Δεν γνωρίζω ποια τιμή θα γράφει στο τέλος του 2025 ο χρυσός, πόσο θα αξίζουν οι μετοχές μου ή αν θα είμαι ακόμη πάνω σε αυτό τον πλανήτη. Καταλαβαίνω, όμως, δύο πράγματα. Το πρώτο είναι ότι κάποιοι θα πρέπει να έχουν βγάλει τις τελευταίες ημέρες αμύθητα κέρδη. Το δεύτερο είναι ότι θα πρέπει να ξεβολευτώ και να πάω να αγοράσω εκείνο το χωράφι στο χωριό, πριν ο γίγαντας Τραμπ προχωρήσει στην επόμενη δέσμη μέτρων. Είχαμε «προβλέψει» χρυσό και αγροτική γη. Το πρώτο βγήκε…
Δεν διεκδικούμε κάποιες δάφνες για το αυταπόδεικτο. Κάποια στιγμή η αγορά θα έπεφτε. Μόνο και μόνο επειδή ήταν ακριβή. Έλειπε η αφορμή, την έδωσε ο Τραμπ με τους δασμούς. Η απόλυτη αλήθεια είναι ότι ξαφνικά ο κόσμος μας έγινε ακόμα πιο απρόβλεπτος και αλλοπρόσαλλος. Και το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει κάποιος να τον υποχρεώσει να γίνει πιο απλός και πιο γραμμικός. Με άλλα λόγια, ο βίαιος τρόπος με τον οποίον μας ξύπνησαν από την ονείρωξη ότι θα κολυμπάμε στην ίδια πισίνα με τον Γουόρεν Μπάφετ, βάζει τέλος στην εποχή της μακαριότητας. Τώρα ο φόβος είναι ο κυρίαρχος παίκτης στις αγορές. Ακόμη και τις πιο λαμπερές ημέρες οι άνθρωποι θα παίρνουν μαζί τους ομπρέλα, φοβούμενοι ότι θα ξεσπάσει από το πουθενά κάποια τρομερή καταιγίδα.
Ο χρυσός μας δείχνει αυτό ακριβώς! Ότι βρισκόμαστε σε περίοδο έντονων αναταράξεων. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι φθηνός! Μπορεί να τον δούμε οπουδήποτε. Και αυτό το «οπουδήποτε» κάνει επικίνδυνο το παιγνίδι σε όσους θα ήθελαν να ποντάρουν σε μια πιθανή διόρθωση. Με τον χρυσό είχε νόημα να ασχοληθεί κάποιος στα 350 δολάρια η ουγκιά, στα 900, στα 1200, στα 1500, ακόμη και στα 1800 δολάρια η ουγκιά. Σήμερα δύσκολα θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι ο χρυσός αποτελεί επενδυτική ευκαιρία. Πολύ απλά διότι δεν είναι τέτοια. Αλλά εξίσου δύσκολα θα υποστήριζε ότι η τιμή του χρυσού θα διορθώσει άμεσα. Είναι αυτό που λένε, μπορείς να χάσεις, μπορείς και να κερδίσεις. Γι αυτό και βλέπουμε τους αναλυτές να είναι τόσο προβληματισμένοι. Ο λόγος που ο χρυσός βρίσκεται ψηλά έχει εκδηλωθεί. Όποιος το περίμενε τοποθετήθηκε. Αλλά δεν ξέρει κανείς ποια θα είναι η έκταση του φαινομένου. Αν η επόμενη ημέρα μας κρύβει έναν πληθωρισμό και μόνο ή την διάλυση του νομισματικού συστήματος.
Και σε αυτές τις περιπτώσεις, όταν δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση, το καλύτερο είναι να γίνεται κανείς θεατής. Αν έχει χρυσό να περιμένει να δει τι θα γίνει. Να μην βιαστεί να πουλήσει. Πόσο μάλλον όταν κρατήθηκε μέχρις εδώ και δεν πούλησε νωρίτερα. Αλλά και όσοι δεν έχουν και πάλι θα πρέπει να περιμένουν να βρουν ένα σημείο εισόδου, αν τελικά τους το επιτρέψει η αγορά. Το κακό είναι ότι την προσφορά και την ζήτηση την καθορίζουν σε ένα μεγάλο βαθμό οι κεντρικές τράπεζες και εδώ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι αν αυτά που βλέπουμε είναι όντως αυτά που συμβαίνουν.
Οι μετοχές; Προσωπικά δεν θα πάψω να έχω «χαρτιά» στην κατοχή μου, αλλά είμαστε πλέον υποχρεωμένοι να εξετάζουμε πιο σχολαστικά τα οικονομικά στοιχεία των εταιρειών. Επιστρέφουμε, δηλαδή, στα παλιά, όταν ο επενδυτής ήξερε να διαβάζει έναν ισολογισμό. Από την άλλη πλευρά, το κραχ που πολλοί περίμεναν και το οποίο νομοτελειακά συμβαίνει κάθε 10 ή 20 χρόνια, δεν έχει συμβεί. Δεν έχουμε ακόμη δει το αίμα να ρέει άφθονο στους δρόμους. Όποιος θα ήθελε να αγοράσει μετοχές θα έπρεπε ίσως να περιμένει αν θα συμβεί το μοιραίο ή όχι. Λέμε ίσως, επειδή εδώ εκφράζουμε σκέψεις. Και στις αγορές δεν υπάρχει στην πραγματικότητα πρόβλεψη. Όλα επιβεβαιώνονται ή διαψεύδονται μετά από την εκδήλωση των γεγονότων. Μέχρι τότε μπορούμε να κάνουμε μόνο υποθέσεις.
Εκεί που μάλλον δεν υπάρχει μεγάλο περιθώριο αναμονής είναι στην αγροτική γη! Και για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις. Η αγροτική ζωή είναι δύσκολη και πόσο μάλλον για τους ανθρώπους της πόλης. Να αφήσουμε τα στυλό και να πιάσουμε τα στυλιάρια. Μιλάμε για έπος μεγαλύτερο από τους άθλους του Ηρακλέως. Εκείνο που εννοούμε είναι ότι οι επενδύσεις στον αγροτικό τομέα προσελκύουν όλο και περισσότερους μεγάλους επενδυτές. Και φυσικά οι επενδύσεις αυτές απαιτούν κεφάλαια και όχι να αρχίσουμε να σκάβουμε τη γη με το αλέτρι. Αν και ποτέ δεν ξέρεις τι μας φέρνει η ζωή! Το γεγονός, πάντως, ότι προσανατολίζονται εκεί τα μεγάλα πορτοφόλια, με τις αγορές μεγάλων εκτάσεων γης, είναι σημείο προβληματισμού. Τουλάχιστον αυτό.
Θανάσης Μαυρίδης
