Η Κομισιόν θα ανακοινώσει την επόμενη εβδομάδα μέτρα για τη μείωση της υπερβολικής εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κίνα σε κρίσιμες πρώτες ύλες, καθώς η Ευρώπη προσπαθεί να ανταποκριθεί στον έντονο παγκόσμιο ανταγωνισμό από τις ΗΠΑ και την Ασία.
«Η Ευρώπη έχει γίνει πιο ευάλωτη, επίσης λόγω της εξάρτησής μας από τρίτες χώρες για την ασφάλειά μας και τον εφοδιασμό με κρίσιμες πρώτες ύλες», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, αναφέροντας άλλες προκλήσεις, από την αύξηση των αμερικανικών δασμών έως τον σκληρό ανταγωνισμό από την Κίνα.
«Οι ευπάθειες της Ευρώπης πηγάζουν από το γεγονός ότι έχει ένα μοντέλο ανάπτυξης προσανατολισμένο προς έναν κόσμο που σταδιακά εξαφανίζεται».
Η απειλή του Πεκίνου για νέους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών προς τη Δύση τον Οκτώβριο, επιπλέον των περιορισμών που ανακοινώθηκαν τον Απρίλιο, προκάλεσε νέα πανικό στους ευρωπαϊκούς τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας, της καθαρής ενέργειας και των ημιαγωγών, οι οποίοι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αυτές.
Ο Επίτροπος Βιομηχανίας της ΕΕ, Στεφάν Σεζουρνέ, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η Ευρώπη δεν είναι απλώς ένα παράπλευρο θύμα των εμπορικών εντάσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, αλλά «άμεσος στόχος».
Το Δόγμα Οικονομικής Ασφάλειας που θα παρουσιαστεί την Τετάρτη στοχεύει να καταστήσει την ευρωπαϊκή βιομηχανία πιο αυτάρκη και περιλαμβάνει ένα σχέδιο για κρίσιμες πρώτες ύλες, το οποίο ονομάζεται ResourceEU και μιμείται το RePowerEU για την απεξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Ωστόσο, η μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από το Πεκίνο θα είναι πιο δύσκολη από τον τερματισμό της εξάρτησής της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Τα υλικά δεν είναι εύκολα υποκατάστατα όπως το αέριο, και η Κίνα είναι μακράν η φθηνότερη και κυριαρχεί τόσο στην εξόρυξη όσο και στην επεξεργασία.
Στελέχη της βιομηχανίας και αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν ότι η ΕΕ θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα του πώς να χρηματοδοτήσει τη δημιουργία της δικής της βιομηχανίας κρίσιμων πρώτων υλών και σπάνιων γαιών, συχνά από το μηδέν, από τα ορυχεία έως την εξόρυξη, την επεξεργασία και την αποθήκευση.
Μια γρήγορη λύση είναι η άμεση διάθεση 3 δισεκατομμυρίων ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για τα 25 πιο επείγοντα από τα 60 στρατηγικά έργα στον τομέα των σπάνιων γαιών και των πρώτων υλών που έχει καταγράψει η Επιτροπή, δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ στο Reuters.
Τα 25 έργα θα παράγουν σπάνιες γαίες, γαλλίο, γερμάνιο και λίθιο, δήλωσε ο αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι τα μέτρα που θα προταθούν θα πρέπει να φροντίσουν για τη χρηματοδότηση.
Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση παραμένει μια πρόκληση. Για να διασφαλίσουν ότι οι επενδύσεις τους θα αποδώσουν, οι εταιρείες επιδιώκουν εγγυημένες ελάχιστες τιμές ή άλλες εγγυήσεις - επιλογές που μελετά η Επιτροπή.
Η ΕΕ προσβλέπει στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, που ανήκει στις κυβερνήσεις της ΕΕ, για χρηματοδότηση και στο σχέδιο Global Gateway της ΕΕ -την δική της εκδοχή του σχεδίου Belt and Road της Κίνας- για να επενδύσει σε έργα που θα ωφελήσουν τρίτες χώρες και την ΕΕ.
