«Το δε χρήσιμον τῶν λόγων τούτων ἴσως ἔσται τοῖς βουλομένοις τῶν τε γενομένων τὸ σαφές σκοπεῖν καὶ τῶν μελλόντων ποτὲ αὖθις κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι κρίνειν».
Μετάφραση: «Το όφελος του έργου μου θα είναι για όσους θελήσουν να δουν καθαρά τα γεγονότα του παρελθόντος και να κρίνουν τα όμοια ή παρόμοια που θα συμβούν ξανά στο μέλλον, σύμφωνα με τη φύση του ανθρώπου».
— Θουκυδίδης, Ιστορίαι (Α΄, 22.4)
Το πλέον ενδιαφέρον εύρημα της τελευταίας δημοσκόπησης της Interview είναι ότι, στο ερώτημα «Μητσοτάκης ή χάος», οι περισσότεροι επιλέγουν... το «χάος».
Πιο συγκεκριμένα, το 42% των ερωτηθέντων απαντά «το χάος», έναντι 30% που επιλέγουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ενώ ένα 28% δηλώνει «Άλλο». Οι συχνότερες απαντήσεις αυτής της κατηγορίας αφορούν προτάσεις όπως συνασπισμός κομμάτων, οικουμενική κυβέρνηση, κυβέρνηση συνεργασίας ή αλλαγή πολιτικών αρχηγών.
Η πλειοψηφία αμφισβητεί την αποκλειστικότητα του αφηγήματος. Πολλοί αναλυτές διατείνονται πως αναζητά άλλες μορφές πολιτικής εκπροσώπησης. Μάλλον κάνουν λάθος· το πιθανότερο είναι πως αδιαφορεί για την εκπροσώπηση και τη διακυβέρνηση, γιατί πιστεύει πως δεν διακυβεύεται τίποτα, ακόμη και αν επέλθει το χάος.
Πρόκειται για μια τριχοτόμηση του εκλογικού σώματος που – προς το παρόν – ακόμη μπορεί να παράγει κυβερνήσεις. Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί όταν οι «οπαδοί του χάους» αθροίσουν ποσοστά που δεν επιτρέπουν τη σύνθεση κυβέρνησης.
Αν αμφιβάλλει κάποιος για τα αίτια των οπαδών του «χάους», αρκεί να ρωτήσει έναν νέο της γενιάς της χιλιετίας αν θεωρεί πως όσα κληρονόμησε - όχι οικογενειακή περιουσία, αλλά την υπηκοότητα μιας ανεπτυγμένης χώρας που εδώ και 80 χρόνια δεν γνώρισε πόλεμο ούτε ταπείνωση - αξίζουν να διατηρηθούν.
Οι οπαδοί του «χάους» δεν είναι απλώς αρνητές· συνιστούν τον κορμό μιας διευρυνόμενης αντισυστημικότητας που τα τελευταία είκοσι χρόνια απλώνεται σχεδόν σε όλες τις δυτικές κοινωνίες.
Μια αντισυστημικότητα που δεν προέρχεται από την αποτυχία των ελεύθερων αγορών ή των δημοκρατικών θεσμών, αλλά – παραδόξως – από την επιτυχία τους: να προσφέρουν ευημερία χωρίς προσπάθεια και ασφάλεια χωρίς θυσία.
Το αίσθημα ασφάλειας το οποίο δεν κερδήθηκε με αίμα, όπως εκείνο που εξασφάλισαν οι παππούδες μας μετά τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο, είναι λογικό να δημιουργεί παραισθήσεις - όπως τα σκληρά ναρκωτικά.
Ο Neil Postman, στο εμβληματικό έργο του Amusing Ourselves to Death, προειδοποιεί ότι η σύγχρονη κοινωνία δεν κινδυνεύει από την έλλειψη πληροφόρησης - όπως στον Orwell - αλλά από την υπερβολική, επιφανειακή και αποσπασματική πληροφόρηση - όπως στον Huxley.
Ζούμε σε έναν κόσμο όπου η ψυχαγωγία έγινε το μέτρο όλων των πραγμάτων: της πολιτικής, της παιδείας, της θρησκείας, ακόμη και της ίδιας της αλήθειας.
