Η παγκόσμια αγορά των κρυπτονομισμάτων αφήνει πίσω της την εποχή της άναρχης κερδοσκοπίας και περνά οριστικά σε μια φάση θεσμικής ωριμότητας. Ο Νικόλαος Κωλέττης, Πολιτικός Επιστήμονας MSc, Αναλυτής Ψηφιακών Αγορών και Ιδρυτής & CEO της EWC Investments αποκωδικοποιεί τα νέα δεδομένα στον Liberal και περιγράφει πώς τα spot Bitcoin ETFs, οι τραπεζικοί κολοσσοί και το ρυθμιστικό πλαίσιο MiCA ξαναγράφουν τους κανόνες του παιχνιδιού.
Παράλληλα, επισημαίνει τις ευκαιρίες και τις παγίδες για τους νέους επενδυτές, τη σημασία της θεσμικής πειθαρχίας και την ανάγκη η Ελλάδα να μην χάσει το τρένο της blockchain ανάπτυξης.
Συνέντευξη στην Μαρία Γεωργιάδου
Έχετε αναφέρει ότι η αγορά των κρυπτονομισμάτων έχει περάσει σε φάση «θεσμικής ωριμότητας». Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα κύρια σημεία που πιστοποιούν αυτήν την αλλαγή;
Η αγορά έχει πλέον σαφή θεσμική ταυτότητα και θα διασαφηνιστούν ακόμα περισσότερα δεδομένα εν καιρώ. Η ύπαρξη spot Bitcoin ETFs από τεράστιους οικονομικούς οργανισμούς με τεράστιες εισροές, η είσοδος τραπεζικών κολοσσών σε custody υπηρεσίες (ΗΠΑ), η ρυθμιστική ξεκάθαρη κατεύθυνση (MiCA στην Ευρώπη και αναλογικά, στις ΗΠΑ) και η χρήση blockchain από εταιρικούς ομίλους για πραγματικές ροές κεφαλαίου αποτελούν απόδειξη ότι δεν μιλάμε πλέον για πειραματισμό. Η αγορά έχει αρχίσει να λειτουργεί με τρόπους αντίστοιχους της «παραδοσιακής» χρηματοοικονομικής αγοράς.
Πόσο καθοριστική θεωρείτε τη συμβολή των θεσμικών επενδυτών στη σταθεροποίηση και ωρίμανση της αγοράς;
Οι θεσμικοί έφεραν αυτό που πάντα έλειπε, την θεσμική σταθερότητα και την νομοθετική πλαισίωση. Ταυτόχρονα όμως, η είσοδος τους στην νέα αυτή αγορά, την κλονίζει από άποψης κινητικότητας στις τιμές. Οι θεσμικοί επενδυτές τείνουν να «σταθεροποιούν» τις αγορές, αλλά επίσης, μπορούν με διάφορες μεθόδους να προκαλέσουν ανακατατάξεις έως ότου η αγορά ωριμάσει. Δεν αγοράζουν με συναίσθημα, αλλά με θεσμικούς κανόνες, βάσει risk management models. Αυτό σταδιακά, τείνει να δημιουργήσει ένα σταθεροποιητικό πυρήνα που μειώνει την ακραία μεταβλητότητα και καθιστά την αγορά προβλέψιμη σε βάθος κύκλου. Αλλά έχουμε πορεία ακόμα για την πλήρη επιβίβαση τους στην αγορά.
Έχετε μιλήσει σε πρόσφατη ομιλία σας για το «τέλος της ανώριμης κερδοσκοπίας». Πώς επηρεάζει αυτό τις ευκαιρίες για μικροεπενδυτές που εισέρχονται τώρα στον χώρο;
Η εποχή του “αγοράζω οποιοδήποτε memecoin και γίνομαι εκατομμυριούχος” τελειώνει πλέον. Δεν το κρίνω αυτό αξιολογικά, απλά, περιγράφουμε το που οδεύει η αγορά των κρυπτονομισμάτων. Όμως οι ευκαιρίες δεν εξαφανίζονται απλώς μεταμορφώνονται. Οι μικροεπενδυτές που υιοθετούν θεσμική πειθαρχία, αξιολογούν ρίσκο και κινούνται με στρατηγική, όχι με FOMO (Fear of missing out), έχουν σήμερα τεράστιες ευκαιρίες να αδράξουν σε ορίζοντα δεκαετίας. Ο «τυχαίος επενδυτής» όμως, θα βρει ενώπιον του μια πολύ δύσκολη αγορά, ασυσχέτιστη με το 2021 ή το 2022, όπου η αγορά βασιζόταν στην τύχη και στην φρενίτιδα.
