Του Bill Wirtz
Καθώς οι κυβερνήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο προχωρούν στην καταστολή της κατανάλωσης καπνού, η ανάλυση των συνεπειών αυτών των πολιτικών που αφορούν τη συμπεριφορά των ανθρώπων αποκτά καίρια σημασία. Ένα από τα κύρια μέτρα που υποστηρίζουν οι αντικαπνιστές είναι η απαγόρευση του καπνίσματος μέσα στα μπαρ. Αυτού του είδους όμως οι κανόνες δεν έσπρωξαν απλώς τους καπνιστές τσιγάρων έξω από τις πόρτες των μαγαζιών - εξώθησαν πολλούς απ' αυτούς στα μπαρ με ναργιλέδες.
Οι ναργιλέδες και οι κίνδυνοι για την υγεία
Όλοι έχουμε έναν φίλο που του αρέσει να καπνίζει ναργιλέ. Αυτός ο φίλος είναι συνήθως εκείνος που τραβά την παρέα σε μπαρ γεμάτα από τη μυρωδιά γλυκών γεύσεων και τσαγιού. Ο ναργιλές είναι σήμερα της μόδας. Για τους περισσότερους ανθρώπους, ο περίπλοκος μηχανισμός του ναργιλέ φαίνεται δύσκολο να ετοιμαστεί. Και μόνο οι γνώστες μπορούν να βγάλουν άκρη μέσα από τη ζούγκλα των θεσπέσιων γεύσεων και να καταλάβουν όλες τις λεπτομέρειες της σωστής θερμοκρασίας για το κάπνισμα.
Πέρα όμως από τα συναισθήματα της σαγήνης που προκαλεί, η κατανάλωση ναργιλέ έχει και μειονεκτήματα.
Πολλοί από τους χρήστες ναργιλέ πιστεύουν ότι δεν είναι τόσο επικίνδυνος όσο τα υπόλοιπα προϊόντα καπνού, καθώς στον ναργιλέ, σε αντίθεση με το τσιγάρο, ο καπνός δεν καίγεται άμεσα. Στην πραγματικότητα όμως αυτό δεν ισχύει.
Σύμφωνα με το CDC (Centers for Disease Control and Prevention), η χρήση ναργιλέ παρουσιάζει αντίστοιχους κινδύνους με τα άλλα προϊόντα καπνού. Μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του στόματος, του πνεύμονα, του στομάχου, του εισοφάγου, μειωμένη πνευμονική λειτουργία και γονιμότητα, και συνδέεται με την απόφραξη των αρτηριών και την αύξηση του κινδύνου καρδιακών νοσημάτων.
Ένας από τους βασικούς λόγους που οι χρήστες του ναργιλέ εκτίθεται περισσότερο σε κινδύνους για την υγεία τους είναι η πρακτική της χρήσης του. Ενώ το μέσο τσιγάρο καταναλώνεται με περίπου 20 τζούρες, μια ωριαία χρήση του ναργιλέ με τους φίλους σας οδηγεί σε περίπου 200 τζούρες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μάλιστα υποστηρίζει ότι “ο καπνιστής ναργιλέ μπορεί συνεπώς να εισπνεύσει σε μία χρήση καπνό ισοδύναμο με 100 ή περισσότερα τσιγάρα”.
Ακόμη και αν το προϊόν καθαυτό μπορεί να είναι ασφαλέστερο, η πράξη της χρήσης ναργιλέ είναι πολύ πιο επιβλαβής για την υγεία.
Οι απαγορεύσεις του καπνίσματος ενθαρρύνουν τη χρήση ναργιλέ
Ο ναργιλές δεν είναι πια ένα φαινόμενο που αφορά μόνο τη Μέση Ανατολή ή τα Βαλκάνια. Έχει αποκτήσει παγκόσμια δημοφιλία. Περίπου το 40% των αμερικανών σπουδαστών κολλεγίων έχουν δοκιμάσει ναργιλέ. Παγκοσμίως, ο ναργιλές γνωρίζει απίστευτη επιτυχία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο αριθμός των μπαρ με ναργιλέ έχει αυξηθεί κατά 210% από το 2007. Η γερμανική αγορά ναργιλέ αυξήθηκε κατά 28% μόνο μέσα στο 2015, ενώ στη Γαλλία ο αριθμός των χρηστών στην ηλικία των 16 ετών είναι στο 50% και ξεπερνά το 70% στην ηλικία των 18 ετών.
Ενώ οι κυβερνήσεις προχωρούν στην καταστολή του καπνίσματος συμβατικών τσιγάρων, οι καταναλωτές βρίσκουν εναλλακτική στη χρήση ναργιλέ. Αυτό παρατηρείται ιδιαίτερα μεταξύ των εφήβων που θεωρούν τον ναργιλέ μια νόμιμη εναλλακτική στην κατανάλωση αλκοόλ ή κάνναβης.
Η αυξανόμενη δημοτικότητα του ναργιλέ οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι τα μπαρ με ναργιλέ σχεδόν πάντα εξαιρούνται από την αντικαπνιστική νομοθεσία. Αυτό καθιστά αυτά τα καταστήματα εναλλακτικούς προορισμούς για ανθρώπους που θέλουν να καταναλώσουν νικοτίνη, ιδιαίτερα τις κρύες μέρες του χειμώνα, όταν το κάπνισμα τσιγάρου σε εξωτερικούς χώρους αποδεικνύεται λιγότερο ευχάριστο.
Η εξαίρεση από τη νομοθεσία είναι βεβαίως εύλογη, καθώς ένα μπαρ με ναργιλέδες εντός του οποίου οι πελάτες δεν θα μπορούν να καπνίσουν δεν βγάζει νόημα. Η αλήθεια όμως είναι ότι και πολλά κανονικά μπαρ εξαρτούσαν την επιβίωσή τους από τους καπνιστές και αναγκάστηκαν να κλείσουν. Και αυτό δεν φαίνεται να απασχολεί κανέναν νομοθέτη.
Συνολικά, η αντικαπνιστική νομοθεσία ελάχιστα πετυχαίνει να κάνει τους ανθρώπους υγιέστερους, ιδίως όταν μιλάμε για τους νέους.
Για μια ακόμη φορά, το δοκίμιο του Φρεντερίκ Μπαστιά “Αυτό που φαίνεται κι αυτό που δεν φαίνεται” αποδεικνύεται πιο επίκαιρο από ποτέ. Οι τσάροι της υγείας που υποστηρίζουν τη θέσπιση “μέτρων για τη δημόσια υγεία” μπορεί να έχουν απολύτως καλές προθέσεις. Οι απρόθετες όμως συνέπειες καταδεικνύουν την αναποτελεσματικότητα των σύγχρονων αντικαπνιστικών μέτρων.
Οι πολιτικές για τη δημόσια υγεία θα έπρεπε να μη κάνουν τους ανθρώπους λιγότερο υγιείς απ' ό,τι είναι.
--
Ο Bill Wirtz σπουδάζει Γαλλικό Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο της Λωραίνης στο Νανσί της Γαλλίας.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 5 Σεπτεμβρίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education (FEE) και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
