Η μείωση του ενεργειακού κόστους για τις επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η απλοποίηση των ρυθμιστικών κανόνων υπό τις οποίες αυτές λειτουργούν και η ανάγκη για να αντιμετωπιστούν τα διαρθρωτικά προβλήματα ανταγωνιστικότητας στην Ευρώπη απασχολεί -μεταξύ άλλων- τις ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως δήλωσε σε συνέντευξή του στο Liberal ο Μάρκους Τζ. Μπέιρερ (Markus J. Beyrer), Γενικός Διευθυντής της πανευρωπαϊκής ομοσπονδίας εργοδοτών και επιχειρήσεων BusinessEurope.
Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος καταγράφει τις αρνητικές τάσεις της βιομηχανικής παραγωγής της ΕΕ εν μέσω ενός διεθνούς πλαισίου με σημαντικές προκλήσεις και υπογραμμίζει πως «η μείωση των τιμών της ενέργειας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας». Σε αυτό το πλαίσιο, δίνει έμφαση στο ότι το μέσο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να παραμείνει τουλάχιστον 50% υψηλότερο στην Ευρώπη σε σύγκριση με βασικούς ανταγωνιστές της ΕΕ (τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ινδία) έως το 2050.
Μιλώντας για τις εμπορικές σχέσεις της Ευρώπης με τις ΗΠΑ και τους δασμούς, ο κ. Μπέιρερ σημειώνει πως σχεδόν 7 στις 10 ευρωπαϊκές επιχειρήσεις «βλέπουν» τις ΗΠΑ ως την κύρια αγορά τους και προσθέτει πως απαιτείται ένα περιβάλλον χαμηλών δασμολογικών πολιτικών για τις επενδύσεις.
Σχετικά με τις σχέσεις της ΕΕ με την Κίνα, ο ίδιος τονίζει πως η Ευρώπη χρειάζεται «να συνεχίσει να συνεργάζεται με την Κίνα με τρόπο που να προστατεύει τα δικά της στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα».
Αναφορικά με την αμυντική βιομηχανία και το ReArm Europe, ο κ. Μπέιρερ υποστηρίζει πως «είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη να βελτιώσει τη συνολική ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας της, αντιμετωπίζοντας μακροπρόθεσμες διαρθρωτικές προκλήσεις».
Για την Ελλάδα, ο Γενικός Διευθυντής της BusinessEurope αναφέρει πως η «βελτίωση των υποδομών και της οικονομικής προσιτότητας της ενέργειας θα μπορούσε να ενισχύσει την παραγωγικότητα και να βοηθήσει τις ελληνικές επιχειρήσεις».
Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Βέλμαχο
Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας όσον αφορά την παραγωγή, τα αποθέματα και τη ζήτηση;
Δυστυχώς, η τρέχουσα κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν είναι ρόδινη. Η πιο πρόσφατη δημοσίευση της BusinessEurope Economic Outlook προβλέπει ότι η ανάπτυξη στην Ευρώπη θα σταθεροποιηθεί σε περίπου 1% το 2025.
Τον Σεπτέμβριο του 2025, σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο του 2024, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 1,2% στη ζώνη του ευρώ και κατά 2,0% στην ΕΕ. Ωστόσο, όταν τη συγκρίνουμε με τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου 2022, για παράδειγμα, παρατηρούμε μια αρνητική τάση στη βιομηχανική παραγωγή στην Ευρώπη: Κατά την περίοδο αυτή, μειώθηκε κατά περίπου 5,3% στη ζώνη του ευρώ και κατά περίπου 3,8% στην ΕΕ.
Αυτή η υποαπόδοση της οικονομίας της ΕΕ αντικατοπτρίζει ένα περίπλοκο και δύσκολο τοπίο για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, με αυξανόμενες εμπορικές εντάσεις και συνεχιζόμενα διαρθρωτικά προβλήματα ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο, η σχετική σταθερότητα που εξασφάλισε η συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ που επιτεύχθηκε τον Ιούλιο και η συνολική ανθεκτικότητα της οικονομίας της ΕΕ συνέβαλαν στην αποφυγή πιο αρνητικών αποτελεσμάτων.
Πώς αξιολογείτε το επίπεδο των ενεργειακών δαπανών για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες; Πιστεύετε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να λάβει μέτρα για την καλύτερη στήριξη των επιχειρήσεων;
Η μείωση των τιμών της ενέργειας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας. Επί του παρόντος, οι εταιρείες της ΕΕ εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που είναι 2-3 φορές υψηλότερες από αυτές των ΗΠΑ και τιμές φυσικού αερίου που είναι 4-5 φορές υψηλότερες.
Με βάση μια μελέτη που αναθέσαμε στην CompassLexecon, το μέσο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να παραμείνει τουλάχιστον 50% υψηλότερο στην Ευρώπη σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ινδία έως το 2050. Αυτό είναι απλά πολύ υψηλό για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες, ιδίως για τους τομείς που εκτίθενται στον διεθνή ανταγωνισμό. Η μείωση των τιμών της ενέργειας σε όλη την Ευρώπη είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς μας!