Ποιες είναι, σύμφωνα με την εμπειρία σας, οι βασικές αρχές ενός ισορροπημένου crypto-χαρτοφυλακίου σήμερα;
Ένα σύγχρονο θεσμικό χαρτοφυλάκιο στηρίζεται στους εξής πυλώνες: Core exposure σε Bitcoin και Ethereum και «μεγάλους παίκτες» της αγοράς (50%).
Infrastructure exposure σε Mining και υποδομές του συστήματος Blockchain (20%-30%).
Altcoin spot που μπορεί να μπει σε πολύ συγκεκριμένα, στρατηγικά και τεχνολογικά ορθά Altcoins με τεράστιο περιθώριο εξέλιξης στα επόμενα έτη.
Tactical high-beta θέσεις μικρής έκθεσης (3-5%) για μεγάλες ευκαιρίες βραχυπρόθεσμου κύκλου – αναλογικά με το ρίσκο.
Η λογική είναι σταθερός πυρήνας, διαφοροποίηση και προσεκτική έκθεση στην καινοτομία, χωρίς όμως να χάνονται οι μεγάλες «θαυματουργές» ευκαιρίες.
Πώς μπορεί ένας νέος επενδυτής να εφαρμόσει πρακτικά τη στρατηγική διαχείριση κινδύνου;
Ο νέος επενδυτής χρειάζεται βασικά τρία εργαλεία:
-Stop loss & take profit που ορίζονται ΠΡΙΝ την είσοδο στη θέση, όχι «αφού γίνει» η θέση
-Exposure sizing: καμία θέση πάνω από 3–5% του χαρτοφυλακίου.
-Learning: Άνευ γνώσης για το trading ή spot investment, ο επίδοξος trader ή επενδυτής, απλά βαδίζει προς την καταστροφή ή την τυχαία νίκη χωρίς αποτέλεσμα.
Η διαχείριση κινδύνου είναι μακροπρόθεσμη, ποιοτική και επαγγελματική διαδικασία. Ειδικά στα κρυπτονομίσματα, οι ισορροπίες είναι απίστευτα ευαίσθητες.
Ποιο ρόλο παίζει η μόχλευση στις επενδύσεις κρυπτονομισμάτων μέσα στο νέο, πιο ώριμο θεσμικό πλαίσιο;
Η μόχλευση δεν εξαφανίζεται, αλλά εκπολιτίζεται. Θεσμικές οντότητες χρησιμοποιούν χαμηλή μόχλευση (1.5x–3x) για να ενισχύσουν θέσεις με τρόπο που δεν εκθέτει το χαρτοφυλάκιο σε liquidations.
Το ίδιο διαφαίνεται πως θα είναι ένα μέτρο που αποκαλείται «προστατευτικό» για τους νέους επενδυτές βάση της νομοθεσίας MiCA. Η υπερβολική μόχλευση παραμένει το βασικό λάθος των μικροεπενδυτών, που βλέπουμε καθημερινά να διαλύονται από την αγορά.
Προσωπικά, πιστεύω στην προσωπική ελευθερία, είτε για να νικήσει κανείς είτε για να χάσει, και θεωρώ αυτά τα όρια καταχρηστικά. Όταν κάποιος επενδύει με δική του ευθύνη, πρέπει να αναλαμβάνει και την ευθύνη του αποτελέσματος της επένδυσης του.
Αναμένω από κυβερνήσεις να βάλουν και προστατευτικά μέτρα στα τυχερά παιχνίδια, αλλά μάλλον εκεί δεν θα συμβεί ποτέ, διότι δεν έχουν μέλλον. Η αγορά όμως έχει, και το να παγιδεύουμε νομικά τους μικροεπενδυτές για «την ασφάλεια της αγοράς», ενώ οι μεγάλοι δρώντες μπορούν να κάνουν ότι θέλουν, το βρίσκω καταχρηστική προσέγγιση.
Ταυτόχρονα όμως, επειδή οι αγορές δεν είναι τέτοιο τυχαίο «παιχνίδι», εν μέρει αιτιολογείται αυτός ο περιορισμός. Διαφωνώ με τους περιορισμούς και συμφωνώ με την ορθή επιμόρφωση σε θέματα κινδύνου μόχλευσης.
Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για έναν επενδυτή στην αγορά των κρυπτονομισμάτων;
-Υπερβολική έκθεση σε χαμηλής ποιότητας projects.
-Μόχλευση χωρίς risk management. Ο απόλυτος καταστροφέας χαρτοφυλακίων.
-Έλλειψη κατανόησης της μακροοικονομικής εικόνας, δηλαδή, ελλιπής ενημέρωση.
-Συμμετοχή σε narratives στην τελική φάση της ευφορίας. Προέρχεται από την απειρία αναφορικά με την αγορά.
-Ψυχολογικά biases που οδηγούν σε impulsive decision-making, ξαφνικές αγορές και πωλήσεις.
