Τις σημαντικές γεωπολιτικές διαστάσεις της επίσημης ανάθεσης της Chevron στα ελληνικά θαλάσσια οικόπεδα αναλύει στο Liberal και τη Μ. Ασημακοπούλου ο καθηγητής ενεργειακής πολιτικής και Senior Fellow στο Atlantic Council, Τσαρλς Έλληνας.
Εξηγεί πώς η αμερικανική έλευση αποτελεί προμαχώνα ενάντια στις προσπάθειες της Τουρκίας να επιβληθεί ως ηγεμόνας στην Ανατολική Μεσόγειο, στέλνοντας σαφές μήνυμα ψήφους εμπιστοσύνης στην ενεργειακή ισχύ της Ελλάδας.
Ακόμα, αναφέρεται στην στρατηγική των ΗΠΑ να αξιοποιήσουν ευρύτερα τις ελληνικές υποδομές στον τομέα της ενέργειας και πώς αυτή μπορεί να εμποδίσει τις τουρκικές παρεμβάσεις στα mega project της χώρας.
Προς αυτήν την κατεύθυνση, θεωρεί ως βέλτιστη πρακτική την πρόσκληση του Κ. Μητσοτάκη για τη συνάντηση 5x5 (όλων των χωρών στη Αν. Μεσόγειο) με τη συμμετοχή της Άγκυρας, ως το κατάλληλο βήμα για να αρχίσει θετικός διάλογος για επίλυση των προβλημάτων, με τις ΗΠΑ να λειτουργούν ως σύμμαχός μας σε αυτή τη διαδικασία.
Καταλήγει, επίσης, στο ότι η διπλή παρουσία των αμερικανικών κολοσσών Chevron και ExxonMobil αναβαθμίζει τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας, καθιστώντας τη βασικό κόμβο στην ενεργειακή στρατηγική της Ουάσιγκτον για απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Τι σηματοδοτεί για τη χώρα μας αλλά και για την ενεργειακή σκακιέρα της Μεσογείου η επίσημη ανάθεση της Chevron για τα εγχώρια θαλάσσια οικόπεδα; Πέρα από την «ψήφο» εμπιστοσύνης στα ελληνικά κοιτάσματα, τι φέρνει η έλευση του αμερικανικού «κολοσσού» στη χώρα σε μια κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη, που ανοίγει την εξερεύνηση υδρογονανθράκων σε μια πολύ πολλά υποσχόμενη περιοχή. Αυτό είναι που προσέλκυσε όχι μόνο την Chevron αλλά και την ExxonMobil στην Ελλάδα. Έχει επίσης γεωπολιτικές διαστάσεις, καθώς αποτελεί μέρος των ευρύτερων ενεργειακών συμφερόντων των ΗΠΑ στην περιοχή και αποτελεί προμαχώνα ενάντια στις προσπάθειες της Τουρκίας να επιβληθεί ως ηγεμόνας που απαιτεί ηγετικό ρόλο σε όλες τις ενεργειακές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ποια μηνύματα στέλνει η εξέλιξη αυτή στην Τουρκία σχετικά με τη Γαλάζια Πατρίδα και την Ανατολική Μεσόγειο;
Η Chevron και η ExxonMobil ήλθαν στην περιοχή μας έχοντας πλήρη επίγνωση των εντελώς αδικαιολόγητων απαιτήσεων της Τουρκίας σχετικά με την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η παρουσία τους επιβεβαιώνει ότι δεν το δέχονται αυτό και αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Ελλάδας σε περιουσιακά στοιχεία στην ΑΟΖ της, όπως ορίζεται από το διεθνώς αναγνωρισμένο δίκαιο, δηλαδή την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Την ίδια στιγμή, μην ξεχνάμε ότι έχουμε και μια ενδεχόμενη συμμετοχή της ExxonMobil στα θαλάσσια οικόπεδα «Δυτικά» και «Νοτιοδυτικά της Κρήτης». Συνεπώς, όχι μία, αλλά δύο Big Oil, προερχόμενες από τις ΗΠΑ, γυροφέρνουν τα εγχώρια κοιτάσματα. Πόσο αναμένεται να αναβαθμίσει τη γεωπολιτική ισχύ της χώρας αυτή η ταυτόχρονη διπλή παρουσία στο ολοένα και πιο πολύπλοκο παιχνίδι που παίζεται στην Αν. Μεσόγειο;
Η θέση και τα δικαιώματα της Ελλάδας στην ΑΟΖ της ενισχύονται σίγουρα από την παρουσία των δύο αμερικανικών υπερμεγεθών «κολοσσών». Η εμπειρία στην ΑΟΖ της Κύπρου δείχνει ότι η Τουρκία απέχει από παρέμβαση σε περιοχές που λειτουργούν οι δύο εταιρείες. Αυτό ενισχύει τη θέση της Ελλάδας στην προσπάθειά της να επιλύσει τις θαλάσσιες διαφορές στην Ανατολική Μεσόγειο βάσει του διεθνώς αναγνωρισμένου δικαίου.
