Η ιστορία πάντα διδάσκει. Τα πεπραγμένα ανθρώπων του παρελθόντος γίνονται παραδείγματα, προς μίμηση ή προς αποφυγή. Η ιστορία, όμως, είναι κάτι που συνεχίζεται αέναα. Ανήκει ταυτόχρονα στο παρελθόν, όταν αναφερόμαστε σε γεγονότα που έχουν παρέλθει, στο παρόν, καθώς η ιστορία γράφεται πάντα στο «τώρα» το οποίο θα γίνει «τότε», αλλά και στο μέλλον, ως κειμήλιο και καθοδηγητής για τις επόμενες γενιές.
Σε ένα τέτοιο «ταξίδι» μεταφέρει τον αναγνώστη ο Θανάσης Διαμαντόπουλος, ο οποίος μετά από συνέντευξη στο Liberal και την Ίλια Πορίκη, μοιράζεται τους άξονες δημιουργίας του νέου του βιβλίου με τίτλο «Οι πρωθυπουργοί της Μεταπολίτευσης». Με αυτό το έργο, παρουσιάζεται η πρόσφατη πολιτική ιστορία της Ελλάδας, συνδυάζοντας την ιστορική έρευνα, τις γνώσεις του συγγραφέα, αλλά και τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων χρόνων.
Γιατί επιλέξατε ως θεματική την συγκεκριμένη περίοδο της νεότερης ελληνικής πολιτικής ιστορίας;
Δεν είμαι κλασικός ιστορικός, ώστε να ασχολούμαι με Βυζάντιο, αρχαιότητα κ.λπ. Ως πολιτικός επιστήμονας μελετώ το σήμερα της κοινωνίας μας και το πρόσφατο χθες της (αυτό που είναι ακόμη πολύ ζωντανό στις συνειδήσεις των πολιτών, ώστε να επικαθορίζει τις πολιτικές συμπεριφορές τους). Με το πρόσφατο χθες «πάλεψα» στην πολύμοχθη, πιστέψτε με, τριλογία μου για τον Μεσοπόλεμο (τη Δίκη των «Έξι», τη μεσοπολεμική «δημοκρατία του Παπαναστασίου» και τον μεγάλο Ελευθέριο Βενιζέλο). Έφτασε επομένως η ώρα της ενασχόλησης με το πολιτικό μας σήμερα και με αυτούς που το διαμόρφωσαν ή ακόμη το διαμορφώνουν.
Πώς επιλέξατε τους δέκα πρωθυπουργούς και ποια ήταν τα βασικά κριτήρια ανάλυσής σας;
Ήταν οι αιρετοί πρωθυπουργοί, η έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας. Οι άλλοι -Τζαννετάκης, Ζολώτας, Παπαδήμος- προέκυψαν από εξαιρετικά συγκυριακές καταστάσεις και υπήρξαν βραχύβιοι στο αξίωμα.
Ποιος από αυτούς σας εξέπληξε περισσότερο, θετικά ή αρνητικά, κατά την έρευνα;
Σε όλους και για όλους βρήκα εκπληκτικές στιγμές πολιτικού μεγαλείου και ανάλογες θλιβερής μικρότητος.
Ποιο ήταν το μεγαλύτερο μεθοδολογικό δίλημμα που αντιμετωπίσατε κατά την συγγραφή;
Το να γράφεις για το «εν εξελίξει» σήμερα είναι εξαιρετικά δύσκολο. Επιλογές κυρίως του σημερινού φορέα του πρωθυπουργικού αξιώματος, καθώς και του άμεσου προκατόχου του, δηλώσεις ή αποκαλύψεις το ΓΑΠ ή του Σαμαρά, δημοσιευόμενες τώρα αναμνήσεις κάποιων συνεργατών των παλαιοτέρων πρωθυπουργών, αλλά και συζητήσεις που είχα πρόσφατα την ευκαιρία να κάνω με τον Κώστα Καραμανλή με υποχρέωναν να διευρύνω ή να αναπροσαρμόζω τη γωνία υπό την οποία προσέγγιζα το θέμα μου.
Μέσα από αυτήν την ιστορική αναδρομή και την έρευνά σας, ποιοι είναι κατά τη γνώμη σας οι λόγοι που έχουν οδηγήσει στην πολιτική πραγματικότητα της χώρας σήμερα;
Κάποιες ενδημικές θεσμικές αδυναμίες, όπως π.χ. η ανάδειξη των βουλευτών με τον παραγωγό σκανδάλων και συναλλαγών φαύλο μηχανισμό του σταυρού προτίμησης (που αποτελεί ελληνική «ευρεσιτεχνία»), κυρίως όμως ο εστιασμός του ενδιαφέροντος όλων των πρωθυπουργών στη διαχείριση του βραχυπρόθεσμου -κάτι που παράγει πολυνομία και κακονομία-, αλλά και στην αδιαφορία μπροστά στα μείζονα, όπως το δημογραφικό, ο υδροκεφαλισμός του κράτους και η καταβαράθρωση της παιδείας. Η «θεραπεία» του ευχάριστου και του εύκολου εμπόδισε την αντιμετώπιση των ζωτικών και δύσκολων που απαιτούν επένδυση προσπάθειας πέραν των εκλογικών οριζόντων.
Τελικά, ποιος είναι ο στόχος αυτού του πονήματος; Η αναφορά στα ιστορικά-πολιτικά γεγονότα που οδηγούν μέχρι την πολιτική κατάσταση της χώρας σήμερα, η εξιστόρηση των επιτευγμάτων, αλλά και των ατοπημάτων του κάθε κυβερνήτη που ανήκει στην περίοδο της Μεταπολίτευσης ή η παρουσίαση της «κριτικής» όσον αφορά τα χρόνια της λεγόμενης Γ’ Δημοκρατίας της χώρας;
Ο πυρήνας της προσπάθειας μου ήταν η ανάδειξη της διαλεκτικής σχέσης ανάμεσα σε πρωταγωνιστές της ιστορίας που διαμορφώνουν το πολιτικό πλαίσιο και το ήδη διαμορφωμένο πολιτικό πλαίσιο το οποίο, σε συνδυασμό με δύσκαμπτες κοινωνικές νοοτροπίες και κατοχυρωμένα συμφέροντα, οριοθετεί τα περιθώρια δράσης των κεντρικών φορέων της πολιτικής εξουσίας. Αυτοί, για κάποιες από τις χειρότερες πτυχές τους θα μπορούσαν να πουν «εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω»…
Αν χαρακτηρίζαμε το παρόν έργο σας ως «παρακαταθήκη», τι θα ήταν αυτό που θα «άφηνε» σε κάθε αναγνώστη αφού το διάβαζε, στο κοντινό και στο μακρινό μέλλον;
Θα ήθελα να αφήσει τη συνειδητοποίηση πως η κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα κινείται πάντα σε αποχρώσεις του γκρίζου με το καλό και το κακό να συνυπάρχουν στο έργο όλων των πρωταγωνιστών της Ιστορίας, οι οποίοι διαφοροποιούνται κυρίως από τις αναλογίες της συνύπαρξης των δύο αυτών στοιχείων…
