Ανεξαρτήτως των εκατέρωθεν κατηγοριών, των προσβολών, της εικόνας απόλυτης σύγχυσης, ακόμη και του επιπέδου εκπροσώπησης στην Κωνσταντινούπολη, η ουσία είναι ότι Ουκρανία και Ρωσία επανεκκινούν μία άμεση διαπραγμάτευση από εντελώς διαφορετική αφετηρία και η μόνη κοινή επιδίωξη που μοιράζονται είναι να κρατήσει η κάθε μία τον Ντόναλντ Τραμπ με το μέρος της. Άμεση και άνευ όρων εκεχειρία είναι η προτεραιότητα του Κιέβου· πρώτα συνομιλίες επί μακροπρόθεσμης διευθέτησης είναι η παρελκυστική τακτική της Μόσχας. Σήμερα οι διαπραγματεύσεις άνευ απροόπτου, αλλά δίχως ουσιαστικές προσδοκίες.
Η απουσία του Βλαντιμίρ Πούτιν από την Κωνσταντινούπολη αλλά κυρίως η συστηματική άρνησή του να συμφωνήσει στην εκεχειρία που ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ ζητά ήδη από τον Μάρτιο, και έλαβε προ ημερών μορφή τελεσιγράφου εκ μέρους της ευρωπαϊκής πλευράς σε συντονισμό με την Ουάσινγκτον, δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας για το αν το Κρεμλίνο προτίθεται πραγματικά σε αυτό το στάδιο να σταματήσει τον πόλεμο. Αντιθέτως, προβάλλει ο κίνδυνος η Ρωσία να επιχειρήσει να «τραβήξει» τις συνομιλίες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, προχωρώντας σε νέα κλιμάκωση επί του εδάφους μετά από μήνες εξαντλητικού πολέμου φθοράς.
Θεωρούνταν εξ αρχής σαφές πως ο Ρώσος πρόεδρος δεν θα έδινε οποιαδήποτε μορφής νομιμοποίηση ή διπλωματικό έρεισμα στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποδεχόμενος την πρό(σ)κλησή του να συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο στην Κωνσταντινούπολη. Είχε προηγηθεί ο αντιπερισπασμός του ίδιου του Πούτιν ως προς την εκεχειρία μέσω της πρότασης για την έναρξη άμεσων συνομιλιών με την Ουκρανία. Η στόχευση, να επιδείξει στην πλευρά Τραμπ το… γνήσιο των προθέσεών του για ειρήνη, να αποφύγει δυτικές κυρώσεις και να εκμεταλλευτεί το χρόνο για να συνεχίσει να ακρωτηριάζει εδαφικά την Ουκρανία.
Συναντήσεις σε επίπεδο ηγετών για τον τερματισμό πολέμων δεν είθισται να διεξάγονται εάν δεν έχει καταρτιστεί εκ των προτέρων το γενικό πλαίσιο ειρηνευτικής λύσης. Όπως όμως ο Τραμπ δεν άφησε περιθώρια στο Κίεβο να μην αποδεχθεί την πρόταση για συνομιλίες δίχως να έχει προηγηθεί η εκεχειρία που έθετε ως προαπαιτούμενο από κοινού με την Ευρώπη, έτσι ο Αμερικανός πρόεδρος εξέπεμψε με σαφήνεια και προς τον Πούτιν το μήνυμα πως τον «θέλει» στην Κωνσταντινούπολη και τότε θα είναι και εκείνος εκεί.
Η διακυβέρνηση Τραμπ παράλληλα αναβάθμισε το επίπεδο της αμερικανικής εκπροσώπησης στην Κωνσταντινούπολη ανακοινώνοντας την παρουσία των Στιβ Γουίτκοφ, Κιθ Κέλογκ και του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο που βρισκόταν ήδη στο τουρκικό έδαφος για τη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στην Αττάλεια.
