Παρά την αυτοπεποίθηση που έδειξαν αυτή την εβδομάδα, οι επικεφαλής των μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών, για τα επιτόκια, την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, είναι σαφές ότι κρύβεται ανησυχία πίσω από τις δηλώσεις της Κριστίν Λαγκάρντ και του Τζερόμ Πάουελ.
Ενώ, λοιπόν, η κατάσταση σήμερα θεωρείται «ελεγχόμενη», πληροφορίες αναφέρουν ότι ΕΚΤ και Fed φοβούνται πως η διετία 2026-27 μπορεί να αποδειχθεί περίοδος συντονισμένης οικονομικής επιβράδυνσης σε Αμερική, Ευρώπη και Ασία, με φόντο το νέο περιβάλλον των δασμών και τον κορεσμό που παρατηρείται σε διάφορα πεδία.
Στο δυσμενές σενάριο, το παγκόσμιο ΑΕΠ θα αναπτυχθεί κατά 1,5% το 2026 και κατά 1,8% το 2027, έναντι του βασικού σεναρίου που κάνει λόγο για ανάπτυξη 2,8%-3%. Πρόκειται για ένα σενάριο που πλησιάζει αρκετά στις συνθήκες μίας παγκόσμιας ύφεσης, αρχής γενομένης από το παγκόσμιο εμπόριο, το οποίο δεδομένα δέχεται ήδη πλήγμα από τους υψηλότερους δασμούς των τελευταίων δεκαετιών και αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 3%-4% το 2026.
Θα πρέπει ωστόσο να συνδυαστεί με γεωπολιτικές αναταράξεις, ενεργειακή ανασφάλεια και επιδείνωση των συνθηκών ρευστότητας. Μην ξεχνάμε ότι παρά την προσέγγιση Τραμπ-Σι τις τελευταίες ημέρες, υπάρχει πάντα ανησυχία για τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας, ενώ δείχνει να κλιμακώνεται η ένταση μεταξύ ΝΑΤΟ-Ρωσίας, την ώρα που η συμφωνία για ειρήνη στη Μέση Ανατολή παραμένει εύθραυστη.
Η επιδείνωση των συνθηκών θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρή πτώση τα εταιρικά κέρδη και να πυροδοτήσει μία bear market διαρκείας στα χρηματιστήρια. Κι όμως, οι επενδυτές αγοράζουν σχεδόν τα πάντα σαν να μην υπάρχει αύριο και στέλνουν τις αποτιμήσεις σε δυσθεώρητα επίπεδα. Δεν θα είναι υπερβολή να πούμε πως αυτή τη στιγμή στις αγορές διογκώνεται η μεγαλύτερη φούσκα όλων των εποχών, αφού όλα ανεβαίνουν ασταμάτητα τον τελευταίο χρόνο.
Τόσο η Fed, όσο και η ΕΚΤ έχουν προσπαθήσει να βελτιώσουν τις συνθήκες ρευστότητας στην αγορά προκειμένου να ενισχύσουν την οικονομική δραστηριότητα. Η στήριξη της οικονομίας μπορεί να αναθερμάνει τις πληθωριστικές πιέσεις και κάπου εκεί η ισορροπία μεταξύ επιτοκίων, πληθωρισμού και απασχόλησης δυσκολεύει επικίνδυνα.
Οι κεντρικές τράπεζες του ευρώ και του δολαρίου βρίσκονται σε διαφορετική φάση του κύκλου νομισματικής χαλάρωσης, ωστόσο και οι δύο στέλνουν προειδοποιητικά σινιάλα για αυτά που έρχονται, την ώρα που η πρόθεση του Ντόναλντ Τραμπ είναι να μειωθούν δραστικά τα επιτόκια μέσα στο 2026.
Είναι έτοιμοι Λαγκάρντ και Πάουελ να σημάνουν συναγερμό ή πρόκειται για απλές προειδοποιήσεις στο πλαίσιο μίας ώριμης και επιφυλακτικής προσέγγισης;
Η ΕΚΤ συνεδρίασε στη Φλωρεντία και διατήρησε αμετάβλητα τα επιτόκια για τρίτη διαδοχική φορά, με την Λαγκάρντ να «πανηγυρίζει» για την ανάπτυξη και να αφήνει να εννοηθεί ότι το βασικό επιτόκιο θα παραμείνει στο 2% για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Παρ όλα αυτά, θα λέγαμε πως τα λόγια της Λαγκάρντ κλίνουν περισσότερο προς τη συνέχιση της χαλάρωσης.
Η ΕΚΤ δείχνει να επαναπαύεται στις… δάφνες της, έχοντας επιτύχει την «ομαλή προσγείωση» της οικονομίας, ήτοι την εξασθένηση του πληθωρισμού χωρίς να προκληθεί ύφεση, ωστόσο οι προβλέψεις των αναλυτών της που θα δουν το φως της δημοσιότητας τον Δεκέμβριο ενδέχεται να ανατρέψουν τα δεδομένα. Αν οι προβλέψεις περιλαμβάνουν υποχώρηση του πληθωρισμού κάτω από το όριο του 1,7% το 2028, τότε είναι πολύ πιθανό να δούμε μία ή ακόμα και δύο μειώσεις επιτοκίων στην πορεία.
Η Fed προχώρησε σε ακόμα μία μείωση επιτοκίων, κατά 25 μονάδες βάσης και σε εύρος 3,75%-4%, σε μία κίνηση που οι αγορές είχαν πλήρως προεξοφλήσει. Όμως τα προβλήματα που έχουν εμφανιστεί σε ό,τι αφορά την εξασθένηση του πληθωρισμού προς τον στόχο του 2% και παράλληλα την προστασία της απασχόλησης, καθιστούν αβέβαιη τη μέχρι πρότινος έως και δεδομένη μείωση των επιτοκίων στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου.
Ο Στίβεν Μίραν, στενός συνεργάτης του Τραμπ και πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Αμερικανού προέδρου, ψήφισε υπέρ μίας jumbo μείωσης των 50 μονάδων βάσης. Στον αντίποδα, ο Τζέφρι Σμιντ, πρόεδρος της Fed του Κάνσας, ψήφισε υπέρ της διατήρησης των επιτοκίων στο 4%-4,25%.
Είναι η δεύτερη φορά που ο Μίραν ζητάει μία jumbo μείωση, μία κίνηση που δείχνει τις προθέσεις των στελεχών που πρόσκεινται στον Τραμπ. Επίσης, η Fed αποφάσισε να δώσει τέλος στη συρρίκνωση του ισολογισμού της, τερματίζοντας το QT, που σημαίνει ότι στην ουσία σταματάει να «τραβάει» ρευστότητα από το σύστημα.
Ο μεγάλος γρίφος για τη Fed είναι η στρατηγική που θα ακολουθήσει μέσα στο 2026, όταν αποχωρεί ο Πάουελ και ο νέος κεντρικός τραπεζίτης θα είναι επιλογή του Τραμπ. Οι αναλυτές «βλέπουν» έως και τρεις μειώσεις – μία τον Δεκέμβριο και άλλες δύο στο πρώτο εξάμηνο του έτους – ωστόσο δεν αποκλείεται να δούμε μία πολύ πιο επιθετική προσέγγιση. Ιδιαίτερα στην περίπτωση που οι «αρκούδες» της Wall Street… μυρίσουν αίμα και σημειωθεί παρατεταμένη πτώση των μετοχών. Σε αυτό το σενάριο τα επιτόκια στις ΗΠΑ μπορεί να υποχωρήσουν ακόμα και στο 2%.
