβόλαιο, το οποίο αναγράφει ένα ποσό (π.χ. 400 ευρώ τον μήνα), οι φορολογικές αρχές δεν μπορούν να γνωρίζουν αν πέραν των 400 ευρώ, ο ενοικιαστής καταβάλλει και άλλα 200 ευρώ κάτω από τραπέζι.
Το πώς θα αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα αποτελεί πραγματικό «πονοκέφαλο» για το οικονομικό επιτελείο. Οι ιδιοκτήτες ζητούν βελτιώσεις στη φορολογική κλίμακα ώστε να μην είναι τόσο ισχυρό το κίνητρο της φοροδιαφυγής. Με την ισχύουσα μορφή της, η κλίμακα προβλέπει συντελεστή 35% αν το ετήσιο εισόδημα ξεπεράσει τις 12.000 ευρώ ετησίως. Για να αλλάξει η κλίμακα φορολογίας εισοδήματος από ενοίκια, απαιτείται πολύ μεγάλος δημοσιονομικός χώρος.
Γι’ αυτό και η κυβέρνηση επέλεξε σε πρώτη φάση να ενεργοποιήσει ένα μέτρο που έμμεσα μπορεί να χτυπήσει και τη φοροδιαφυγή στα ενοίκια: Την καταβολή ενός ενοικίου στους ενοικιαστές κάθε Νοέμβριο, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός. Για πρώτη φορά, θεσπίζεται ένα μέτρο που φέρνει ιδιοκτήτες και ενοικιαστές σε… σύγκρουση συμφερόντων.
Είναι προφανές ότι οι ενοικιαστής θα εισπράττει το ενοίκιο που θα αναγράφεται στο μισθωτήριο συμβόλαιο και όχι αυτό που καταβάλλει κάτω από το τραπέζι. Έτσι, αν υποκύπτει στην αναγραφή χαμηλότερου ενοικίου στο συμβόλαιο, θα λαμβάνει και λιγότερα χρήματα στην τσέπη του. Τι γινόταν μέχρι τώρα; Και ενοικιαστές και ιδιοκτήτες είχαν συμφέρον να συμφωνήσουν σε ένα χαμηλότερο «φανερό» ενοίκιο. Ο ενοικιαστής δεν είχε να κερδίσει κάτι, καθώς και το επίδομα ενοικίου που δίδεται μέχρι σήμερα στους ευάλωτους, ουσιαστικά δεν συνδέεται με το ύψος του ενοικίου.