Ο Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη ωστόσο δεν πήγε αλλά και η αντιπροσωπεία που έστειλε ήταν πολύ πιο χαμηλόβαθμη συγκριτικά τόσο με την ουκρανική, όσο και την αμερικανική. Επί ένα διήμερο το Κρεμλίνο αρνούνταν να ανακοινώσει τη σύνθεση της αποστολής και δεν διέψευδε διαρροές που ήθελαν τον επικεφαλής διπλωματίας Σεργκέι Λαβρόφ να μεταβαίνει στην Τουρκία, ενώ είχε δημιουργηθεί συνολικά ένα κλίμα ότι, υπό το βάρος και της αμερικανικής πίεσης, ο Πούτιν ίσως μετέβαινε τελικά στην Άγκυρα για μία συνάντηση κορυφής με τους Ντόναλντ Τραμπ και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αν όχι με τον ίδιο τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ο Τραμπ, ο οποίος ολοκληρώνει την περιοδεία του στις μοναρχίες του Κόλπου, εξακολουθεί να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να βρεθεί ακόμη και σήμερα την Τουρκία εφόσον κριθεί σκόπιμο («εάν κάτι συμβεί», όπως είπε), ενώ ερωτηθείς από τους δημοσιογράφους εάν απογοητεύτηκε από τη σύνθεση της ρωσικής αντιπροσωπείας, η απάντησή του ήταν πως «τίποτα δεν θα γίνει» στο Ουκρανικό ζήτημα εάν δεν έλθει ο ίδιος ενώπιος ενωπίω με τον Πούτιν. Η δήλωση Τραμπ καταδεικνύει ότι είναι πρακτικά μηδαμινές οι προσδοκίες των ΗΠΑ για πρόοδο κατά τις συνομιλίες μεταξύ των αντιπροσωπειών Κιέβου και Μόσχας -που τελικά μετατέθηκαν (και πάλι άνευ απροόπτου) για σήμερα-, εκτίμηση που επιβεβαιώθηκε εν συνεχεία και διά στόματος του Μάρκο Ρούμπιο.
«Τίποτα παραγωγικό δεν θα συμβεί από αυτό το σημείο και έπειτα» έως ότου έλθουν Τραμπ και Πούτιν πρόσωπο με πρόσωπο «και καθορίσει μια και καλή ο Αμερικανός πρόεδρος τι είναι αυτό που θέλει η ρωσική πλευρά και αν είναι δυνατή η ειρήνη», δήλωσε ο Μάρκο Ρούμπιο. Από τουρκικής πλευράς, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατόπιν των συνομιλιών του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Άγκυρα, δήλωσε έτοιμος να φιλοξενήσει ανά πάσα στιγμή ανάλογη σύνοδο κορυφής.
Για τον Ντόναλντ Τραμπ πλησιάζει πλέον η ώρα να εκδώσει το «πόρισμά» του για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, στον οποίο προσέφερε προκαταβολικά μεγάλες παραχωρήσεις (και στο εδαφικό και ως προς τον αποκλεισμό της Ουκρανίας από το ΝΑΤΟ), έως ότου φθάσει το τελευταίο διάστημα να προειδοποιήσει τη Ρωσία με κυρώσεις καθώς και με αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διαδικασία άνευ προόδου για τη λήξη ενός πολέμου που ο Τραμπ υποσχόταν πως θα τερμάτιζε το πρώτο 24ωρο της προεδρίας του. Το ερώτημα τη στιγμή αυτή είναι πόσο ακόμη χρόνο θα δώσει ο Τραμπ στον Πούτιν και εάν, δίχως έστω κάποια βήματα προόδου, θα ακολουθήσει την Ευρώπη στην επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Μετά τις πολύωρες συνομιλίες με τον Ερντογάν και αφού είχε καταγγείλει ως «διακοσμητική» τη ρωσική αντιπροσωπεία για να δεχθεί προσβολές από Λαβρόφ, Ζαχάροβα και όχι μόνο, άναψε τελικά το πράσινο φως για να μεταβεί η ουκρανική αντιπροσωπεία από την Άγκυρα στην Κωνσταντινούπολη, εκεί όπου είχε φθάσει η ρωσική αποστολή με επικεφαλής τον σύμβουλο του Πούτιν, Βλαντιμίρ Μεντίνσκι, για να προστεθεί εν συνεχεία και ο επικεφαλής της GRU Ιγκόρ Κοστιάκοφ. Παρότι κατήγγειλε την απουσία Πούτιν ως απόδειξη ότι δεν επιζητά την ειρήνη και την χαρακτήρισε ασέβεια τόσο προς τις ΗΠΑ όσο και προς την Τουρκία, ο Ζελένσκι εξουσιοδότησε τη μετάβαση της ουκρανικής αντιπροσωπείας για να μην αφήσει κανένα περιθώριο στη Μόσχα να προβάλλει, με αποδέκτη την αμερικανική πλευρά, αφηγήματα περί άρνησης του Κιέβου να συνδιαλλαγεί.