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει τώρα να ενισχύσει στοχευμένα μέτρα για τη μείωση των τιμών της ενέργειας βραχυπρόθεσμα και να προωθήσει περαιτέρω πρωτοβουλίες για την ενοποίηση των αγορών ενέργειας της ΕΕ, προκειμένου να μειωθεί το χάσμα ανταγωνιστικότητας όσον αφορά το κόστος της ενέργειας.
Η εξασφάλιση πρόσβασης σε προσιτή ενέργεια, η κινητοποίηση μαζικών δημόσιων επενδύσεων, η κατασκευή των απαραίτητων υποδομών και η δημιουργία πρωτοπόρων αγορών θα είναι καθοριστικής σημασίας.
Χρειαζόμαστε επίσης ένα σταθερό και τεχνολογικά ουδέτερο ρυθμιστικό περιβάλλον, που να αποφεύγει την υπερβολική ρύθμιση (overregulation) και να προάγει την καινοτομία.
Επιπλέον, η ευρωπαϊκή βιομηχανία χρειάζεται ισχυρή προστασία από τη διαρροή άνθρακα έως ότου δημιουργηθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού. Εάν το CBAM (μηχανισμός προσαρμογής των συνόρων της ΕΕ για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα) αποδειχθεί αναποτελεσματικό, η σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (ETS) θα πρέπει να αναβληθεί έως ότου βρεθούν άλλα κατάλληλα μέσα.
Οι μηχανισμοί ευελιξίας, συμπεριλαμβανομένων των υψηλής ποιότητας διεθνών πιστώσεων και των πιστοποιημένων απομακρύνσεων, μπορούν επίσης να συμβάλουν στη μείωση του κόστους και στην αναγνώριση των τομεακών διαφορών.
Η πρόοδος προς μια πραγματική Ενεργειακή Ένωση παραμένει ατελής, με κατακερματισμένες αγορές και ανεπαρκή διασυνοριακή ολοκλήρωση που περιορίζουν την αποδοτικότητα και την οικονομική προσιτότητα. Μακροπρόθεσμα, θα είναι καθοριστικής σημασίας η περαιτέρω ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών αγορών ενέργειας μέσω της ανάπτυξης, του εκσυγχρονισμού και της κατασκευής περισσότερων διασυνδέσεων και κοινών ενεργειακών υποδομών.
Σε ποιο βαθμό έχει επηρεαστεί ο κλάδος από τους αμερικανικούς δασμούς;
Οι ΗΠΑ παραμένουν βασικός εταίρος για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Από την αρχή, η BusinessEurope υποστήριξε τη συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ. Δεν είναι τέλεια, αλλά παρέχει ουσιαστική σταθερότητα στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε μία από τις σημαντικότερες εξαγωγικές και επενδυτικές αγορές μας. Δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος του διατλαντικού εμπορίου προέρχεται από υφιστάμενες επενδύσεις, η διατήρηση ενός προβλέψιμου περιβάλλοντος χαμηλών δασμών είναι ζωτικής σημασίας για να μπορούν οι εταιρείες να συνεχίσουν να επενδύουν με εμπιστοσύνη.
Μια πρόσφατη έρευνα της BusinessEurope διαπίστωσε ότι η αβεβαιότητα αποτελεί βασικό μέλημα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ.
Η έρευνα έλαβε 342 άμεσες απαντήσεις από εταιρείες και ομοσπονδίες σε όλη την Ευρώπη, οι οποίες αντιπροσωπεύουν ένα ευρύ και ισορροπημένο μείγμα τομεακών και εθνικών προοπτικών. Το 68,5% των ερωτηθέντων αναγνώρισε τις ΗΠΑ ως την κύρια ή μία από τις κύριες αγορές τους. Τα ευρήματα αποκαλύπτουν επίσης την ανάγκη για μεγαλύτερη σταθερότητα, προβλεψιμότητα και εναρμόνιση των κανονιστικών ρυθμίσεων στο διατλαντικό εμπόριο. Συγκεκριμένα, το 47,5% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι επηρεάζονται από την αβεβαιότητα σχετικά με το μέλλον 232 δασμολογικών πολιτικών
Επομένως, είναι σαφές: η σταθερότητα των δασμών είναι απαραίτητη. Για να επιτευχθεί η επιθυμητή σταθερότητα και προβλεψιμότητα, είναι θεμελιώδες να εφαρμόσουν και οι δύο πλευρές τη συμφωνία-πλαίσιο μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ.
Πώς αξιολογείτε τις ανταγωνιστικές πιέσεις που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή αγορά από την Κίνα;
Η Κίνα είναι ένας βασικός γεωπολιτικός και οικονομικός παράγοντας. Ως η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, είναι απαραίτητο για την ΕΕ να διατηρήσει τη συνεργασία της με την Κίνα, ακόμη και όταν ο διάλογος μπορεί να είναι περίπλοκος και να εμφανίζει προκλήσεις.
Ταυτόχρονα, η διεξαγωγή επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην Κίνα και με την Κίνα γίνεται όλο και πιο δύσκολη σε πολλούς τομείς, λόγω των αυξανόμενων ανησυχιών για την οικονομική ασφάλεια και των εγχώριων πολιτικών της Κίνας που αποσκοπούν στην ενίσχυση της τοπικής παραγωγής και στη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές.
