Αν και περιπετειώδες το πρώτο εξάμηνο του 2025, ολοκληρώθηκε με σημαντικά κέρδη για τις αγορές και παρέδωσε σε θετικό κλίμα τη σκυτάλη στο δεύτερο εξάμηνο, παρά τις γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία και παρά τους προβληματισμούς για τις επιπτώσεις της εμπορικής και δημοσιονομικής πολιτικής των ΗΠΑ.
Ο δείκτης S&P500 είναι και πάλι σε ιστορικά υψηλά και δίνει συνολική απόδοση πέριξ του 6,5%- 7,5% από την αρχή του έτους, παρά την ισχυρή διόρθωση πριν τρεις μήνες πριν.
Όμως το καύσιμο των νέων ιστορικών υψηλών αυτή τη φορά προέρχεται κυρίως από την είσοδο στην αγορά πολλών μικροεπενδυτών, καθώς και από τα μεγάλα προγράμματα επαναγοράς ιδίων μετοχών από πολλές επιχειρήσεις.
Η παρατήρηση ότι στην αμερικανική αγορά συμμετέχουν πλέον περισσότερο οι ιδιώτες από τους θεσμικούς έχει όμως ειδικό βάρος.
Όπως ειδικό βάρος έχει και η παρατήρηση της JP Morgan όσον αφορά τον δείκτη Trade Policy Uncertainty των πανεπιστημίων Northwestern και Stanford, ο οποίος έδειξε τη 16η υψηλότερη τιμή από το 1985 και υποδεικνύει ότι παρά τη φαινομενική ευφορία, η πολιτική αβεβαιότητα στις ΗΠΑ έχει χτυπήσει επίπεδα-ρεκόρ.
Aν προσθέσει κανείς την παραμονή της απόδοσης του αμερικανικού 10ετούς στα επίπεδα πάνω από το 4,35% και αναλογιστεί το ύψος των εκδόσεων του αμερικανικού Treasury τους επόμενους μήνες, κατανοεί ότι η Wall Street ανεβαίνει πράγματι «το τείχος της αγωνίας» και οι επενδυτές που συμμετέχουν στο ράλι θα πρέπει να έχουν «τις κεραίες τους σηκωμένες» προκειμένου να ζυγίσουν σωστά τυχόν αλλαγές στο επενδυτικό συναίσθημα.
Αναφερόμαστε απλά σε «σηκωμένες κεραίες» γιατί οι κρίσεις έρχονται συνήθως απροειδοποίητα και είναι σχεδόν αδύνατο να προσδιορίσει κανείς τον ακριβή χρόνο εκδήλωσης τους.(σ.σ: το να προειδοποιείς χρόνια πριν για μια μεγάλη κρίση σε μια αγορά που χτυπάει το ένα υψηλό μετά το άλλο είναι σαν να προειδοποιείς το καλοκαίρι ότι τον χειμώνα κάποια στιγμή θα βρέξει).
Ωστόσο είναι ιδιαίτερα βοηθητικό να γνωρίζει κανείς τις πηγές του κινδύνου ώστε να είναι σε θέση να ξεχωρίσει ποια γεγονότα πρέπει να τον οδηγήσουν σε δραματικές αλλαγές στο χαρτοφυλάκιο του και ποια όχι.
Η πορεία των δημοπρασιών του αμερικανικού Τreasury λοιπόν είναι μια από αυτές τις πηγές κινδύνου. (σ.σ:Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ και εδώ).
Η πορεία του συναισθήματος απέναντι στην «εξαιρετικότητα» των ΗΠΑ είναι άλλη μια.
Για πάνω από 70 χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες απολαμβάνουν μια μοναδική θέση στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, χάρη στην ηγετική τους θέση στην απελευθέρωση του εμπορίου, τη στρατιωτική ισχύ και την τεχνολογική καινοτομία.
Αυτή η αφήγηση όμως εν έτη 2025 και επί προεδρίας Τραμπ υπέστη σοβαρή κρίση, κάτι που ανέδειξε το γεγονός ότι στο μικρό του sell off του Απριλίου το δολάριο και τα αμερικανικά ομόλογα δεν λειτούργησαν ως συνήθως σαν επενδυτικά καταφύγια.
Οι δασμοί, οι προστατευτικές πολιτικές και η μειωμένη εμπιστοσύνη στους θεσμούς των ΗΠΑ είναι εμφανές ότι αρχίζουν να αναδιαμορφώνουν τις αντιλήψεις για την οικονομική τους σταθερότητα, αλλά και για τις εμπορικές και επενδυτικές σχέσεις μαζί τους. Ειδικά για τις τελευταίες, το άρθρο 899 μπορεί να αποτελέσει πραγματική πυριτιδαποθήκη. (σ.σ:Σχετική ανάλυση μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Η σκυτάλη στην Ευρώπη
Μέσα από αυτό το πρίσμα, κατανοούμε γιατί οι καλύτερες αποδόσεις φέτος σημειώνονται στις μετοχές εκτός ΗΠΑ.
