Το τι θα φέρει η πιθανή συμμετοχή των διεθνών παικτών στον διαγωνισμό υδρογανθράκων σε Κρήτη και Πελοπόννησο αναλύει σε συνέντευξή του στο Liberal ο καθηγητής Γεωλογίας και διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας Υδρογονανθράκων, Αβραάμ Ζεληλίδης.
Όπως επισημαίνει, αν έρθει τελικά η Chevron στην Ελλάδα, θα μας εξασφαλίσει τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο, καθώς επιβεβαιώνει τις θεωρίες ύπαρξης κοιτασμάτων και ανοίγει ένα παράθυρο ελπίδας και για τη λεκάνη του Ηροδότου απ’ όπου θα αποκλειστεί η Τουρκία.
Παράλληλα, πέρα από το γεωστρατηγικό όφελος, αναφέρεται και στον οικονομικό αντίκτυπο της αξιοποίηση των κοιτασμάτων μας, τονίζοντας της σημασίας της τελικής απόφασης του αμερικανικού «κολοσσού» στον διαγωνισμό.
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει και στις τουρκικές αντιδράσεις και στις εντυπώσεις που συνεχίζει να δημιουργεί γύρω από περιοχές όπως το Καστελόριζο και τη λεκάνη του Ηροδότου.
Συνέντευξη στη Μαργαρίτα Ασημακοπούλου
Κ. Ζεληλίδη, βρισκόμαστε λίγο πριν την τελική «εκπνοή» του διαγωνισμού για τους υδρογονάνθρακες σε Κρήτη και Πελοπόννησο με τη συμμετοχή της Chevron στον διαγωνισμό να θεωρείται σχεδόν βέβαιη και τα σενάρια για κοινοπραξία με τη Helleniq Energy να «φουντώνουν». Τι σηματοδοτεί για την Ελλάδα το «παρών» τέτοιων σημαντικών «παικτών» στη νέα γεωπολιτική παρτίδα σκάκι που στήνεται στη Μεσόγειο;
Όπως η συμμετοχή στον διαγωνισμό της ExxonMobil στον προηγούμενο διαγωνισμό, δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, έδειξε ότι αφενός έχουμε κοιτάσματα υδρογονανθράκων, και αφετέρου εμμέσως εξασφάλισαν την ΑΟΖ με τη Λιβύη, δεχόμενοι τον κόλπο της Σύρτης ανοιχτό, και συνεπώς η μέση γραμμή μας έδωσε περισσότερο χώρο στο μεσογειακό βουνό, έτσι και το ενδιαφέρον της Chevron για το υπόλοιπο κομμάτι νότια της Κρήτης επιβεβαιώνει τις θεωρίες ύπαρξης κοιτασμάτων και θα ολοκληρώσει αυτή τη μέση γραμμή με τη Λιβύη, και θα κόψει τις βλέψεις της Τουρκίας με το ψευδό Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο, ενώ θα μας εξασφαλίσει και τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο.
Πρέπει όμως να περιμένουμε για να δούμε την τελική απόφαση της Chevron, δηλαδή να καταθέσει τον φάκελο ενδιαφέροντος με την προσφορά της. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι και οι δύο «κολοσσοί» συνεργάστηκαν με τη Helleniq Energy και θα υποβάλλουν φάκελο ως κοινοπραξία.
Αυτή τη στιγμή οι Chevron και ExxonMobil δραστηριοποιούνται και στην Κύπρο και μάλιστα σε οικόπεδα στα ανατολικά περιθώρια της λεκάνης του Ηροδότου, και προφανώς γνωρίζουν ή εκτιμούν ότι το μέλλον της αναζήτησης των υδρογονανθράκων είναι η λεκάνη του Ηροδότου, που αν είχαμε ΑΟΖ με την Κύπρο τότε περίπου το 1/3 θα ήταν ελληνικό.