Πριν λίγο καιρό είχαμε την επίσκεψη του αμερικανικού ενεργειακού «τσάρου» και επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας του Λευκού Οίκου, Νταγκ Μπέργκαμ ενώ σε λίγες ημέρες υποδεχόμαστε τον Αμερικανό υπ. Ενέργειας, Κρις Ράιτ. Πόσο δυναμικά εισέρχεται στον πυρήνα της στρατηγικής ενεργειακής παρουσίας των ΗΠΑ η Ελλάδα, αν λάβουμε υπόψιν και την προώθηση του Κάθετου Διαδρόμου αλλά και των εισαγωγών αμερικανικού LNG;
Η στρατηγική των ΗΠΑ για την ευρύτερη περιοχή είναι να προωθήσει και να υποστηρίξει την αποσύνδεση της Ευρώπης από τις εισαγωγές ρωσικής ενέργειας. Η Ελλάδα και οι ενεργειακές της υποδομές αποτελούν βασικό στοιχείο αυτής της στρατηγικής, ειδικά δεδομένων των πολύ στενά συνδεδεμένων πολιτικών και αμυντικών συμφερόντων τους. Οι συχνές επισκέψεις υψηλόβαθμων στελεχών της αμερικανικής κυβέρνησης αποτελούν απόδειξη αυτού. Οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να δημιουργήσουν έναν ενεργειακό διάδρομο που θα συνδέει όλες τις χώρες της περιοχής, μέχρι και την Ουκρανία.
Η Ελλάδα παρέχει στις ΗΠΑ τις υποδομές για την επίτευξη αυτού του στόχου, από το FSRU της Αλεξανδρούπολης έως τον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου (VGC) για τη μεταφορά ΥΦΑ από την Ελλάδα βόρεια προς τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία. Αυτή η στρατηγική διαδρομή στοχεύει στην ενίσχυση της περιφερειακής ενεργειακής ασφάλειας παρέχοντας μια βιώσιμη εναλλακτική λύση στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Πάντως, βλέπουμε έντονη δραστηριότητα και στις άλλες χώρες της Μεσογείου γύρω από τους υδρογονάνθρακες. Κρήτη, Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος. Πιστεύτε ότι δημιουργείται ένας νέος ισχυρός πόλος απέναντι στις τουρκικές βλέψεις;
Παρόλο που μπορεί να είναι δελεαστικό να πιστεύουμε ότι αυτές οι εξελίξεις αντισταθμίζουν τις επιθετικές απαιτήσεις της Τουρκίας, δεν επαρκούν για την επίλυση των ζητημάτων, ειδικά χωρίς την άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ και της ΕΕ. Η πίεση από μόνη της δεν επαρκεί. Η έκκληση του πρωθυπουργού Μητσοτάκη για μια συνάντηση 5x5 με τη συμμετοχή της Τουρκίας για την αντιμετώπιση των ζητημάτων θαλάσσιων ζωνών είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Όπως και η θέση που τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος διασφάλισαν στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αυτής της εβδομάδας, ότι μια χώρα -η Τουρκία- που αμφισβητεί την κυριαρχία των νησιών στο Αιγαίο, απειλεί την Ελλάδα με casus belli, συνεχίζει να καταλαμβάνει το ένα τρίτο της Κύπρου και επεμβαίνει για να ματαιώσει έργα όπως την διασύνδεση GSI, δεν πληροί τις προϋποθέσεις για ένταξη στο πρόγραμμα SAFE.
Ας ελπίσουμε ότι αυτά θα ωθήσουν την Τουρκία να ανταποκριθεί θετικά στην πρόσκληση Μητσοτάκη για την συνάντηση 5x5 και να αρχίσει θετικό διάλογο για επίλυση αυτών των προβλημάτων, ειδικά τώρα που οι ΗΠΑ φαίνεται να είναι έτοιμες και αποφασισμένες να συμμετάσχουν σε αυτή τη διαδικασία.