Είναι ζωτικής σημασίας η ΕΕ να συνεχίσει να συνεργάζεται με την Κίνα με τρόπο που να προστατεύει τα δικά της στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα.
Για την BusinessEurope, βασική προτεραιότητα για την ΕΕ στον διάλογό της με την Κίνα πρέπει να είναι να διασφαλίσει ότι η Κίνα αναγνωρίζει ότι η αυξανόμενη, προκληθείσα από το κράτος, πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα αποτελεί πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, εάν επιθυμεί να διατηρήσει τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη και να διατηρήσει υγιείς εμπορικές σχέσεις με βασικούς εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης.
Οι περιορισμοί στις εξαγωγές κρίσιμων πρώτων υλών αποτελούν πλέον ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχολούν την Ευρώπη. Τα μέτρα αυτά όχι μόνο υπονομεύουν την εμπιστοσύνη, αλλά, εάν δεν διορθωθούν, είναι πιθανό να οδηγήσουν σε περαιτέρω περιορισμούς από τους κύριους εμπορικούς εταίρους.
Αυτό, με τη σειρά του, ενέχει τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων, οι οποίες είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την οικονομία της Κίνας, και τελικά θα βλάψει την ίδια την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας. Ως εκ τούτου, είναι ζωτικής σημασίας να βρεθούν αμοιβαία αποδεκτές λύσεις στις τρέχουσες εμπορικές εντάσεις.
Με ποιους τρόπους μπορούν οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες να επωφεληθούν από την πρωτοβουλία ReArm Europe και την αύξηση των δαπανών για την άμυνα εντός της ΕΕ;
Ενώ ο (πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) Μάριο Ντράγκι έχει δίκιο ότι η οικονομική ισχύς από μόνη της δεν αρκεί πλέον για να εξασφαλίσει έναν ισχυρό ρόλο στη διεθνή σκηνή, η οικονομική ανταγωνιστικότητα είναι περισσότερο από ποτέ απαραίτητη προϋπόθεση για τις φιλοδοξίες της Ευρώπης να γίνει ισχυρότερη πολιτικά και σε θέματα ασφάλειας και άμυνας. Μια ισχυρή, ανταγωνιστική και ανθεκτική οικονομία αποτελεί το θεμέλιο για την ικανότητα της Ευρώπης να επενδύει και να διατηρεί τις αμυντικές της δυνατότητες.
Κατά την άποψή μας, είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη να βελτιώσει τη συνολική ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας της, αντιμετωπίζοντας μακροπρόθεσμες διαρθρωτικές προκλήσεις, όπως η επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης, η μείωση του κανονιστικού φόρτου, η εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς και η μείωση του κόστους ενέργειας.
Τα στοιχεία αυτά είναι επίσης καθοριστικά για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των βιομηχανιών που σχετίζονται με την άμυνα και την ασφάλεια, σε συνδυασμό με την εξεύρεση τρόπων μείωσης του κατακερματισμού της βιομηχανίας και ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών. Θεωρούμε ότι οι υψηλότερες επενδύσεις στον τομέα της άμυνας αποτελούν ευκαιρία για τη βελτίωση της ανάπτυξης των βιομηχανιών και των τεχνολογιών διττής χρήσης, η οποία με τη σειρά της αποφέρει οφέλη σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικονομία.
Όσον αφορά την Ελλάδα, ποια μέτρα θεωρείτε απαραίτητα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων της;
Ως BusinessEurope, δεν δίνουμε συστάσεις πολιτικής σε μεμονωμένα κράτη μέλη. Ωστόσο, καλούμε τα κράτη μέλη της ΕΕ, μαζί με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, να συνεχίσουν να δίνουν προτεραιότητα σε ένα σταθερό και προβλέψιμο κανονιστικό περιβάλλον. Μεταξύ άλλων μέτρων, η μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων θα είναι ζωτικής σημασίας.
Τα στοχευμένα κίνητρα και η αποτελεσματική χρήση των κονδυλίων της ΕΕ μπορούν να στηρίξουν τις επενδύσεις και την καινοτομία, καθώς και την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση. Η ενίσχυση των δεξιοτήτων μέσω στενότερης συνεργασίας μεταξύ της επιχειρηματικής κοινότητας και του εκπαιδευτικού συστήματος, καθώς και η ενίσχυση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας, είναι επίσης ουσιαστικής σημασίας.
Τέλος, η βελτίωση των υποδομών και της οικονομικής προσιτότητας της ενέργειας θα μπορούσε να ενισχύσει την παραγωγικότητα και να βοηθήσει τις ελληνικές επιχειρήσεις να ανταγωνιστούν αποτελεσματικά τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και σε ολόκληρη την ενιαία αγορά.
* Ο Μάρκους Τζ. Μπέιρερ είναι Γενικός Διευθυντής της πανευρωπαϊκής ομοσπονδίας εργοδοτών και επιχειρήσεων BusinessEurope.