Οι μεγάλοι «κολοσσοί» το γνωρίζουν, αλλά προφανώς δεν τους ενδιαφέρει ποιανού είναι η περιοχή, αρκεί αυτοί να έχουν δικαίωμα έρευνας. Συνεπώς, αν έρθει τελικά η Chevron στην Ελλάδα, τότε ανοίγει ένα παράθυρο ελπίδας και για τη λεκάνη του Ηροδότου απ’ όπου θα αποκλειστεί η Τουρκία.
Από τα παραπάνω μπορεί κάποιος να κατανοήσει το γεωστρατηγικό πλεονέκτημα της παρουσίας των δύο μεγαλύτερων εταιρειών στην Ελλάδα, αλλά και τον οικονομικό αντίκτυπο όταν αρχίσει η αξιοποίηση των κοιτασμάτων μας, τόσο με τα έσοδα από τα κοιτάσματα όσο και από τις θέσεις εργασίας που θα προκύψουν, άμεσες στις εταιρείες ή έμμεσες από τις υπόλοιπες δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν. Τα οφέλη φαίνονται δεδομένα αλλά υπάρχει πάντα ένα εάν…
Το εάν είναι αν τελικά υπάρχει συμφωνία για την πλήρη αξιοποίηση των κοιτασμάτων και όχι μόνο του γνωστού αφηγήματος «θέλουμε μόνο φυσικό αέριο και το πετρέλαιο θα μείνει στη θέση του».
Την ίδια στιγμή σε εξέλιξη βρίσκονται και κινήσεις της Λιβύης για τις έρευνες υδρογονανθράκων. Η Λιβύη, σε συνεννόηση με την Τουρκία, φαίνεται να επιδιώκει την εφαρμογή του μεταξύ τους τουρκολιβυκού μνημονίου. Θα έχουμε πάλι αντιδράσεις από την Άγκυρα;
Η Λιβύη πράγματι φαίνεται πως αντέδρασε στον διαγωνισμό της Ελλάδας με πρόσχημα το Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο, θεωρώντας ότι στην ουσία η Κρήτη δεν έχει υφαλοκρηπίδα, αλλά στον διεθνή διαγωνισμό που προκήρυξε για θαλάσσια οικόπεδα της, προσκαλώντας ξένες εταιρείες για έρευνες υδρογονανθράκων στη Λιβύη, σεβάστηκε τη μέση γραμμή με την Ελλάδα, δηλαδή στην ουσία αποδέχτηκε την ΑΟΖ που εμείς ορίσαμε με τη δικιά μας προκήρυξη, για τον ένα και μοναδικό λόγο που είναι ότι οι εταιρείες δεν συμμετέχουν σε διαγωνισμούς που εμφανώς δεν σέβονται τον «γείτονα» τους, και εν προκειμένω την Ελλάδα.
Θεωρώ ότι η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται για νότια της Κρήτης, αλλά στο μυαλό της έχει δύο άλλες περιοχές και για το λόγο αυτό δημιουργεί εντυπώσεις. Η μία περιοχή είναι αυτή στο Καστελόριζο με τους Υδρίτες, δηλαδή το παγωμένο μεθάνιο, που μπορεί να δώσει περίπου 5 τρισ. κ.μ. μεθανίου, και η δεύτερη και σημαντικότερη είναι η λεκάνη του Ηροδότου, που εξ’ αιτίας της έκτασης της (διπλάσια από αυτή της γνωστής λεκάνης της Λεβαντίνης) και των ευρημάτων (σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων) μέχρι σήμερα στην Κύπρο (ανατολικά της περιθώρια) και την Αίγυπτο (βόρεια περιθώρια) θα είναι η περιοχή με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο άμεσο μέλλον.
Η Τουρκία με την παρουσία των δύο αμερικανικών συμφερόντων εταιρειών δεν θα μπορέσει να αντιδράσει αλλά ούτε και θα επιχειρήσει να το κάνει, όπως δεν το έκανε και στην Κύπρο, και συνεπώς το μόνο που κάνει είναι να εκφοβίζει ή να προσπαθεί να δημιουργήσει εντυπώσεις μήπως και δεν κατέβει στον διαγωνισμό η Chevron.