Ο Postman παρατηρεί ότι η πολιτική έχει μετατραπεί σε υποκατηγορία του show business. Οι πολιτικοί δεν κρίνονται από τις ιδέες τους, αλλά από την εικόνα τους στην οθόνη - το χαμόγελο, το ντύσιμο, τον τόνο της φωνής. Τα τηλεοπτικά debates είναι σκηνοθετημένα για να πουλήσουν συναίσθημα και εντύπωση, όχι λογική και περιεχόμενο.
Έτσι, ο πολίτης ψηφίζει όχι με βάση τη σκέψη, αλλά με βάση την τηλεοπτική αίσθηση που του αφήνει ο υποψήφιος.
Αυτός είναι ο λόγος που, αν από κάτι κινδυνεύει ο Μητσοτάκης, είναι η βαρεμάρα.
Ο Μητσοτάκης δεν είναι κακός πρωθυπουργός. Επί της θητείας έχουν προχωρήσει προς το καλύτερο πολύ περισσότερα απ’ όσα έχουν γίνει τα τελευταία 50 χρόνια συνολικά. Μοιάζει όμως με παλιά επιτυχημένη σειρά του Netflix:
6 χρόνια στην εξουσία,
2 θητείες,
ίδια αφήγηση («σταθερότητα», «ανάπτυξη», «εκσυγχρονισμός»).
Το κοινό βαρέθηκε. Όχι επειδή άλλαξε γνώμη, αλλά επειδή η πολιτική έγινε τηλεοπτική σειρά - και η 3η σεζόν δεν έχει πλοκή.
Σε ένα παλιό ανάγνωσμα της εφηβείας, στο «Η επανάσταση της καθημερινής ζωής», ο Ραούλ Βανεγκέμ, μέλος των International Situationist, της πλέον σκληροπυρηνικής ομάδας που υποδαύλισε τον Μάη του ’68, γράφει κάπου πως «δεν μας κάνει ο κόσμος όπου o κίνδυνος να πεθάνουμε από την πείνα έχει αντικατασταθεί από τον κίνδυνο να πεθάνουμε από πλήξη».
Κάπου εκεί βρισκόμαστε...
Όταν αντιλαμβανόμαστε τη ζωή σαν τηλεοπτική σειρά ή τηλεπαιχνίδι, έχουμε την πεποίθηση πως, ακόμη κι αν κάνουμε λάθος, οι επιπτώσεις θα είναι μηδαμινές, γιατί πιστεύουμε ότι διαθέτουμε και άλλες «ζωές»...
📬🖊️ Επιστολές αναγνωστών
Ο Άγνωστος Στρατιώτης
Ο χώρος του Συντάγματος είναι συνυφασμένος με τους αγώνες του ελληνικού λαού όλα τα μεγάλα γεγονότα έχουν γίνει σε αυτόν το χώρο με αυτό το σκεπτικό δεν μπορεί να υπάρξουν απαγορεύσεις είναι στο αίμα του λαού.
Γ.Σ.
Απάντηση: Αγαπητέ, δεν αντιλέγω. Η πλειοψηφία όμως κουράστηκε από τις οχληρές μειοψηφίες. Ο ενθουσιασμός που προκάλεσε η υπό ραγδαία βροχή παρέλαση των μαθητών και μαθητριών στη Θεσσαλονίκη πριν λίγες μέρες δείχνει πως υπάρχει και ο κόσμος με σεβασμό στα σύμβολα και την ιστορία.
Όλο και περισσότερος κόσμος απαιτεί να επιβάλλεται νόμος και επικρίνει την κυβέρνηση για αδυναμία. Αν η δημοκρατία δεν καταφέρει να τον επιβάλλει, η πλειοψηφία θα αναζητήσει άλλους τρόπους... Κοιτάξτε γύρω σας, κοιτάξτε στις ΗΠΑ που όλο και περισσότεροι ενθουσιάζονται με την ιδέα ο στρατός να «καθαρίσει» τις πόλεις και τα πανεπιστήμια από το χάος...
Η Ιστορία μάς έχει δείξει πολλές φορές πως όταν η δημοκρατία δείχνει αδράνεια, οι πολίτες στρέφονται σε λύσεις που δεν είναι πια δημοκρατικές.
