Η αλλαντίαση (botulism) είναι μια σπάνια αλλά εξαιρετικά σοβαρή τοξική νόσος, που προκαλείται από την τοξίνη του βακτηρίου Clostridium botulinum. Η κύρια πηγή είναι η κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, ειδικά όταν δεν έχουν διατηρηθεί ή επεξεργαστεί σωστά - όπως στο σπιτικό κονσερβοποίηση, σε λάθος αποθήκευση ή σε επεξεργασμένα τρόφιμα που δεν έχουν ελεγχθεί επαρκώς.
Η τοξίνη αυτή προσβάλλει το νευρικό σύστημα, οδηγώντας σε μυϊκή παράλυση και αναπνευστική ανεπάρκεια. Η θνησιμότητα κυμαίνεται γύρω στο 5–10%, και η θεραπεία περιλαμβάνει άμεση χορήγηση αντιτοξίνης και, αν χρειαστεί, μηχανική υποστήριξη της αναπνοής.
Καλοκαιρινός κίνδυνος: γιατί η θερμότητα… φέρνει κινδύνους
Το καλοκαίρι οι συνθήκες είναι ιδανικές για την ανάπτυξη του βακτηρίου -υψηλή θερμοκρασία, υγρασία και ανεπάρκεια στην ψύξη. Ειδικά τα τρόφιμα που διατηρούνται χωρίς ψύξη ή δεν μαγειρεύονται επαρκώς (όπως κονσερβοποιημένα προϊόντα, σάλτσες σε λάδι κ.ά.) μπορεί να γίνουν εστίες αλλαντίασης.
Διεθνείς τραγωδίες: θάνατοι μέσα στο καλοκαίρι
Το καλοκαίρι του 2025 καταγράφηκαν σοβαρά περιστατικά αλλαντίασης στο εξωτερικό:
Ιταλία (Καλαβρία): Ένας άνδρας, 52 ετών, πέθανε μετά την κατανάλωση σάντουιτς με μπρόκολο σε λάδι από τροχόσπιτο. Άλλοι εννέα νοσηλεύτηκαν - πέντε εξ αυτών σε ΜΕΘ. Οι αρχές διέταξαν ανάκληση των προϊόντων και κατάσχεση.
Ιταλία (Σαρδηνία): Στο φεστιβάλ Fiesta Latina, δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και δύο ακόμα παιδιά νοσηλεύτηκαν κρίσιμα, μετά από κατανάλωση γουακαμόλε μολυσμένου με αλλαντική τοξίνη.
Ρωσία (2024): Επιδημία από έτοιμες σαλάτες προκάλεσε πάνω από 369 περιστατικά αλλαντίασης, με τουλάχιστον δύο νεκρούς, μεταξύ των οποίων νέοι άνδρες των 21 και 24 ετών. Τα προϊόντα ανακαλέστηκαν αμέσως σε εθνικό επίπεδο.
Τα παραπάνω περιστατικά δείχνουν πως η αλλαντίαση δεν είναι ιστορία του παρελθόντος, ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, ειδικά το καλοκαίρι.
Στοιχεία
Το 2022 αναφέρθηκαν 84 περιστατικά αλλαντίασης στην ΕΕ, με τη Μάλτα, Ρουμανία και Ιταλία να βρίσκονται στις υψηλότερες θέσεις.
Σύμφωνα με τον ECDC (Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης & Ελέγχου Νόσων), από το 2017 έως το 2021 κάθε χρόνο σημειώνονται περίπου 80–90 περιστατικά, με μεγαλύτερη συχνότητα σε καλοκαιρινούς μήνες, κυρίως από κακοποιημένα ή σπιτικά κονσερβοποιημένα τρόφιμα.
Πώς την αποφεύγουμε - οδηγίες προστασίας
Αποφύγετε κονσερβοποιημένα ή λάθος διατηρημένα τρόφιμα, ειδικά αν δεν έχετε εμπιστοσύνη στη διαδικασία.
Αντικαταστήστε κάθε γυάλινο βάζο με ένδειξη διόγκωσης ή παραμόρφωσης καπακιού - η αλλοίωση είναι κόκκινη ένδειξη κινδύνου.
Μην «κουκουλώνετε» ύποπτες μυρωδιές ή αλλοιώσεις, πετάξτε το τρόφιμο, μην το δοκιμάσετε.
Αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια αν εμφανιστούν συμπτώματα όπως δυσκολία στην αναπνοή, διπλή/θολή όραση, δυσκολία στην κατάποση ή μυϊκή αδυναμία.
Η αλλαντίαση είναι μια σπάνια αλλά θανατηφόρα νόσος, που επιδεινώνεται σε περιόδους θερμικών φορτίων, όπως το καλοκαίρι. Τα πρόσφατα θύματα σε Ιταλία και Ρωσία μας υπενθυμίζουν ότι κανένα τρόφιμο δεν είναι απρόσβλητο, ειδικά όταν συνδυάζεται με κακές πρακτικές. Η πρόληψη, η υπευθυνότητα και η ενημέρωση είναι το καλύτερο μας «αντίδοτο».