Συνεπώς, η συμμετοχή της Chevron στον διαγωνισμό, και η επιλογή της ως αναδόχου θεωρείται εκ των ουκ άνευ προϋποθέσεων για την επίτευξη των στόχων μας ως Ελλάδα. Όμως, αν τελικά ευοδωθούν οι ευχές μας τότε θα σημαίνει ότι πάμε για αλλαγή και του αφηγήματος και αποδοχή του «ότι βρούμε το αξιοποιούμε», όπως δηλαδή γίνεται σε όλο τον κόσμο.
Μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε και εν αναμονή της επενδυτικής απόφασης της ExxonMobil σχετικά με την πρώτη ερευνητική γεώτρηση στα θαλάσσια μπλοκ «Νοτιοδυτικά της Κρήτης» και «Δυτικά της Κρήτης». Πόσο πιθανή θεωρείτε ότι είναι μια θετική απόφαση από τους Αμερικανούς;
Αν η Chevron γίνει ο ανάδοχος νότια της Κρήτης, τότε θα έχει μπροστά της 2-3 χρόνια ερευνών για να προχωρήσει τελικά στην εκτέλεση γεωτρήσεων, και συνεπώς το χρονοδιάγραμμα αυτό δεν μας ενοχλεί (ως κυβέρνηση) για την αλλαγή του αφηγήματος (το δεν θέλω πετρέλαιο). Τι γίνεται όμως με την ExxonMobil;
Φαίνεται πως μετά από την «ταλαιπωρία» τριών χρόνων της εταιρείας, για την εκτέλεση των γεωφυσικών ερευνών, εξ’ αιτίας των προσφυγών στο ΣτΕ περιβαλλοντικών οργανώσεων, το μεγαλύτερο πρόβλημα της εταιρείας αυτή τη στιγμή, είναι η εκτέλεση της πρώτης γεώτρησης.
Από τις επίσημες ανακοινώσεις, για εκτέλεση της πρώτης γεώτρησης μέσα στο 2025, που στη συνέχεια με την αναβολή μετατέθηκε για το 2026, μέχρι το σήμερα που φαίνεται ότι πάμε για την πρώτη γεώτρηση το 2027 μόνο ένα πράγμα μπορώ να σκεφτώ.
Όχι ότι «πρέπει να ξαναδούμε τα σεισμικά», όπως προβάλλεται προς τα έξω, ή όχι ότι υπάρχουν άλλες περιοχές που μπορούν να αξιοποιηθούν άμεσα, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, αλλά ότι θα πάρουμε το πράσινο φως, για την εκτέλεση της πρώτης γεώτρησης, με δεδομένο ότι η κυβέρνηση θα τηρήσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις, και ότι βρούμε θα το αξιοποιήσουμε, ας είναι και πετρέλαιο. Πότε όμως θα γίνει αυτό, μα προφανώς το 2027, έτος εκλογών, που όταν βρεθούν τα κοιτάσματα δεν θα είναι η ίδια κυβέρνηση ή και αν είναι, τότε μπορεί να αλλάξει το αφήγημα της λόγω συνθηκών.
Όπως και να έχουν όμως τα πράγματα, όπως και να επιθυμεί η κυβέρνηση να γίνουν, η σημερινή ημερομηνία είναι ορόσημο για όλους μας. Αν η Chevron υποβάλει φάκελο, τότε σημαίνει ότι όλα παίρνουν τον δρόμο τους, έστω και με κάποιες καθυστερήσεις μέχρι το 2027. Αν όμως, η Chevron δεν υποβάλει φάκελο (πράγμα του απεύχομαι), τότε «μπλέξαμε» και κάποιοι θα πρέπει να λογοδοτήσουν στον ελληνικό λαό και στον Ελληνισμό για τα προβλήματα που θα μας δημιουργήσουν.
Αν η Chevron γίνει η ανάδοχος εταιρεία, τότε ανοίγει και πάλι η συζήτηση για τον EastMed αλλά και της του αγωγού της ηλεκτρικής διασύνδεσης γιατί πλέον δεν θα υπάρχει ο «μπαμπούλας».