Με τα άνωθεν, ένα χαρτοφυλάκιο σίγουρα θα χαθεί. Τα αποφεύγουμε εξ’ολοκλήρου για επιτυχή επένδυση.
Ποια στρατηγικά λάθη βλέπετε να επαναλαμβάνονται συχνά από νέους επενδυτές, ακόμα και σήμερα;
Το πιο συχνό λάθος είναι ότι προσπαθούν να «χτυπήσουν» την αγορά, αντί να συνεργαστούν με αυτήν. Η αγορά, δεν «χτυπιέται». Δεν της πας «κόντρα». Δεν μπαινοβγαίνεις.
Κυνηγούν κορυφές, αγνοούν διορθώσεις χωρίς να αγοράζουν ή μάλλον ακόμα και πουλώντας, αλλάζουν στρατηγική κάθε εβδομάδα και ακολουθούν τυχαίες προβλέψεις και youtubers.
Η απουσία πειθαρχίας είναι το πραγματικό πρόβλημα, όχι η αγορά. Η αγορά έχει την φύση της και την δομή της. Συμμετέχουμε οικειοθελώς και ακολουθούμε τους κανόνες της, ή χάνουμε και λέμε για τις «κακές αγορές».
Πώς βλέπετε να εξελίσσεται ο ρόλος της Ελλάδας στο διεθνές crypto-οικοσύστημα και ποια είναι τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα;
Η Ελλάδα διαθέτει δύο μεγάλα πλεονεκτήματα: υψηλού επιπέδου τεχνικό δυναμικό και μία γενιά που κινείται άνετα στο Web3. Επιπλέον, λόγω της θέσης της στην ΕΕ, μπορεί να λειτουργήσει ως κόμβος εφαρμογής του MiCA στην Μεσόγειο. Και εμείς στην EWC προσπαθούμε να αναδείξουμε την δυναμική της χώρας στον τομέα των κρυπτονομισμάτων.
Δεν επιτρέπεται η Τουρκία ή άλλες μικρότερες χώρες να είναι «πιο μπροστά» από εμάς, αλλά το «παραδοσιακό» κλίμα εδώ μας ωθεί να χάσουμε μια τεράστια ευκαιρία αναφορικά με τις νέες τεχνολογίες. Έχουμε πολλές επενδύσεις ως χώρα να κερδίσουμε, ανοίγοντας μόνο τον ορίζοντα σε νέους επενδυτές και δημιουργώντας Crypto Friendly χώρα. Με σωστή πολιτική και επιχειρηματική υποστήριξη, η χώρα μπορεί να γίνει ευρωπαϊκό και σίγουρα Βαλκανικό hub blockchain ανάπτυξης.
Πιστεύετε ότι η τεχνητή νοημοσύνη και οι ψηφιακές υποδομές μπορούν να επιταχύνουν περαιτέρω τη θεσμική ενσωμάτωση των κρυπτονομισμάτων; Αν ναι, με ποιους τρόπους;
Η ΤΝ (AI) φέρνει δύο κρίσιμες αλλαγές. Πρώτον, αυτοματοποιημένη ανάλυση ρίσκου και απόδοσης μειώνοντας τα λάθη ανθρώπινης κρίσης, αλλά δεν την εμπιστευόμαστε τυφλά.
Δεύτερον, βελτιστοποιημένες ροές συμμόρφωσης και διαφάνειας ή πληροφοριών για την αγορά, που επιτρέπουν σε επενδυτές να έχουν περισσότερες γνώσεις ώστε να λειτουργούν με ακρίβεια και ταχύτητα.
Αναφορικά με την ενσωμάτωση, τα μεγάλα Funds και οι μεγάλοι χρηματο-οικονομικοί οίκοι, είναι γνωστό πως χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη για γνωμοδότηση αναφορικά με πιθανές κινήσεις επενδυτικού χαρακτήρα. Χωρίς αυτό, από το 2025 και μετά, είναι αδύνατον να συναγωνιστεί κανείς ή απλά ακόμα και να συμμετέχει στην αγορά.
Σε συνδυασμό με blockchain υποδομές, η ΤΝ γίνεται ο καταλύτης που κάνει τα crypto μια πλουσιότερη σε πληροφορίες δομή.
Ταυτόχρονα, αυτές είναι απλά πληροφορίες, δεν εγγυώνται την κερδοφορία σε καμία περίπτωση. Δεν εγγυώνται πως οι θεσμικοί θα πράξουν ηθικά στις αγορές, ούτε πως ο μέσος επενδυτής θα κερδοφορήσει. Σε κάθε περίπτωση, ο ίδιος ο επενδυτής είναι το Α και το Ω στην επενδυτική διαδικασία.