Ο δείκτης ΜSCI All Country World έχει ενισχυθεί κατά 10% απ΄την αρχή του έτους και ο δείκτης MSCI ACWI εκτός ΗΠΑ εμφανίζει συνολική απόδοση 19% - σε δολάρια - με το 8,4% να προέρχεται από κέρδη συναλλαγματικής ισοτιμίας, γεγονός που αντανακλά την πτώση του δολαρίου.
Τα αστέρια δε των αποδόσεων είναι οι ευρωπαϊκές μετοχές, με τις αγορές της Ελλάδας, της Πολωνίας, της Τσεχίας και της Ισπανίας να σημειώνουν τις καλύτερες επιδόσεις παγκοσμίως από τις αρχές του έτους.
Οι μεγαλύτερες δαπάνες για την άμυνα, καθώς επίσης και η δημοσιονομική επέκταση της Γερμανίας που μετατοπίστηκε εμπροσθοβαρώς έχουν συντελέσει σε μεγάλο βαθμό στην διαφοροποίηση των ευρωπαϊκών αγορών και την ενίσχυση του ευρώ.
Οι αμυντικές μετοχές στην Ευρώπη είναι οι απόλυτες πρωταγωνίστριες, με τον Stoxx Aerospace & Defense να σημειώνει άνοδο 54% το πρώτο εξάμηνο του 2025.
Εμπορικές εξελίξεις, δολάριο, πληθωρισμός επιτόκια
Το μεγάλο ερώτημα λοιπόν για το δεύτερο εξάμηνο του 2025 είναι αν η πτώση του δολαρίου θα συνεχιστεί, ενισχύοντας τις αποδόσεις των διεθνών περιουσιακών στοιχείων.
Η απάντηση σε αυτό κρύβεται στις προοπτικές ανάπτυξης, πληθωρισμού και επιτοκίων, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο εξωτερικό, όπως και στο κατά πόσον οι επενδυτές θα συνεχίσουν να πιστεύουν ότι τα αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία δικαιολογούν το premium αποτίμησης που διατηρούν τα τελευταία 20 χρόνια. Πόσο μάλλον από τη στιγμή που οι αμερικανικές μετοχές παραμένουν πολύ πιο ακριβές από τους διεθνείς ανταγωνιστές τους, οι οποίοι προσφέρουν υψηλότερους μερισματικούς δείκτες.
Όσον αφορά τις ΗΠΑ η οικονομική προοπτική φαίνεται να προδιαγράφει βραδύτερη ανάπτυξη, ελαφρώς υψηλότερο πληθωρισμό και επιτόκια, και γρηγορότερη αύξηση του ομοσπονδιακού χρέους σε σχέση πάντα με τις πρότερες εκτιμήσεις.
Οι εξελίξεις στο διεθνές εμπόριο είναι ένας εκ των σημαντικότερων παραγόντων για αυτή την εξέλιξη, με την αμερικανική κυβέρνηση να σπρώχνει το «κουβαδάκι» λίγο πιο κάτω, καθυστερώντας την προθεσμία για τις εμπορικές συμφωνίες από τις 9 Ιουλίου έως την 1η Αυγούστου.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ όμως φρόντισε να στρεσάρει τους επενδυτές αναφέροντας ότι η νέα προθεσμία για την εφαρμογή των ανταποδοτικών δασμών την 1η Αυγούστου είναι καταληκτική και ότι δεν θα δοθεί πρόσθετη παράταση.
Δήλωσε επίσης ότι θα επιβληθούν δασμοί στις εισαγωγές χαλκού στο 50% και απείλησε με δασμούς 200% στις εισαγωγές φαρμάκων.
Ωστόσο οι αγορές δεν αντέδρασαν ιδιαίτερα, καθώς ο Τραμπ δήλωσε επίσης ότι οι δασμοί στα φάρμακα θα τεθούν σε ισχύ σε ένα ή ενάμιση έτος, προκειμένου να δοθούν περιθώρια στις φαρμακοβιομηχανίες να επιστρέψουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ.
Την ίδια στιγμή ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει την επόμενη εβδομάδα συνάντηση με αξιωματούχους της Ιαπωνίας. Η επίσκεψη αναμένεται να πραγματοποιηθεί μετά την επιστολή που έστειλε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ που προβλέπει δασμούς 25% στις εισαγωγές ιαπωνικών προϊόντων σε περίπτωση που δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία έως την 1η Αυγούστου.
