Με την συζήτηση για τη στρατηγική αυτονόμηση της Ευρώπης σε μια σειρά πεδίων πολιτικής, όπως η ενέργεια και η άμυνα, να βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας παράγοντας διαρκώς αποτελέσματα στην χάραξη νέων πολιτικών κατευθύνσεων, ανοίγει αναπόφευκτα και η συζήτηση για τη στρατηγική αυτονομία της ηπείρου στον τομέα της Υγείας και ιδιαίτερα της επάρκειας πλάσματος.
Μετά την πανδημία, η ΕΕ έχει δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην απεξάρτησή της από τις εισαγωγές πλάσματος για την παραγωγή φαρμάκων, καθώς για να καλύψει τις ανάγκες της αναγκάζεται να εισάγει το 40% από τις ΗΠΑ. Αυτή η εξάρτηση αποτελεί τόσο μια σταθερή πρόκληση για τα συστήματα υγείας, όσο και μια επικίνδυνη συνθήκη για τις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων ασθενών στην Ευρώπη, καθώς ο συγκεκριμένος τύπος φαρμάκου μπορεί να παραχθεί αποκλειστικά με βάση το πλάσμα που συλλέγεται εθελοντικά από υγιείς δότες.
Γιατί το υπάρχον σύστημα συλλογής δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες;
Η Ελλάδα – και μια σειρά ευρωπαϊκών χωρών - σήμερα δεν επιτρέπει τη συλλογή πλάσματος με σκοπό την παραγωγή φαρμάκων. Το διαθέσιμο πλάσμα που διαθέτει προκύπτει από τις ολικές δωρεές αίματος και μπορεί να καλύψει μόνο τις ανάγκες κάποιων συγκεκριμένων ιατρικών πράξεων, με αποτέλεσμα και τα λιγοστά λίτρα -60.000 - που έχει αποθηκευμένα σε βαθιά ψύξη να απορρίπτονται, καθώς τα κέντρα συλλογής αίματος δεν έχουν τις κατάλληλες πιστοποιήσεις αλλά και γιατί δεν υπάρχει το κατάλληλο νομικό πλαίσιο που να επιτρέπει την αξιοποίησή του από τις φαρμακευτικές εταιρείες για να παραχθούν τα κρίσιμα αυτά φάρμακα.
Σημειώστε, δε, πως ακόμα και αν αξιοποιούσαμε αυτή την ποσότητα αποθηκευμένου πλάσματος με σκοπό την παραγωγή φαρμάκων αυτό θα μπορούσε να καλύψει τις θεραπείες μόλις 57 συνανθρώπων μας με αιμορροφιλία, για μόλις ένα χρόνο.
Συγκεκριμένα, από την απλή αιμοδοσία (διαδικασία που μπορεί να υλοποιηθεί μόνο 3-4 φορές το χρόνο) μπορούν να προκύψουν 250-330 ml πλάσματος ενώ από την πλασμαφαίρεση (διαδικασία που μπορεί να υλοποιηθεί έως και 60 φορές το χρόνο) μπορούν να προκύψουν περίπου 650-880ml πλάσματος.
Αν υπολογίσει κανείς ότι για τη θεραπεία ενός μόνο ασθενούς με πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή ανοσοανεπάρκεια χρειάζονται 130 δωρεές πλάσματος σε ετήσια βάση, για έναν ασθενή με αιμοροφιλία χρειάζονται 1200 δωρεές (μέσω πλασμαφαίρεσης) ετησίως, ενώ για έναν ασθενή με ανεπάρκεια άλφα 1 αντιθρυψίνης χρειάζονται 900 δωρεές αντιλαμβάνεται ότι ο διαχωρισμός του πλάσματος από το προσφερόμενο ολικό αίμα είναι σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στις ανάγκες των ασθενών, τα φάρμακα των οποίων εξαρτώνται από την εθελοντική δωρεά πλάσματος.
H Ευρώπη προτρέπει τα κράτη-μέλη να αναλάβουν πρωτοβουλίες σε εθνικό επίπεδο
Σε συνδυασμό με τον νέο Ευρωπαϊκό κανονισμό SoHO για τα πρωτόκολλα ασφαλείας για τις ουσίες ανθρώπινης προέλευσης όπως το πλάσμα, αλλά και την ένταξη μιας σειράς PDMPs – Plasma Derived Medicinal Products στον κατάλογο των κρίσιμων φαρμάκων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, η Ευρώπη προτρέπει τα κράτη-μέλη της να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την επίτευξη του κοινού ευρωπαϊκού στόχου για στρατηγική αυτονομία και περιορισμό των εισαγωγών.
Πώς μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος για στρατηγική αυτονομία σε πλάσμα;
Το 50% του πλάσματος που συλλέγεται σήμερα στην Ευρώπη με σκοπό την παραγωγή φαρμάκων, συλλέγεται από μόλις 4 ευρωπαϊκές χώρες: Αυστρία, Ουγγαρία, Τσεχία και Γερμανία. Οι χώρες αυτές καταφέρνουν να συμβάλλουν στην ευρωπαϊκή επάρκεια σε τόσο μεγάλο ποσοστό μέσω της συνύπαρξης του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα συλλογής. Αντίστοιχα, οι ΗΠΑ μπορούν να προμηθεύουν την Ευρώπη με πλάσμα για την κάλυψη των αναγκών της, πετυχαίνοντας να είναι αυτάρκεις, επίσης μέσω του μικτού συστήματος συλλογής. Αντίθετα, χώρες όπως η Γαλλία, που βασίζονται αποκλειστικά στον δημόσιο τομέα για τη συλλογή πλάσματος, εξαρτώνται σε τεράστιο βαθμό από τις εισαγωγές για την κάλυψη των αναγκών τους – η Γαλλία πραγματοποιεί ετησίως εισαγωγές της τάξης του 60%.
Για να πετύχει η Ευρώπη την απεξάρτησή της από τις ΗΠΑ σε αυτό το πεδίο είναι ανάγκη περισσότερα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση και να πάρουν πρωτοβουλίες που θα οδηγήσουν σε αύξηση του συλλεγόμενου πλάσματος εντός ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί πως οι ασθενείς που έχουν ανάγκη τα φάρμακα από πλάσμα δεν θα βρεθούν ξανά στις ίδιες, απειλητικές για τη ζωή τους συνθήκες που δημιούργησε η διατάραξη του εμπορίου κατά την περίοδο της πανδημίας, όταν οι γιατροί επέλεγαν ποιοι ασθενείς θα έχουν πρόσβαση στα κρίσιμα αυτά φάρμακα και ποιοι όχι.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα https://plasmazois.gr/
