Οι μετοχές, λέει, αναρριχώνται στο τείχος του φόβου. Πάντα μου άρεσε αυτή η οπτική, επειδή ο φόβος συνεπάγεται και ενσυναίσθηση. Έχουμε, δηλαδή, εξετάσει τα δεδομένα και έχουμε αποφανθεί ότι οι πιθανότητες είναι με το μέρος των αγοραστών. Αυτό έχει μια λογική. Προχωράμε, αλλά με σύνεση. Αυτό που συμβαίνει σήμερα, η γενική αναισθησία των αγορών απέναντι σε οποιονδήποτε κίνδυνο, είναι που τρομάζει. Είναι σαν να τρέχει ένας άμυαλος στην άκρη ενός γκρεμού φορώντας σαγιονάρες και με πλήρη άγνοια κινδύνου. Μόνο από τύχη θα γλιτώσει.
Κοιτάξτε γύρω σας. Ο κόσμος μας έχει αλλάξει πολύ σε σχέση και με το πρόσφατο ακόμη παρελθόν. Βία, πόλεμος, εξαθλίωση. Κι όμως! Όλα αυτά είναι πλέον το κομμάτι μιας «νέας» καθημερινότητας. Δεν ανησυχούμε επειδή όλα αυτά τα θεωρούμε φυσιολογικά. Μόνο που δεν είναι έτσι. Ειδικά στις αγορές. Η αλήθεια αποκαλύπτεται πάντα και το ζητούμενο τότε είναι πόσο ψηλά βρίσκεται το συννεφάκι που κατοικούμε. Όσο πιο ψηλά είναι από το έδαφος τόσο πιο επώδυνη είναι η πτώση. Κι αυτό αφορά τόσο τα πρόσωπα όσο και τις κοινωνίες.
Ξυπνάμε ένα πρωί και «μαθαίνουμε» ότι αυτή η μέρα δεν θα είναι ίδια με τις προηγούμενες. Κι όμως! Δεν έχει αλλάξει κάτι στην πραγματικότητα. Τα πάντα είναι το ίδιο άσχημο, όσο ήταν χτες και προχτές και πριν από μία εβδομάδα. Λάθος! Υπάρχει μια διαφορά. Μέχρι χτες δεν θέλαμε να το δούμε. Σήμερα εξαναγκαστήκαμε με κάποιον τρόπο να σταματήσουμε να υποκρινόμαστε. Σοκ! Σαν να παίρνουν το αγαπημένο παιχνίδι από τα χέρια ενός τρίχρονου...
Μην πει κάποιος ότι υπήρξε πραγματικός αιφνιδιασμός με την κρίση των ενυπόθηκων δανείων! Και θυμηθείτε πόση καταστροφή προκάλεσε. Η σημερινή κατάσταση είναι πολύ πιο δύσκολη από τότε. Αν ξεσπάσει μια νέα κρίση οι επιπτώσεις δεν θα είναι οι ίδιες. Ή καλύτερα, θα παρακαλούμε να είναι οι ίδιες.
Πριν ξεσπάσει η κρίση των ενυπόθηκων δανείων οι αγορές έδειχναν και πάλι να είναι απαθείς. Αρκεί να θυμηθούμε ότι λίγο καιρό πριν το Καστελλόριζο οι διεθνείς τράπεζες μας δάνειζαν σαν να πετούν τα σεντούκια με τα λεφτά τους στις αυλές των σπιτιών μας. Πάρτε να έχετε! Μερικές εβδομάδες αργότερα μας έπαιρναν τα ... μέτρα!
Θα έχετε διαβάσει πολλά άρθρα για τον αναμενόμενο Αρμαγεδδών. Το σημερινό σημείωμα δεν φιλοδοξεί να είναι ένα ακόμη. Ναι μεν τα κραχ είναι μέσα στην ζωή των αγορών, αλλά εδώ έχουμε να κάνουμε με κάτι άλλο. Δεν είναι ένας σεισμός που θα εκτονώσει την ενέργεια που κρύβει η γη κάτω από το έδαφος. Αυτό συνέβη πριν 17 χρόνια. Από τότε μέχρι σήμερα έχει συσσωρευτεί τόση ενέργεια που η απότομη ελευθέρωσή της θα έχει πρωτόγνωρες επιπτώσεις. Και σε μια τέτοια περίπτωση δεν ξέρει κανείς ποιο είναι το «φάρμακο», αν υπάρχουν «ασφαλή λιμάνια».
Να κλειστούμε από τώρα στο καταφύγιο; Η ελπίδα μας είναι να μην χρειαστεί να κλειστούμε σε πραγματικό καταφύγιο. Να περιοριστούμε στην μεταφορική έννοια της λέξης, Να περιορίσουμε, ας πούμε, την πιθανή μεγάλη μας έκθεση σε δάνεια. Το πολύ - πολύ να έχουμε έναν ακόμη μη έγκυρο συναγερμό. Ναι, αυτό είναι ένα πραγματικά καλό σενάριο.
Θανάσης Μαυρίδης