Μέσα σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας, τα μακροοικονομικά μεγέθη αυτής της εβδομάδας φαίνονται «διχασμένα» . Ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος μικρών επιχειρήσεων NFIB παρουσίασε τον Ιούνιο οριακή υποχώρηση (98,6, εκτίμηση: 98,6, Μάιος: 98,8), κυρίως λόγω ηπιότερης προοπτικής των πωλήσεων, που επιφέρει η διστακτικότητα στην αναπλήρωση των αποθεμάτων. Από την άλλη, ο δείκτης πληθωριστικών προσδοκιών ενός έτους της Fed New York διαμορφώθηκε τον Ιούνιο σε χαμηλό (3,02%, Μάιος: 3,2%) πέντε μηνών.
Για τους περισσότερους αναλυτές όμως , στο τέλος της ημέρας, οι πολιτικές του Τραμπ το πιο πιθανό είναι να είναι αρνητικές για το δολάριο και γενικότερα για τη δημοσιονομική εικόνα των ΗΠΑ.
Καταρχάς, αν οι φορολογικές περικοπές καταστούν μόνιμες, παρά τα σημαντικά έσοδα από δασμούς, εκτιμάται ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα εμφανίσει έλλειμμα άνω του 6% του ΑΕΠ το 2026 και το 2027, με το χρέος προς το ΑΕΠ να εκτοξεύεται από το 97,8% το 2024 στο 122,7% το 2034.
Επιπλέον, η αρνητική επίπτωση από τους δασμούς στον καταναλωτικό τομέα το πιο πιθανόν είναι να υπερβεί τις ωφέλειες από τις φορολογικές περικοπές τα επόμενα χρόνια, με εξαίρεση το πρώτο εξάμηνο του 2026, το οποίο κατά την JP Morgan θα έχει αυξημένες επιστροφές φόρων εισοδήματος.
Όσον αφορά τώρα τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, αναμένεται ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα οδηγήσουν σε αυξημένες τιμές μέχρι τα τέλη του 2025, με την πληθωριστική πίεση να παραμένει το 2026 λόγω των αυξημένων επιστροφών φόρων εισοδήματος και της έλλειψης προσφοράς εργασίας λόγω της απέλασης των μεταναστών.
Οι υψηλότερες τιμές με τη σειρά τους θα αναγκάσουν τη Fed να είναι ιδιαίτερα φειδωλή με τη νομισματική χαλάρωση. Γι’αυτό άλλωστε και αρκετοί αναλυτές πιστεύουν ότι φέτος δεν αποκλείεται να υλοποιηθεί μόλις μία μείωση επιτοκίων.
Βέβαια όπως έχουμε ξαναπεί υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος, στην οποία φαίνεται ότι ποντάρουν μέχρι στιγμής οι αγορές: Όλες αυτές οι επιπτώσεις που περιγράψαμε ενδέχεται να μετριαστούν από τη χαλάρωση της κανονιστικής εποπτείας –με ό,τι βέβαια αυτό συνεπάγεται για τη διαχείριση κινδύνου – τις φορολογικές ελαφρύνσεις για τις επιχειρήσεις και την αναμενόμενη αύξηση της παραγωγικότητας από την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ).
Συμπερασματικά, αναμένεται βραδύτερη οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ, κάτι που αναμένεται να πλήξει την ελκυστικότητα των αμερικανικών μετοχών σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Την ίδια στιγμή, παρά τους δασμούς, οι ΗΠΑ είναι πολύ πιθανό να
συνεχίσουν να εμφανίζουν σημαντικό εμπορικό έλλειμμα, κάτι που θα ασκήσει πιέσεις στο δολάριο.
Όσον αφορά τώρα τις προσδοκίες για την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, παρά το χαμηλό ποσοστό ανεργίας και τον ελεγχόμενο πληθωρισμό, η οικονομική ανάπτυξη παραμένει αργή και απειλείται από τους αμερικανικούς δασμούς.Όμως τα δημοσιονομικά κίνητρα και η αύξηση των αμυντικών δαπανών αναμένεται να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη.
Όσον αφορά το ευρώ αναμένεται περαιτέρω ενδυνάμωση του. Βλέπετε, παρά το γεγονός ότι τα επιτόκια στην Ευρωζώνη παραμένουν χαμηλότερα από τα αμερικανικά, το εμπορικό πλεόνασμα της Ευρώπης με τις ΗΠΑ θα λειτουργήσει υποστηρικτικά.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
