Γράφουν οι,
Ηλίας Σκοτινιώτης, Γαστρεντερολόγος, Διευθυντής Γ’ Γαστρεντερολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ
Αθανάσιος Σιούλας, Γαστρεντερολόγος, Αναπληρωτής Διευθυντής Γ’ Γαστρεντερολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ
Τα νεοπλάσματα του παγκρέατος είναι σχεδόν στο 90% αδενοκαρκινώματα, δηλαδή όγκοι που προέρχονται από την εξωκρινή μοίρα του οργάνου (αυτή που παράγει τα ένζυμα της πέψης). Παρότι η χειρουργική θεραπεία τους παραμένει σημαντική, η απόφαση για ένα τέτοιο χειρουργείο πρέπει να λαμβάνεται σε συνδυασμό με το στάδιο του όγκου και τη γενικότερη κατάσταση του ασθενούς.
Το υπόλοιπο 10% αφορά τα κυστικά νεοπλάσματα του παγκρέατος (SCN-ορώδη κυστικά νεοπλάσματα, MCN-βλεννώδη κυστικά νεοπλάσματα, IPMN-ενδοπορικά θηλώδη βλεννώδη νεοπλάσματα, SPN-συμπαγή ψευδοθηλώδη νεοπλάσματα), τους νευροενδοκρινείς όγκους (pNETs, που προέρχονται από την ενδοκρινή μοίρα παραγωγής των ορμονών) και άλλα σπανιότερα νεοπλάσματα (λέμφωμα, μεταστάσεις).
Γενικά, τα κυστικά νεοπλάσματα και οι νευροενδοκρινείς όγκοι του παγκρέατος έχουν σημαντικά καλύτερη πρόγνωση σε σχέση με το αδενοκαρκίνωμα.
Τα νεοπλάσματα του παγκρέατος είναι κατηγορία παθήσεων που απαιτεί εξειδικευμένη γνώση της περιοχής και των διαγνωστικών εργαλείων ώστε να συσταθεί το σωστό πλάνο θεραπείας. Η σωστή διάγνωσή τους συχνά προϋποθέτει τεχνικές επεμβατικής ενδοσκόπησης, όπως ο Ενδοσκοπικός Υπέρηχος (EUS) ή η Ενδοσκοπική Παλίνδρομη Χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP).
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Οι παράγοντες κινδύνου για το αδενοκαρκίνωμα είναι η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η δίαιτα υψηλή σε λιπαρά και χαμηλή σε φρούτα και λαχανικά, το ανδρικό φύλο, ο σακχαρώδης διαβήτης και η χρόνια παγκρεατίτιδα.
Ποια τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα του παγκρεατικού αδενοκαρκινώματος περιλαμβάνουν πόνο –συχνά με αντανάκλαση στην οσφύ, εμφάνιση ίκτερου, ξαφνική ανάπτυξη ή απορρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη, απώλεια βάρους, ανορεξία και κατάθλιψη. Τα συμπτώματα αυτά μοιάζουν πολύ με αυτά άλλων παθήσεων του πεπτικού συστήματος γι’ αυτό θα πρέπει να γίνεται σωστή διάκριση ώστε να μην αγνοούνται σημαντικές ενδείξεις σοβαρής νόσου αλλά ούτε να δίνεται παραπάνω σημασία σε συχνές, μη σοβαρές παθήσεις.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Είναι εξαιρετικά σημαντική η σωστή διάγνωση και διάκριση του είδους του νεοπλάσματος που έχει ο ασθενής με βάση κλινικά και απεικονιστικά στοιχεία. Τόσο η πρόγνωση όσο και η θεραπεία διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των διαφορετικών τύπων νεοπλασμάτων του παγκρέατος. Σημαντικό ρόλο στην απεικόνιση έχουν η αξονική (CT) και η μαγνητική τομογραφία (MRI-MRCP).
Όμως το πλέον αξιόπιστο και ειδικό εργαλείο στην απεικόνιση του παγκρέατος είναι ο ενδοσκοπικός υπέρηχος (endoscopic ultrasound, EUS), ο οποίος περισσότερο από κάθε άλλη εξέταση φτάνει κοντά στη βλάβη, την απεικονίζει με μεγάλη λεπτομέρεια, ενώ δίνει την δυνατότητα παρακέντησης με λεπτή βελόνα (FNA). Το υλικό αυτό καταδεικνύει σε μεγάλο ποσοστό-μέσω κυτταρολογικής εξέτασης- το είδος του νεοπλάσματος, ώστε να καθοριστεί η αποτελεσματικότερη θεραπεία για τον συγκεκριμένο ασθενή.
Ποια είναι η αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος;
Η κατεύθυνση της θεραπείας τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει με την χημειοθεραπεία να αποτελεί συχνά το πρώτο βήμα της αντιμετώπισης της κακοήθειας, ενώ οι χειρουργικές λύσεις σε εξειδικευμένο χειρουργικό κέντρο παραμένουν σημαντικό εργαλείο. Είναι απαραίτητο αυτοί οι όγκοι να αντιμετωπίζονται σε κέντρο όπου υπάρχει ομαδική προσέγγιση με εξειδικευμένο γαστρεντερολόγο, ογκολόγο, ακτινολόγο και χειρουργό.
Βέβαια, για ορισμένα κυστικά νεοπλάσματα του παγκρέατος με πολύ μικρό δυναμικό κακοήθους εξαλλαγής, πχ. κάποια κυστικά νεοπλάσματα παγκρέατος, η ενδεδειγμένη επιλογή είναι η απλή παρακολούθηση (βλέπε Κύστεις Παγκρέατος).