Επικεφαλής της αντιπροσωπείας είναι ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ, ενώ συμμετέχουν ο στενότερος σύμβουλος του Ζελένσκι, Αντρίι Γέρμακ, ο υπουργός Εξωτερικών Αντρίι Σιμπίχα, καθώς και ο προεδρικός σύμβουλος Ίχορ Ζόβκα. Ο ίδιος ο Ζελένσκι είχε αποκλείσει προκαταβολικά την παρουσία του στην Κωνσταντινούπολη εφόσον δεν θα παρίστατο ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Το χθεσινό διπλωματικό «θρίλερ» μεταξύ Άγκυρας και Κωνσταντινούπολης συνεχιζόταν έως αργά χθες το βράδυ με συναντήσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν με τη ρωσική αντιπροσωπεία.
Η παρουσία του Βλαντιμίρ Μεντίνσκι στην Κωνσταντινούπολη αποδεικνύει ακριβώς αυτό που ο Βλαντιμίρ Πούτιν επιζητά. Είναι το πρόσωπο που ηγήθηκε των συνομιλιών που έλαβαν χώρα στην Κωνσταντινούπολη λίγες εβδομάδες μετά τη ρωσική εισβολή το Φεβρουάριο του 2022 και οι οποίες και κατέρρευσαν με το Κίεβο να καταγγέλλει πως το πλαίσιο που τέθηκε ισοδυναμούσε με πλήρη συνθηκολόγηση.
Καθώς ο Ζελένσκι δήλωνε χθες από την Άγκυρα πως η εντολή της ουκρανικής αντιπροσωπείας είναι να διαπραγματευτεί άμεση και άνευ όρων εκεχειρία, ο Βλαντιμίρ Μεντίνσκι άφηνε στην άκρη την κατάπαυση του πυρός και επαναλάμβανε τη μόνιμη διατύπωση ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να αντιμετωπίσει τις «βαθύτερες αιτίες» της σύγκρουσης -είναι η συντομογραφία του Κρεμλίνου για σειρά μαξιμαλιστικών απαιτήσεων, που αγγίζουν την ύπαρξη της Ουκρανίας ως ανεξάρτητης χώρας ευθυγραμμισμένης με τη Δύση.
Οι Βλαντιμίρ Πούτιν και Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχουν συναντηθεί μόνο μία φορά, το 2019, στο Παρίσι, με τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, και την τότε καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ, για να συζητήσουν την προηγούμενη ουκρανική ειρηνευτική διαδικασία με βάση τις Συμφωνίες του Μινσκ. Η συνάντηση απέτυχε να επιλύσει την κρίση που προκλήθηκε από την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 και την ενορχήστρωση των εξεγέρσεων στην ανατολική Ουκρανία το ίδιο έτος.
