Η επιληψία αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες νευρολογικές παθήσεις παγκοσμίως, επηρεάζοντας περίπου 50 εκατομμύρια ανθρώπους όλων των ηλικιών σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Στην Ευρώπη, εκτιμάται ότι περίπου 6 εκατομμύρια άτομα ζουν με τη νόσο, ενώ στην Ελλάδα οι ασθενείς ξεπερνούν τις 100.000, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ελληνικής Εταιρείας για την Επιληψία.
Αίτια και μορφές
Η επιληψία είναι μια ετερογενής διαταραχή του εγκεφάλου με ποικίλα αίτια:
- Δομικά (π.χ. τραυματισμοί εγκεφάλου, εγκεφαλικά επεισόδια)
- Μεταβολικά (π.χ. υπογλυκαιμία, διαταραχές ηλεκτρολυτών)
- Γενετικά
- Άγνωστα αίτια (σε περίπου 50% των περιπτώσεων)
Ορισμένες μορφές, όπως η Σκλήρυνση του Μέσου Κροταφικού Λοβού (Mesial Temporal Sclerosis, MTS), εμφανίζουν ανθεκτικότητα στη φαρμακευτική αγωγή, γεγονός που οδηγεί σε δυσκολότερη αντιμετώπιση, μας λέει ο παιδονευρολόγος Μηνάς Καπετανάκης.
Κίνδυνοι και επιπτώσεις
Τα άτομα με επιληψία έχουν τρεις φορές υψηλότερο κίνδυνο πρόωρης θνησιμότητας σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό.
Οι κρίσεις μπορεί να προκαλέσουν:
- Σωματικούς τραυματισμούς
- Προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης
- Ψυχολογικές επιπτώσεις όπως άγχος και κατάθλιψη
- Περιορισμούς σε εργασία, εκπαίδευση και οδήγηση
Επιληπτική κρίση ή επιληψία;
Σχεδόν 1 στους 10 ανθρώπους μπορεί να εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή του μία επιληπτική κρίση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πάσχει από επιληψία.
Η διάγνωση της επιληψίας γίνεται όταν υπάρχουν τουλάχιστον δύο απρόκλητες κρίσεις σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.
Η κρίση είναι το σύμπτωμα. Η επιληψία είναι η χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από την υποτροπή αυτών των κρίσεων.
Πώς εκδηλώνεται μια κρίση
Οι κρίσεις μπορεί να είναι:
Εστιακές: επηρεάζουν μόνο ένα τμήμα του εγκεφάλου και κατ’ επέκταση συγκεκριμένο μέρος του σώματος
Γενικευμένες: επηρεάζουν και τις δύο εγκεφαλικές ημισφαίριες, προκαλώντας απώλεια συνείδησης και έντονους σπασμούς
Σε κάποιες περιπτώσεις, ο ασθενής μοιάζει απλώς «απών» για λίγα δευτερόλεπτα, ενώ σε άλλες, οι μυϊκές συσπάσεις είναι έντονες και συνοδεύονται από απώλεια ελέγχου σφιγκτήρων.
Θεραπείες
Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να ελέγξει τις κρίσεις στο 60% των περιπτώσεων. Ωστόσο, περίπου το 40% των ασθενών παρουσιάζει ανθεκτική επιληψία, παρά τη χρήση δύο ή περισσότερων αντιεπιληπτικών φαρμάκων.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, εξετάζονται:
- Χειρουργικές επεμβάσεις
- Νευροδιεγέρτες (VNS, RNS)
- Κετογονική δίαιτα (ιδίως σε παιδιά)
Πρώτες βοήθειες σε επιληπτική κρίση
Η σωστή αντίδραση μπορεί να σώσει ζωές και να αποτρέψει τραυματισμούς:
- Γυρίστε προσεκτικά το άτομο στο πλάι
- Τοποθετήστε κάτι μαλακό κάτω από το κεφάλι του
- Χαλαρώστε σφιχτά ρούχα (ιδίως γύρω από τον λαιμό)
- Απομακρύνετε επικίνδυνα αντικείμενα
- Μη βάζετε τίποτα στο στόμα
- Μείνετε κοντά μέχρι να συνέλθει πλήρως ή να έρθει ιατρική βοήθεια
- Χρονομετρήστε τη διάρκεια της κρίσης – αν ξεπεράσει τα 5 λεπτά, καλέστε άμεσα το 166
- Τι να μην κάνετε
- Μην προσπαθήσετε να συγκρατήσετε τις κινήσεις
- Μην επιχειρήσετε να ανοίξετε το στόμα
- Μη δώσετε νερό ή τροφή κατά τη διάρκεια της κρίσης
- Μην επιχειρήσετε τεχνητή αναπνοή
Η επιληψία δεν είναι μεταδοτική, αλλά η άγνοια γύρω από αυτήν την πάθηση παραμένει διαδεδομένη. Η ενημέρωση, η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Τι να μην κάνετε
- Μην προσπαθήσετε να συγκρατήσετε τις κινήσεις
- Μην επιχειρήσετε να ανοίξετε το στόμα
- Μη δώσετε νερό ή τροφή κατά τη διάρκεια της κρίσης
- Μην επιχειρήσετε τεχνητή αναπνοή
Η επιληψία δεν είναι μεταδοτική, αλλά η άγνοια γύρω από αυτήν την πάθηση παραμένει διαδεδομένη. Η ενημέρωση, η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.