Η Επιτροπή θα συμπεριλάβει επίσης έργα κρίσιμων πρώτων υλών ως επιλέξιμες επενδύσεις για ένα υπάρχον Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ. Ωστόσο, η βιομηχανία παραμένει σκεπτική.
«Ο χρόνος είναι εναντίον της ΕΕ. Έχουν κινηθεί πολύ αργά», δήλωσε στο Reuters ο Μίκα Σεϊτοβίρτα, στέλεχος της εταιρείας εξόρυξης Sibanye-Stillwater.
Η νοοτροπία της Επιτροπής «εμποδίζει» την πρόοδο, εξήγησε ένας αξιωματούχος της ΕΕ. «Τους ζητάμε να λειτουργούν περισσότερο ως διαχειριστές έργων και να άρουν τα εμπόδια».
Παγκόσμιος ανταγωνισμός
Στελέχη της βιομηχανίας προειδοποιούν ότι η ΕΕ θα μπορούσε να χάσει έδαφος έναντι των ΗΠΑ και άλλων δυτικών συμμάχων, όπως η Ιαπωνία, ο Καναδάς και η Αυστραλία, οι οποίοι επενδύουν δισεκατομμύρια δολάρια σε προσπάθειες διαφοροποίησης του παγκόσμιου εφοδιασμού.
«Πρέπει να δούμε ταχεία έκδοση αδειών στην Ευρώπη και τη Νορβηγία και το δεύτερο σημείο είναι η ασφάλεια των τιμών», δήλωσε ο Αλφ Ρέιφσταντ, διευθύνων σύμβουλος της Rare Earths Norway, στο Reuters. Πρόσθεσε ότι βρίσκεται επίσης σε συνομιλίες με τις ΗΠΑ, αν και δίνει προτεραιότητα στην ΕΕ. Η Νορβηγία διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα σπάνιων γαιών στην Ευρώπη.
Η ΕΕ προσπαθεί να εξασφαλίσει πόρους σε τρίτες χώρες, όπως η Βραζιλία, η Κεντρική Ασία και, πιο πρόσφατα, η Νότια Αφρική και η Αυστραλία, αλλά οι πολιτικές συμφωνίες δεν έχουν ακόμη μεταφραστεί σε συγκεκριμένες επενδύσεις.
Οι ΗΠΑ δημιούργησαν προσδοκίες στον κλάδο μετά την υπογραφή από το Πεντάγωνο μιας συμφωνίας για τις σπάνιες γαίες που εγγυάται μια ελάχιστη τιμή, ενώ πρόσφατα οι ΗΠΑ απέσπασαν ευρωπαϊκούς εφοδιασμούς και τεχνογνωσία.
Η ανακύκλωση θα αποτελέσει σημαντικό πυλώνα για την κάλυψη της έλλειψης υφιστάμενων ευρωπαϊκών ορυχείων και του μεγάλου χρόνου ανάπτυξης για την έναρξη της νέας παραγωγής.
«Χρειάζεστε πρώτες ύλες για την ανακύκλωση. Όλες οι επιλογές είναι ανοιχτές όσον αφορά τα εμπορικά μέτρα», δήλωσε ο ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ που έχει γνώση του πακέτου.
Η Επιτροπή έχει επίσης δρομολογήσει έναν πιλοτικό μηχανισμό αποθεματοποίησης με ορισμένες χώρες της ΕΕ για την από κοινού αγορά και αποθήκευση κρίσιμων πρώτων υλών, προκειμένου να επιτευχθεί καλύτερη τιμή και ασφάλεια εφοδιασμού.
Ωστόσο, δεν θα ληφθούν αποφάσεις σχετικά με το πού, πώς και ποια υλικά θα αποθηκευτούν έως ότου τεθεί σε λειτουργία το επόμενο έτος ένα νέο κέντρο κρίσιμων ορυκτών, εμπνευσμένο από την Ιαπωνία.
