Στις 10 Δεκεμβρίου συμπληρώθηκαν δύο χρόνια από την ημέρα που ο Χαβιέρ Μιλέι, ορκίστηκε Πρόεδρος της Αργεντινής. Οι περισσότεροι αναλυτές τότε προεξοφλούσαν την αποτυχία του. Ορισμένοι χλεύασαν τις θέσεις του περί «αναρχοκαπιταλισμού». Άλλοι θεώρησαν ότι οι μεταρρυθμίσεις του ήταν απλώς ανέφικτες. Δύο χρόνια μετά, τα γεγονότα τους διαψεύδουν - θεαματικά.
Σύμφωνα με το Ίδρυμα Friedrich Naumann, «όταν ο Μιλέι ανέλαβε τα καθήκοντά του, κληρονόμησε το υψηλότερο ποσοστό πληθωρισμού παγκοσμίως, 211%. Σήμερα, το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στο 31%, το χαμηλότερο από το 2018. Οι προβλέψεις για το 2026 κάνουν λόγο για περαιτέρω πτώση στο 20%». Επιπλέον, για πρώτη φορά μετά από 14 χρόνια ελλειμμάτων, «ο προϋπολογισμός παρουσιάζει πλεόνασμα, επιτευχθέν μέσω σημαντικών περικοπών στις δημόσιες δαπάνες […] και απόλυσης 56.000 δημοσίων υπαλλήλων».
Το αποτέλεσμα αυτής της φιλελεύθερης πολιτικής είναι ξεκάθαρο: «παρά τις περικοπές, η οικονομία αναπτύσσεται - το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη 4,5% για το 2025, τη μεγαλύτερη στη Λατινική Αμερική». Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι «το ποσοστό φτώχειας είναι πλέον στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2018, στο 36%, ενώ η UNICEF αναφέρει ότι 1,7 εκατομμύρια παιδιά έχουν βγει από τη φτώχεια».
Η φιλελεύθερη στροφή δεν περιορίστηκε στη δημοσιονομική εξυγίανση. Σύμφωνα με ανάλυση του Cato Institute: «Μία από τις πρώτες κινήσεις του Μιλέι ήταν να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό, κάτι που θεωρήθηκε «ριζοσπαστικό» και «αδύνατο». Κι όμως, η Αργεντινή εμφάνισε πλεόνασμα 0,3% το 2024 και διατηρεί ισοσκελισμένο προϋπολογισμό από τότε». Παράλληλα, η κυβέρνηση επιδόθηκε σε έναν «αγώνα απορρύθμισης με εντυπωσιακά αποτελέσματα», όπως η κατάργηση του ελέγχου ενοικίων στην πρωτεύουσα, που οδήγησε σε αύξηση 212% της προσφοράς κατοικιών και μείωση τιμών κατά 27% μέσα σε επτά μήνες.
Η απορρύθμιση αγγίζει πλέον κάθε τομέα της οικονομίας: από την αγορά διαδικτύου στην ύπαιθρο και την άρση περιορισμών στις εισαγωγές, μέχρι την ενεργειακή συνεργασία με τη Γερμανία και την ενίσχυση της τεχνολογικής καινοτομίας. Ο νόμος RIGI προσφέρει 30ετή φορολογική και ρυθμιστική σταθερότητα για επενδύσεις άνω των 200 εκατ. δολαρίων. Ήδη έχουν ανακοινωθεί επενδύσεις ύψους $31 δισ. στον εξορυκτικό τομέα.
Όλα αυτά εξηγούν γιατί «σύμφωνα με την Opina Argentina, το 49% των Αργεντινών έχει θετική άποψη για τον Μιλέι» (Friedrich Naumann). Παρά τη φθορά της εξουσίας και τα σκάνδαλα, το κόμμα του «La Libertad Avanza» κέρδισε τις εκλογές του Οκτωβρίου με 41% και είναι πλέον η μεγαλύτερη δύναμη στο Κοινοβούλιο. Όπως σημειώνει το Cato Institute: «όταν ανέλαβε, το κόμμα του είχε λιγότερο από 15% των εδρών. Πλέον ελέγχει περίπου το 35% - μια εντυπωσιακή ανατροπή μέσα σε δύο χρόνια».
Η λαϊκή εντολή είναι σαφής. Ο Μιλέι προχωρά τώρα σε νέες μεταρρυθμίσεις - εργασιακές, φορολογικές, ποινικές - ενώ ξαναφέρνει στο προσκήνιο την ιδέα της δολαριοποίησης. Όπως αναφέρει το Cato, «αν η Κεντρική Τράπεζα παραμείνει, θα συνεχίσει να αποτελεί πηγή αστάθειας. Αν όμως ο Μιλέι δολαριοποιήσει, θα περάσει στην Ιστορία ως ο πρόεδρος που έφερε επιτέλους σταθερότητα στην Αργεντινή».
Η επιτυχία του Μιλέι δεν περιορίζεται σε οικονομικά μεγέθη. Σηματοδοτεί κάτι βαθύτερο: την ανατροπή ενός αιώνα κρατισμού, πελατειακού λαϊκισμού και πολιτικού κυνισμού. Και δεν είναι μόνος του. Η φιλελεύθερη αφύπνιση εξαπλώνεται στη Λατινική Αμερική - εκεί όπου γεννήθηκε ο κρατιστικός καρκίνος. Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, ένας ηγέτης δεν υπόσχεται περισσότερα από τα λεφτά των άλλων, αλλά λιγότερα από τα βάρη του κράτους.
Αν αυτό μπορεί να πετύχει στην Αργεντινή, τότε μπορεί να πετύχει οπουδήποτε. Ακόμα και στην Ευρώπη.
