Αν η ευημερία νομοθετούνταν, τότε η Βόρεια Κορέα θα ήταν οικονομικός παράδεισος. Αλλά δεν είναι. Όπως δεν είναι και η Καλιφόρνια, τουλάχιστον όχι για τους χιλιάδες εργαζόμενους που πετάχτηκαν εκτός αγοράς εργασίας επειδή οι πολιτικοί αποφάσισαν ότι η ώρα τους αξίζει 20 δολάρια, είτε το αξίζει είτε όχι η παραγωγικότητά τους.
Από την 1η Απριλίου 2024, η Καλιφόρνια αύξησε τον κατώτατο μισθό στα ταχυφαγεία που έχουν πάνω από 60 καταστήματα πανεθνικά στα 20 δολάρια την ώρα από 16 που ήταν πριν. Η πρόθεση; Να «βοηθήσει τους φτωχούς». Το αποτέλεσμα; 18.000 μεροκαμματιάρηδες είδαν τις θέσεις εργασίας τους να εξαφανίζονται μέσα σε λίγους μήνες, σύμφωνα με μελέτη των Jeffrey Clemens, Olivia Edwards και Jonathan Meer για το παγκοσμίου φήμης National Bureau of Economic Research (NBER).
Η έρευνα δείχνει ότι ενώ η απασχόληση στα ταχυφαγεία της Καλιφόρνιας αυξανόταν προ της νομοθεσίας, η τάση αυτή αντιστράφηκε θεαματικά. Αν η πολιτεία δεν επέβαλε το μέτρο, οι αναλυτές υπολογίζουν ότι 18.000 θέσεις θα είχαν διατηρηθεί. Μια δεύτερη μελέτη της Berkeley Research Group επιβεβαιώνει τη ζημιά: μεταξύ Ιουνίου 2023 και Ιουνίου 2024, χάθηκαν 10.700 θέσεις στα ταχυφαγεία, η μοναδική ετήσια μείωση του τομέα στον αιώνα, εκτός της Μεγάλης Ύφεσης και του COVID-19.
Και δεν σταματάμε εκεί. Η ίδια μελέτη καταγράφει αύξηση τιμών στα μενού κατά 14,5%, σχεδόν διπλάσια της εθνικής αύξησης. Πληρώνεις πιο ακριβά για λιγότερες επιλογές και χειρότερη εξυπηρέτηση. Πού πήγαν οι εργαζόμενοι; Τους αντικατέστησαν μηχανήματα, ρομπότ και αλγόριθμοι Τεχνητής Νοημοσύνης.
Όπως καταγράφει ο Don Lee στους Los Angeles Times και μεταφέρει το Reason Magazine σε σχετικό ρεπορτάζ, ο Harshraj Ghai, ιδιοκτήτης 180 ταχυφαγείων στην Καλιφόρνια, ξεκίνησε αμέσως μετά την εφαρμογή του νόμου να περιορίζει τις ώρες των εργαζομένων για να αποφύγει τις υπερωρίες. Το επόμενο βήμα; Μαζικές επενδύσεις σε αυτοματισμούς και Τεχνητή Νοημοσύνη. Στο Λος Γκάτος άνοιξε φέτος το BurgerBots, ένα fast food με σχεδόν πλήρως αυτοματοποιημένη κουζίνα. Το μέλλον δεν χρειάζεται κατώτατο μισθό. Χρειάζεται μόνο λογισμικό και ρομποτικό βραχίονα.
Αυτή είναι η σκληρή αλήθεια που οι κρατιστές αρνούνται να δουν. Όταν κάνεις την εργασία ακριβότερη απ’ όσο αξίζει, ο εργοδότης απλά σταματά να την αγοράζει. Ενώ όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα να εργαστούν, το δικαίωμά τους αυτό απαιτεί τη συγκατάβαση ενός συμβαλλόμενου εργοδότη - αλλιώς μιλάμε για αυτοαπασχόληση. Αν επιβάλεις μονομερώς τους όρους, η άλλη πλευρά απλώς αποχωρεί (όταν αυτό είναι εφικτό).
Η πραγματικότητα είναι απλή. Δεν υπάρχει μαγικός τρόπος να αυξήσεις τους μισθούς χωρίς να αυξήσεις την παραγωγικότητα. Και αυτό δεν το πετυχαίνει το κράτος με διατάγματα. Το πετυχαίνουν οι ελεύθερες αγορές, η καινοτομία, η επιχειρηματικότητα, δηλαδή όλα όσα οι κρατιστές περιφρονούν.
Οι αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς, κατά κανόνα, δυσκολεύουν την εύρεση εργασίας για τους ανθρώπους που έχουν λιγότερη εμπειρία, εκπαίδευση, ή δεξιότητες. Αυτούς δηλαδή που υποτίθεται ότι θέλουν οι υπέρμαχοι αυτών των πολιτικών να βοηθήσουν. Ο εμπαιγμός της εργατικής τάξης από τους καλοθελητές του παρεμβατισμού και του κρατισμού μπορεί να μην είναι κοντά στο τέλος του, όμως οι υπέρμαχοι του ορθολογισμού και της φιλελεύθερης οικονομίας έχουν υποχρέωση να αναδεικνύουν τις απρόθετες συνέπειες των καλών προθέσεων της αριστεράς.
Η Καλιφόρνια πίστεψε ότι μπορεί να νομοθετήσει την ευημερία. Αυτό που κατάφερε είναι να την υπονομεύσει. Και αντί να αναρωτηθούν τι πήγε στραβά, ετοιμάζονται για την επόμενη αύξηση μέσω του Fast Food Council που μπορεί κάθε χρόνο να ανεβάζει τον κατώτατο μισθό κατά 3,5% ή τον πληθωρισμό. Ένα συμβούλιο που έχει να συνεδριάσει μήνες και δεν έχει καν πρόεδρο.
Το άδικο της υπόθεσης είναι ότι η αποτυχία αυτών των ιδεών σπανίως έχει συνέπειες για τους πολιτικούς. Αυτές τις πληρώνουν οι εργαζόμενοι που βλέπουν το ταμείο του McDonald’s να γίνεται οθόνη αφής και τους εργαζόμενους να πηγαίνουν στα ταμία ανεργίας.
