O κύκλος της αποεπένδυσης του ΤΧΣ από τις συστημικές τράπεζες, ετοιμάζεται να κλείσει με επιτυχία μέσα στο 2024. Ήδη έχει ολοκληρωθεί η αποεπένδυση από την Eurobank, την Alpha Bank, την Τράπεζα Πειραιώς και μερικώς από την Εθνική Τράπεζα. Τι απομένει; Το υπόλοιπο 18% της Εθνικής και το 70% της Τράπεζας Αττικής, που θα αποτελέσει σύντομα τον 5ο τραπεζικό πυλώνα.
Η αποεπένδυση του ΤΧΣ από τις τράπεζες, εμφάνισε μέχρι στιγμής ισχυρά ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά. Ποιοτικά χαρακτηριστικά όσον αφορά το προφίλ των επενδυτών που απέκτησαν μετοχική συμμετοχή της τράπεζες. Η Eurobank αποφάσισε να αγοράσει η ίδια το ποσοστό του ΤΧΣ, ισχυροποιώντας με αυτόν τον τρόπο την αξία των μετόχων της.
Η Alpha Bank σύναψε μετοχική και στρατηγική συμμαχία με την UniCredit η οποία είναι η 14η τράπεζα της Ευρώπης με βάση το ενεργητικό της, που ανέρχεται στα $916 δισ. Η πλήρης ιδιωτικοποίηση της Τράπεζας Πειραιώς, οδήγησε στην είσοδο σημαντικών funds από το εξωτερικό, η οποία συνδυαζόμενη με την πρωτοφανή υπερκάλυψη της προσφοράς μετοχών, απέδειξε ότι ο εγχώριος τραπεζικός κλάδος έχει σημαντικές προοπτικές.
Και είχε προηγηθεί η πρώτη φάση της πώληση του ποσοστού της Εθνικής Τράπεζας που διαθέτει του ΤΧΣ, με την πώληση του 22% των μετοχών της τράπεζας, για το οποίο η ζήτηση υπερκάλυψε την προσφορά κατά 9 φορές.
Όσον αφορά τα ποσοτικά χαρακτηριστικά, οι πρόσοδοι του ΤΧΣ από τη διαδικασία της αποεπένδυσης, ανέρχονται μέχρι σήμερα στα 2,8 δισ. ευρώ. Μόνο η πρώτη φάση της διάθεσης του 22% της Εθνικής Τράπεζας προσέφερε έσοδα της τάξης των 1,07 δισ. ευρώ. Και απομένουν τα έσοδα από το υπόλοιπο 18% της Εθνικής Τράπεζας και το 70% της Τράπεζας Αττικής.
Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο που δεν είναι η καλύτερη δυνατή για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, με τους περισσότερους επενδυτικούς οίκους να είναι από επιφυλακτικοί μέχρι αρνητικοί για τις προοπτικές των ευρωπαϊκών τραπεζών. Με μοναδική εξαίρεση το σήμα "buy", για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα.
Αυτήν λοιπόν την επιτυχή διαδικασία, υπάρχουν αρκετοί πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι που προσπαθούν να την απαξιώσουν. Χαρακτηρίζοντας, την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών ως «ξεπούλημα» της Δημόσιας περιουσίας και εμφανίζοντας το συνολικό αριθμητικό αποτέλεσμα, ως αρνητικό και επιζήμιο.
Σύμφωνα με το αφήγημα όσων «καταγγέλλουν» την διαδικασία της αποεπένδυσης, το Δημόσιο έχασε τα 30,9 δισ. ευρώ που είχε εισφέρει στις τράπεζες μέσω των διαδοχικών ανακεφαλαιοποιήσεων. Και ότι έναντι των 30,9 δισ.ευρώ, έχει εισπράξει μόλις 2,8 δισ. ευρώ από την πώληση των μετοχών που είχε στην κατοχή του μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Είναι όμως έτσι; Καταγράφει το Δημόσιο, ζημίες από την αποεπένδυση του ΤΧΣ; Εξυπηρέτησε το ΤΧΣ κάποια ιδιωτικά συμφέροντα;
Είναι φανερό ότι το ΤΧΣ δεν εξυπηρετεί κανένα ιδιωτικό συμφέρον. Μέσω των τραπεζικών ανακεφαλοποιήσεων οι ιδιώτες επενδυτές, είχαν δει τα μετοχικά ποσοστά τους να αποδυναμώνονται ή ακόμα και να εξαϋλώνονται. Η αποχώρηση του ΤΧΣ σε δεύτερη φάση από την μετοχική βάση των τραπεζών, αποτελούσε εθνική δέσμευση.
Όσον αφορά το τελικό οικονομικό ισοζύγιο, τα πράγματα είναι σχετικά απλά, για να επιδέχονται παρερμηνειών. Τα 30,9 δισ. ευρώ που είχε εισφέρει το Δημόσιο μέσω του ΤΧΣ στις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, είχαν δοθεί στα πλαίσια διάσωσης του τραπεζικού συστήματος. Και από την όλη διαδικασία προέκυψαν συγκεκριμένα οφέλη για το Δημόσιο.
Το κέρδος από το haircut των ομολόγων, λόγω του PSI, ανήλθε στα 28,2 δισ. ευρώ. Εαν λοιπόν σε αυτά τα 28,2 δισ. ευρώ προσθέσουμε τα μέχρι στιγμής έσοδα ύψους 2,8 δισ. ευρώ από την μερική αποεπένδυση του ΤΧΣ, τότε διαπιστώνουμε εύκολα ότι 28,2 + 2,8 = 31. Σύμφωνα με την απλή αριθμητική του δημοτικού ο αριθμός 31 είναι μεγαλύτερος του 30,9. Επομένως ακόμα και μια πρώτη ματιά, το Δημόσιο βγήκε κερδισμένο.
Υπάρχουν και άλλα παράλληλα έσοδα για το Δημόσιο, τα οποία λίγοι πολίτες γνωρίζουν και τα οποία οι καταγγέλλοντες επιμελώς αποκρύπτουν. Το Δημόσιο εισέπραξε και 3,8 δισ. ευρώ από την εξαγορά των CoCos, δηλαδή των μετατρέψιμων ομολογιών της Εθνικής Τράπεζας και της Τράπεζας Πειραιώς.
Παράλληλα κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, όταν οι συστημικές τράπεζες έκαναν χρήση του μηχανισμού έκτακτης ρευστότητας ELA (Emergency Liquidity Assistance), ήταν υποχρεωμένες να καταβάλλουν τόκους στην Τράπεζα της Ελλάδος, για τα ποσά που αντλούσαν. Υπολογίζεται ότι τα μερίσματα που έχει εισπράξει το Ελληνικό Δημόσιο από τα αντίστοιχα κέρδη της Τράπεζας της Ελλάδος, ανέρχονται στα 5,5 δισ. ευρώ.
Επομένως το Δημόσιο έχει επιπλέον έσοδα της τάξης των 9,3 δισ. ευρώ, για τα οποία δεν γίνεται κουβέντα, από τους πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους, που καταγγέλλουν τη διαδικασία της αποεπένδυσης.
Η αποεπένδυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από τις συστημικές τράπεζες και η πλήρης ιδιωτικοποίησης τους, που συντελούνται μέσα σε ένα ένθερμο επενδυτικό περιβάλλον, μόνο θετική αποτίμηση μπορούν να έχουν. Και μόνο σαν απόδειξη υγιούς ανάπτυξης μπορούν να εκληφθούν.
